New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Ikasleen hautu zaila

2024ko apirilaren 29a

Gazako triskantza dela eta protestak gero eta handiagoak dira Estatu Batuetako unibertsitateetan. Columbian kanpaldiak jarraitzen du, nahiz eta pasa den astean polizia oldartu zitzaien eta hura desegin, ikasleek berriz jarri dituzte dendak. Gazako egoera hobetu arte ez omen dira joango, eta Columbiak sionistekin dituen loturak eten arte.

Iragan astean, baita ere, New Yorkeko Unibertsitatean poliziak manifestaldi bati gogor ekin eta atxilotuak izan ziren ehundik gora ikasle eta irakasle.

Tentsioa handia da komunitate unibertsitarioan. Unibertsitateetako agintariek deitu zuen bi kasuetan polizia. Presio handia sentitzen dute, izan ere, dirua ematen duten emaile horiek esan diete ez dutela diru gehiago jasoko protestak eteten ez badira. Eta unibertsitateek diru-iturri nagusietako bat dira emaileak. Emaileen ustez antisemitismoa zabaltzen dute protesta-egileek.

Bestalde, gauza jakina da iritzi askatasuna sakratua dela mundu akademikoaren arima, eta horren aldarria egiten dute irakasle eta estudianteek.

Poliziak atxilotua izatea ez da broma ikasle askoretzat. Afro-amerikarrak beldur izaten dira. Orobat, ez bazara Estatu Batuetako hiritarra kanporatua izateko arriskua duzu. Eta behin kanporatuta, Estatu Batuetara itzultzea ez da erraza. Akabo zure ikasketak.

Kanpaldian edo manifestaldietan dabiltzan gazte hauetako batzuk 60.000 dolarreko matrikula ordaintzen dute. Familiak urte askotan egoten dira aurrezten seme-alabak munduko unibertsitateen zerrendan punta puntan dauden zentroetara bidaltzeko.

Ez, protesta egitea ez da bromakoa. Asko jartzen dute arriskuan ikasle hauek. Beren bizitzako ametsa, ala mundu hobe bat.

Horra hautua.

Atal gehiago
New Yorkeko Munduak

New Yorken ez dago Airbnb-rik

2024ko abenduaren 9a

Lehengusinak deitu zidan esateko New Yorkera etorriko zirela oporretan. Betidanik nahi izan dutela ezagutu hiria, irudiak bai oso agerian dituztela, filmetatik, liburuetatik, musikatik, eta bisitatu nahi dutela horregatik, egundo egon gabe ere, hainbeste markatu dituen hiria. Warholen margoak, Velvet Undergrounden diskak, Basquiaten pintadak. Leonard Cohen, Patti Smith eta garai bateko bohemioak biltzen ziren Chelsea hotela.

New Yorkeko Munduak

Mundua edertzen du euskarak

2024ko abenduaren 2a

Mundua edertzen du

bertsoak

Mundua edertzen du

naturak

Mundua edertzen du

arteak

Mundua edertzen du

lagunak

Mundua edertzen du

gauak

Mundua edertzen du

ametsak

Mundua edertzen du

larruak

Mundua edertzen du

bihotzak

Mundua edertzen du

justiziak

Mundua edertzen du

begiruneak

Mundua edertzen du

oroimenak

Mundua edertzen du

berdintasunak

Mundua edertzen du

irriak

Mundua edertzen du

biziak

Mundua edertzen du

herriak

Mundua edertzen du

euskarak

euskarak

edertzen du mundua.

 

2024ko euskararen nazioarteko egunean.

Eta Mikel Urdangarinek kantara ekarria.

New Yorkeko Munduak

Titiriteroa

2024ko azaroaren 25a

Paul Auster idazleari omenaldia egin zioten Villa Albertine liburu-denda txairoan. Siri Husvedt haren alargunak hitz egin zuen aurrena, bikain. Ondotik, itzultzaileek, editoreek, irakurleek hartu zuten hitza. Azkena, Philipe Petit funanbulista izan zen.

New Yorkeko Munduak

Amu Ezpanin

2024ko azaroaren 18a

Osaba Santik itsasoari begiratzen zion izaki bizidun bati bezala. Itsasoan ez zegoenean balkoian egoten zen, hari begira, eta ikusten zuen nola aldatzen zen aldartez, ekaitza bazekarren edo bare bazen.

 

New Yorkeko Munduak

Eskutitza

2024ko azaroaren 11

Ia inork ez du idazten eskutitzik orain. Mezu elektronikoak bai, bideo laburrak, mugikorretik testuak. Baina kartak, ez. Hala ere, badu eskuz idatzitako gutun batek berebiziko indarra, badirudi eskuz idaztean gure barren barrenean miatu eta ateratzen ditugula ezkutuko altxorrak.

New Yorkeko Munduak

Maratoia

2024ko azaroaren 4a

Kolorez esnatzen da hiria azaroaren lehen igandean, Maratoiarekin. Central Parkearen inguruak jendez betetzen dira, hiritarrek profitatzen dute eguna elkarrekin pasatzeko, lagun artean edo familian, maratoia ikusi eta bazkaltzera joateko.

Gu ere urtero joaten gara maratoia ikustera. Bukaera baino pare bat kilometro lehenago, Met museoaren atzealdean, hantxe jartzen gara, ikurrina zabaldu eta lasterkari euskaldunak animatzera.

New Yorkeko Munduak

Schwartz andrearen agurra

2024ko urriaren 28a

Iragan ostegunean egin genion Schwartz irakasleari agurra. Berrogei urtez aritu zen gure semea dabilen Center School eskolako zuzendari. Agurra ez zen izan eliza batean, ohi denez, ezta ezelako erlijio tenpluren batean. Gorazarrea New Yorkeko kultura etikorako elkartearen egoitzan jaso zuen. Halakoxea zen Schwartz.

New Yorkeko Munduak

Larrialdiak New Yorken

2024ko urriaren 21a

Semeak kolpe bat hartu zuela eta larrialdietan izan ginen iragan astean. Buruan zabaldu txiki bat, jolasean zebilela. Gauza handia ez baina ondo itxi beharra nabari zen.

Metroz joan gara ospitalera. Taxia baino bizkorragoa da.

New Yorkeko Munduak

Dena ondo

2024ko urriaren 14a

Metroan noala, aldiro aplikazio berri baten iragarkia ikusten dut. Lana lortzeko, bikotekidea aurkitzeko, ilea ez erortzeko.

Horren karietara, duela egun batzuk solasaldi bat izan nuen gauza hauetan aditua den lagun batekin. Aplikazio baten berri eman zidan. Gauza txarren aplikazioa. Momentuan gertatzen ari diren krimenen berri ematen dizu. Eta abisatu, zure kokapenaren arabera. Horrela, jakingo duzu zure ondoko kalean lapurreta bat izan dela, alboko parkean kolpatu egin dutela norbait, edo poliziak atxilo egin duela zein edo zein hiru karrika beherago.

Podcastak
BERRIKETAN Logo
Berriketan

Zientzialariak jomugan

Zientzialarien kontrako erasoak ditu hizpide Berriketan saioaren atal honek. Zenbait ikerketek agerian utzi dute zientzialari askok erasoak jasan dituztela komunikabideetan dibulgazioa egiteagatik. Maider Eizmendi Gureiker taldeko ikerlariak hurbiletik aztertu du gaia, eta gako nagusiak azaldu dizkigu. Gainera, Virginia Garcia eta Gorka Oribe zientzialarien bizipenak jaso ditugu.

BERRIKETAN Logo
Berriketan

Maduro hirugarren agintaldiaren atarian

Venezuelako presidentearen izendapena du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Gaur da inbestidura eguna, eta Nicolas Maduro prest dago hirugarren agintaldiari ekiteko. Edmundo Gonzalez Urrutia oposizioko hautagaiak bere burua du irabazletzat, eta esan du Caracasera joanen dela presidente kargua hartzera. Egoeraren berri eman digute Maider Galardi F. Agirre eta Zuriñe Rodriguez Lara kazetari eta BERRIAko kolaboratzaileek Caracasetik.

BERRIKETAN Logo
Berriketan

Mugimendu berritu bat, taupaka

Taupa mugimendua du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Euskaltzaleen Topaguneak lau urteko hausnarketa prozesua egin du, eta aurrerantzean Taupa mugimendua izanen da. Aldaketa horren nondik norakoak azaldu dizkigu Irati Iziar Taupako lehendakariak.

BERRIKETAN Logo
Berriketan

François Bayrou: Bearnes bat Matignonen

Frantziako krisi politikoa du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Udan Asanblea Nazionalerako hauteskundeak egin zirenetik, ezegonkortasuna da nagusi Parisen. Michel Barnierrek hiru hilabete iraun ditu lehen ministro karguan, eta François Bayrou paratu dute bere lekuan. Igor Susaeta BERRIAko Mundua saileko koordinatzaileak eman digu egoera politikoaren berri, eta Ekhi Erremundegi Beloki BERRIAko politika gaietako kazetariak azaldu digu Bayrou nor den.

BERRIKETAN Logo
Berriketan

Bakegileen kontakizuna

ETAren armagabetze prozesuaz bakegileek egindako kontakizuna du hizpide Berriketan saioaren atal honek. 2019an Eusko Jaurlaritzak bere bertsioa argitaratu zuen txostena «faltsua eta interesatua» dela salatu dute prozesu hartan engaiatu ziren bakegileek. Ekhi Erremundegi Beloki eta Iosu Alberdi BERRIAko Politika saileko kazetariek eman dizkigute xehetasunak.

Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.