Osaba Santik itsasoari begiratzen zion izaki bizidun bati bezala. Itsasoan ez zegoenean balkoian egoten zen, hari begira, eta ikusten zuen nola aldatzen zen aldartez, ekaitza bazekarren edo bare bazen.
Itsasoa zen osabaren tokia. Hantxe zen guztiz bera. Lehorrean konbentzioak eta norma sozialak daude, askotan arrantzaleak ulertzen ez dituenak. Baina itsasoan libre zaude, bakarrik zure buruarekin, eta isilik. Badaki ematen itsasoak barruko bakea.
Osabak itsasoa ezagutzen zuen begiak itxita. Gutariko askorentzat ura zena harentzat mapa bat zen, lurralde miragarri bat, non gauza asko gertatzen diren. Oso gazte itsasoratu zen lehen aldiz. Umetan negar egiten zuen bera moilan utzita aita eta aitona itsasoratzen zirenean. Orduan, inork ikusten ez zuenean, ontzira salto egin, sare-artean ezkutatu eta halaxe itsasoratzen zen.
Hamarkada luzeak nabigatzen, arrantzan, Europan, Afrikan, Amerikan. Erretiratu zenean ontzi bat erosi zuen, “Amu ezpanin”. Horrela esaten zaio Ondarroan sinesgaitz denari, muturra okertuta dagoenari, mesfidati sistemaren diskurtsoarekin. Udan egin genuen azken txangoa bertan. Ederra izan zen. Bere aitonak erakutsi zion “toki sekratura” eraman gintuen. Mendiei begiratu eta bazekien arrainak non zeuden, sonarrik eta bestelako gailurik gabe. Eta hantxe harrapatu genuen poltsa bete kabra. Hurrengoan atunetara joango ginela esan zigun. Lehengusuak kontatu zigun hegaluzeak amua jan eta karreteak kri-kri-kri egiten duenean, horixe dela bere aitarentzat “zoriontasunaren zarata”.
Olatuen tira birak mareatu egin ninduen. Botaka ere egin nuen. “Aitte, masixe dator hamen”, esan zion lehengusuak. Hobe izango zela lehorrera itzultzea. “Bota badau, ondo da”, erantzun zuen osabak. “On goazen neskan estropadak ikustea”. Zuzen zebilen. Bota eta gero ondo sentitu nintzen. Eta emakumezkoen estropadak berta-bertatik ikusi genituen kanpoko balizetan, eta animatu ere bai. Ondarroara bidean, geratu egin zuen ontzia, bainua hartzeko itsaso zabalean. Gogoangarria dena.
Beti babestu izan nau osabak nire idazle ibilbidean. Gauzak ondo egiteko aholkatzen zidan, eta ez sinisteko laudorioetan. Amu ezpanin. Arrantzale on baten sekretua beti da konstantea izatea eta lana, “ein biharra, lobie, eta atrapakozu arrrain handixe”.
Lana, berak egin behar izan zuena nerabea zenetik, ama oso gazte hil zitzaien eta oso xume hazi ziren gerraosteko urte ilunetan. Ideia berriak zituen gaztetan eta kooperatiba-sistema eraman zuen bere ontzira, non arrantzale guztiak ziren armadore. Falta zuenari laguntzeko prest beti, kide izatea zuen gustuko, parte izatea, justuak ziren aldarrikapenetan.
Azken eguna arte joan da itsasora osaba. Gazte-gazte zegoen haren 87 urtetan. Mutiko baten erraztasunarekin egiten zuen jauzi “Amu ezpanin” ontzira. Baina nagusiekin sekula ez da jakiten. Uste dugu betirako egongo direla gurekin eta egun batetik bestera joaten zaizkigu. Osaba Santi Uribe bezala.
Joan zaigu betirako, bere tokira, itsasora. Hantxe irudikatzen dut, bake-bakean.
Ez al duzue entzuten? Karretea mugitzen ari da, kri-kri-kri, zoriontasunaren zarata.
