LGTBIQ+ siglari ‘Q’ letra eta ‘+’ zeinua erauztea erabaki du PSOEk, eta horrek kolpez mahaigaineratu eztabaida: nola behar litzateke izendatu kolektiboa? Zer gorputz, desira eta identitate utzi dute bazter? Zer norabideren erakusle da urrats hori? Bada alternatiba hoberik? ‘Queer’ mugimendua du hizpide BerriaFMk, Josebe Iturrioz eta Ibai Fresnedo militante transfeministak lagun. Gainera, Gipuzkoako Bertsolari Txapelketa izan berritan, bertsorik ere bada tartean.
Diagnostikoa ez da berria, baina ezin esan iraungi denik. Aspaldi, eta oraindik ere, hainbat ikerlari feministak ohartarazi dute euskal kulturari loturiko memoria kolektiboa berridazteko premiaz. Besteak beste, aldarrikatu dute transmisioan ere behar dela eragin: ikuskera heteropatriarkaletik desplazatu, begirada transfeminista ezarri. Berria FMn, Iratxe Retolaza ikerlari eta irakaslea mintzatu zaigu gaiaz. Agurtzane Intxaurraga antzerkigilea ere bai; «gizon gosetuez», eszenatokietan kontatu nahi dituztenez.
Hurbil da Indarkeria Matxistaren Kontrako Nazioarteko Eguna. Hari, eta, preseski, indarkeria matxistak sare sozialetan hartzen duen tokiari erreparatu dio Berria FMk. Halako biolentziarik badela ere ukatzen duten diskurtsoei, besteak beste. Asier Arizkorreta Emagineko kidearekin, manosferaz; Maider Galardi kazetari eta ikerlariarekin, ziberjazarpen misoginoez eta sare sozialetako aliantza feministez.
Urriaren 19a Bularreko Minbiziaren Kontrako Nazioarteko Eguna da. Aurtengoa joana da, baina beti da garaiz hari heltzeko. Izan Inurri elkarteko kide eta sortzaile Julene Illarramendirekin aritu gara gaitzaz eta gaitza inguratzen duten beste hamaika kontuz: hil arte bizi nahiaz, «urri arrosak» sortzen duen amorrazioaz, hizkera belikoaz, osasun sistemak helarazten dituen mezu matxistez. Bestalde, ‘Bularretik ehundutako aitortzak’ dokumentala ondu dute Leitzan, eta protagonisten ahotsak ere jaso ditu Berria FMk.
Ezinbestean, musika eszena transfeministari buruzko saio batekin ekin dio Berria FMk denboraldi berriari. Alex Sarduik esan zuelarik Euskal Herriko musikagintzan «genero diskriminiaziorik» ez dagoela, master amaierako lana aurkeztear zen Udane Barinagarrementeria Laka: 'Euskal Herriko musika-eszena (trans)feministen gorputz etnografia bat: Elkarrekikotasunak, afektuak eta berresanahitzeak'. Eta deitu diogu, eta harekin mintzatu gara punkaz, oholtza hartzeaz, izerdiaz, biolentziaz, «xamurtasun erradikalaz».
LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Egunaren ingurumarietan bukatu du denboraldia BerriaFMk. Eta abagunea baliatu du erreparatzeko, batetik, azkenaldian lerroburuetan bistaratu diren gorroto delituei eta erasoei, baina baita, orobat, ‘pinkwashing’-ari, LGTBI mugimenduaren ahalduntzeari, gozamenari eta besteri ere. Bilbao Bizkaia Harro jaialdiaz, kritiko, Be Macias; erresistentziaz eta saretzearen ahalmenaz, Maite Morales eta Ainhoa Ayerbe. Queertopiaz eta bestelako mundu batez, Dom Campistron.
Futboleko euskal taldeek lerroburu ugari eman dituzte asteotan. Esaterako, Espainiako Kopako finala jokatu du Realak, eta lehenbiziko mailara igotzear izan da Osasuna. Biek egin dute kale, baina BerriaFMri abagune ederra iruditu zaio emakumezkoen futbola izateko hizpide; dakitenei galdetuta. Ainhoa Tirapu, Ane Azkona, Arene Altonaga eta Jone Bastida lagun, arakatu dugu lan baldintzetan, ikusgaitasunean, futbol sistemaren barreneko biolentzietan, eta egiteko dagoen bidean.
Aurten, Euskal Herri osoan da Amaren Eguna maiatzean. Zoriontzeko eguna ote den, ordea, duda dute askok. Ez ote den gehiago komeni data hausnartzeko baliatzea: hausnartzeko amatasuna nolakoa, amatasuna noiz, amatasuna nork, amatasuna norekin. Are gehiago: «Amatasuna bai?». Emagineko kide Ainara Lasari esker aletu ditugu ama direnenak eta ez direnenak. Hitz egin digu amatasunarekin loturiko iruditerian arrakalatu beharrekoez eta bestez. Bestalde, tamalez eta amorruz, Euskal Herrian izandako beste hilketa matxista bat ere izan dugu hizpide.
Frantziako krisi politikoa du hizpide Berriketan saioaren atal honek. Udan Asanblea Nazionalerako hauteskundeak egin zirenetik, ezegonkortasuna da nagusi Parisen. Michel Barnierrek hiru hilabete iraun ditu lehen ministro karguan, eta François Bayrou paratu dute bere lekuan. Igor Susaeta BERRIAko Mundua saileko koordinatzaileak eman digu egoera politikoaren berri, eta Ekhi Erremundegi Beloki BERRIAko politika gaietako kazetariak azaldu digu Bayrou nor den.
ETAren armagabetze prozesuaz bakegileek egindako kontakizuna du hizpide Berriketan saioaren atal honek. 2019an Eusko Jaurlaritzak bere bertsioa argitaratu zuen txostena «faltsua eta interesatua» dela salatu dute prozesu hartan engaiatu ziren bakegileek. Ekhi Erremundegi Beloki eta Iosu Alberdi BERRIAko Politika saileko kazetariek eman dizkigute xehetasunak.
Hirugarren denboraldi honetan, Bonus Tracka izango du Kinka saioak. Hamabostean behin argitaratutako ale nagusiaren osagarri izango da; izan ere, galdera berdin bati erantzungo diote elkarrizketatu guztiek, eta euren lan, jardun edo ikerketa arlotik etorkizuna nola amesten duten azalduko dute. Hemengo honetan, Ibone Ametzaga Unesco Katedrako kideak eta Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformako kideak erantzun diote galdera horri.
@Denuncias_euskalherria Instagram kontuko salaketak ditu hizpide Berriketan saioaren atal honek. Azaroaren 20tik emakume anonimoek bidalitako 250 sexu eraso baino gehiagoren testigantzak argitaratu dituzte. Nerea Intxausti Castiñeira BERRIAko kazetariak eta Maider Galardi F. Agirre BERRIAko zutabegile, ikerlari eta kazetariak eman dizkigute gaiari buruzko xehetasunak.
