Iragan ostegunean egin genion Schwartz irakasleari agurra. Berrogei urtez aritu zen gure semea dabilen Center School eskolako zuzendari. Agurra ez zen izan eliza batean, ohi denez, ezta ezelako erlijio tenpluren batean. Gorazarrea New Yorkeko kultura etikorako elkartearen egoitzan jaso zuen. Halakoxea zen Schwartz.
The Center School bigarren hezkuntzako eskola publikoa da, bosgarren mailan hasi eta zortzigarrenera doana. Hiriko beste eskoletan seigarren mailan hasten dira bigarren hezkuntzako ikasketak. Hiru urtez egoten dira ikasleak erdi mailako eskola edo Middle School-ean, eta gero batxilergoko lau urteak beste nonbait egiten dituzte. Baina Schwartzi laburregi iruditzen zitzaion hiru urte. Haren ustez, 10 urtetik 14 urterako tarte hori oso garrantzitsua da, urte horietan jartzen baitira gure izaeraren oinarriak. Eta horrela lortu zuen, udalaren aurrean borrokatuz, haren eskolara umeak urtebete lehenago joatea. Salbuespena, hiri osoan.
New Yorkeko Forham unibertsitatean egin zituen ikasketak eta han ikasitako pedagogia berritzailean oinarrituta beste bi ikaskiderekin eskola berri bat sortzea bururatu zitzaion 80ko hamarkadan. Pedagogia ez zen teoria huts izan behar. Aurrerakuntza praktikara eraman behar zen.
Adin desberdinetako ikasleak nahastu zituen geletan, zortzigarrenekoak bosgarrenekoekin, eta irakasleak ere ez ziren soilik materia bakarrekoak, hau edo bestea eman behar zuten, bertan goxo egin gabe, beraiek ere ikasiz. Guraso eta irakasleen arteko bileretan, notak ematen zirenean, ikasleek ere bertan egon behar zuten eta beraiek ere notak jarri. Antzerki ikasteak curriculum barruan sartu zituen. Ez aktore profesionalak sortzeko, ikasleek, urtean birritan taula gainera igoz, beren gorputzetan konfiantza har zezaten. Gaur egun zabalduak dauden praktikak, baina duela berrogei urte berritzaileak.
Schwartz eskolako zuzendari izan zen 92 urte bete arte. Guk ezagutu genuen lan horretan. Gazte baten ilusioa adierazten zuen. Barrutik beharbada gaztea sentitzen zen. Urte hasiera batean jakin genuen zuzendari berri bat zetorrela. Schwartzek utzi egin zuela edo agindu ziotela uzteko. Bere ametsetako lana utzi eta hilabete gutxi batzuetara hil egin zen.
Agurreko gonbidapenean ohar bat zetorren: lorerik ez mesedez, horren dirua eskola publikoei eman.
Halakoxea zen Schwartz.
