New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Existentzia gardenak

2024ko irailaren 30a
Kirmen Uribe

“Existentzia” deitzen zen 1987 urtean TU-K taldeak atera zuen maketak. Musika indiea, gotikoa batzuetan, oinarri elektronikoekin. Txomin anaia zen kideetako bat. Kantetarako letrak behar zituela eta konturatu zen haren anaia gazteak, nik, poemak idazten zituela eta poema horiek “lapurtuta” konposatu zituen lehen abestiak. Orduan batxilergoko lehen mailan negoen, hamasei urterekin.

Orain, hainbat urte geroago, maketa horiek berreskuratu eta LP formatuan argitaratu dituzte, grabatu gabe zituzten garai hartako kanta batzuekin batera.

Galdera asko sortu dizkit diskoa entzuteak. Oso freskoa da, orijinala. Nora joaten da gaztetxotan dugun distira hori? Ze eragin du inguruak artista baten bilakaeran?

Eta bestalde, nire orduko letrak irakurrita hamasei urteko Kirmen horrekin egin dut topo. Orain institutuko garaia gomutatzen dut sasoi zoriontsu bat bezala, lagun berriak egin eta nire nortasuna finkatzen hasi zen garaia. Baina letrak irakurrita orduan ez nuela horrela ikusten konturatu naiz. “Existentzia gardena” zen nirea, orduko hitzak erabiliz. Tristezia eta ezinegon handia nabari da letretan: “asfalto berotan harrapatutako mitxeleta urduriak gaitun” / “klarionez inguraturiko gorpuak”. Nabari dut ulertua ez zen gazte bat, kontrolatua sentitzen dena, bizitzan bere bidea egiteko askatasuna nahi duena.

Konturatu naiz letra horiei esker nola sentitzen diren nerabeak, baita gaur egunean ere. Tokitik kanpo, denboratik kanpo. Gaztetxo baten irribarrearen atzean sufrimendua dagoela, munduan beraien burua kokatzeko zailtasuna.

Haren gelara sartu eta alaba nerabea besarkatu dut estu.

Eta berak eskertu egin du.

Atal gehiago
New Yorkeko Munduak

Eskutitza

2024ko azaroaren 11

Ia inork ez du idazten eskutitzik orain. Mezu elektronikoak bai, bideo laburrak, mugikorretik testuak. Baina kartak, ez. Hala ere, badu eskuz idatzitako gutun batek berebiziko indarra, badirudi eskuz idaztean gure barren barrenean miatu eta ateratzen ditugula ezkutuko altxorrak.

New Yorkeko Munduak

Maratoia

2024ko azaroaren 4a

Kolorez esnatzen da hiria azaroaren lehen igandean, Maratoiarekin. Central Parkearen inguruak jendez betetzen dira, hiritarrek profitatzen dute eguna elkarrekin pasatzeko, lagun artean edo familian, maratoia ikusi eta bazkaltzera joateko.

Gu ere urtero joaten gara maratoia ikustera. Bukaera baino pare bat kilometro lehenago, Met museoaren atzealdean, hantxe jartzen gara, ikurrina zabaldu eta lasterkari euskaldunak animatzera.

New Yorkeko Munduak

Schwartz andrearen agurra

2024ko urriaren 28a

Iragan ostegunean egin genion Schwartz irakasleari agurra. Berrogei urtez aritu zen gure semea dabilen Center School eskolako zuzendari. Agurra ez zen izan eliza batean, ohi denez, ezta ezelako erlijio tenpluren batean. Gorazarrea New Yorkeko kultura etikorako elkartearen egoitzan jaso zuen. Halakoxea zen Schwartz.

New Yorkeko Munduak

Larrialdiak New Yorken

2024ko urriaren 21a

Semeak kolpe bat hartu zuela eta larrialdietan izan ginen iragan astean. Buruan zabaldu txiki bat, jolasean zebilela. Gauza handia ez baina ondo itxi beharra nabari zen.

Metroz joan gara ospitalera. Taxia baino bizkorragoa da.

New Yorkeko Munduak

Dena ondo

2024ko urriaren 14a

Metroan noala, aldiro aplikazio berri baten iragarkia ikusten dut. Lana lortzeko, bikotekidea aurkitzeko, ilea ez erortzeko.

Horren karietara, duela egun batzuk solasaldi bat izan nuen gauza hauetan aditua den lagun batekin. Aplikazio baten berri eman zidan. Gauza txarren aplikazioa. Momentuan gertatzen ari diren krimenen berri ematen dizu. Eta abisatu, zure kokapenaren arabera. Horrela, jakingo duzu zure ondoko kalean lapurreta bat izan dela, alboko parkean kolpatu egin dutela norbait, edo poliziak atxilo egin duela zein edo zein hiru karrika beherago.

New Yorkeko Munduak

Diasporaren alde

2024ko urriaren 7a

Halako batean, sartu naiz, asperdura astintzeko edo, abizenen berri ematen duen web orri batean. Jakin nahi izan dut zenbat Uribe dauden munduan zehar eta harridura sortu dit emaitzak. Euskal Herrian, 4000 bat omen daude. Gehiena baina Mexikon daude, 90.000. Hego Amerikan zehar, beste andana, Kolonbian, Perun, Argentinan, Txilen.

New Yorkeko Munduak

Existentzia gardenak

2024ko irailaren 30a

“Existentzia” deitzen zen 1987 urtean TU-K taldeak atera zuen maketak. Musika indiea, gotikoa batzuetan, oinarri elektronikoekin. Txomin anaia zen kideetako bat. Kantetarako letrak behar zituela eta konturatu zen haren anaia gazteak, nik, poemak idazten zituela eta poema horiek “lapurtuta” konposatu zituen lehen abestiak. Orduan batxilergoko lehen mailan negoen, hamasei urterekin.

New Yorkeko Munduak

Drill

2024ko irailaren 23a
New Yorkeko Munduak

Elkarrizketa

2024ko irailaren 16a

Ematen du egun batetik bestera ez dela ezer aldatzen, gauzak bere horretan jarraitzen dutela dirudi, eta horrela iraungo dutela, luzaroan. Baina begirada altxatu eta atzera begira, orduan egunen joana bizkorra da oso, eta orduan bai ikusten direla aldaketak, nola egin duen mudantza munduak, eta gure bizitzak.

Podcastak
New Yorkeko Munduak
New Yorkeko munduak

Eskutitza

Ia inork ez du idazten eskutitzik orain. Mezu elektronikoak bai, bideo laburrak, mugikorretik testuak. Baina kartak, ez. Hala ere, badu eskuz idatzitako gutun batek berebiziko indarra, badirudi eskuz idaztean gure barren barrenean miatu eta ateratzen ditugula ezkutuko altxorrak.

BERRIKETAN Logo
Berriketan

Urak dena eramaten duenean

Valentziako uholdeak eta haren ondorioak ditu hizpide Berriketan saioaren atal honek. Tanta hotzaz eta halako fenomeno meteorologiko kaltegarrien aurrean egin beharrekoaz hitz egin dugu Iker Ibarluzea meteorologoarekin, eta kaltetutako herrietako egoera kontatu digu Asier Agirre suhiltzaileak, han lanean aritu baita zenbait egunez.

BERRIKETAN Logo
Berriketan

Elefante oinkadak AEBetan

AEBetako hauteskundeen emaitzak ditu hizpide Berriketan saioaren atal honek. Errepublikanoek irabazi dute, eta Donald Trumpek bigarrenez aginduko du AEBetan urtarriletik aurrera. Arantxa Elizegi Egilegor BERRIAko Mundua saileko editoreak egin du emaitzen analisia, eta Kirmen Uribe idazleak haren iritzia eman digu New Yorketik.

Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.