Egun geroz eta ugariagoak dira hezkuntza digitalaren alde egiten diren urratsak. Klik bat egin, eta irakasleek eta ikasleek eskura izan dezakete IKT informazioaren eta komunikazioaren teknologia, hala nola ordenagailuetarako programak eta askotariko edukiak eskaintzen dituzten webguneak. Euskararen presentzia ere geroz eta handiagoa da, baina ez da aski. Konfinamendu garaian areagotu egin da tresna horien erabilera, baina adituek adierazi dute hezkuntza digitalean gabezia dagoela. Haien arabera, hezkuntza formalaren parte diren kideek kontsumitzaile huts izateari utzi eta edukiaren sortzaile bihurtu beharko lukete, eta gaitasun digitala izatea jarri dute oinarrian.
EHU Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea da Eneko Tejada. IKT eskolak ematen ditu Hezkuntza Fakultatean, eta Weblearner ikerketa taldeko kidea ere bada. Hezkuntza teknologia eta irakasleen eta ikasleen gaitasun digitala lantzen ditu taldeak, eta hezkuntzarako euskarazko eduki digitalak sortzea dute oinarri nagusietako bat. Hutsune bat identifikatu du: «Interneten sartu eta euskarazko eduki digitalak bilatzeko ohitura dugu, baina ez horiek sortzekoa eta partekatzekoa». Haren arabera, irakasleak euskarazko edukien bila sartzen dira sarean, baina ez dute ia deus aurkitzen. Horregatik, azaldu du euskaraz sortutako proiektuak oso interesgarriak iruditzen zaizkiola; esate baterako, Educatic kanala.
Maialen Urbieta eta Mikel Goikoetxea irakasleak daude proiektu horren atzean. Adierazi dute kezka nabaritzen zutela irakasleen artean, batez ere konfinamenduan zailtasunak zituztelako teknologiak eskaintzen dituen tresnak ikasteko eta irakasteko. Youtuben bideo azalpenak oinarri izango zituen kanal bat irekitzeko hautua egin zuten. Gainera, euskaraz eduki gutxi daudela identifikatu, eta hizkuntzari lehentasuna ematea erabaki zuten. «Hezkuntza komunitateak IKT tresnen erabilera ezagutzeko beharra du, eta horregatik ekin genion irabazi asmorik gabeko eta doako proiektu horri», nabarmendu du Urbietak. Tejadak azaldu du horrelako proiektuek «kalitatea» bermatzen dutela, eta baita kontsumitzailearentzako «fidagarritasuna» ere.
Gaitasuna eta erabilera
EHUko irakaslearentzat, beharrezkoa da irakaskuntza prozesuan baliabide teknologikoez baliatzea, baina garrantzitsua iruditzen zaio haietako bakoitzak gaitasun digitala izatea. «Bideo azalpen horiek oso lagungarriak dira, baina uste dut irakasleek perspektiba handiagoa izan beharko luketela; gaituta egon beharko lukete gaitasun digitalean». Haren arabera, batetik, informazioa eta komunikazioa bilatzeko gaitasuna izan beharko lukete, eta baita era digital batean elkarlanean aritzekoa ere. Bestetik, irakasleak hezkuntzarako eduki digitalak sortzeko gai ere izan beharko luke, eta segurtasuna oinarri izan. Tejadaren arabera, zeregin horiek barneratuta dauzkanak gaitasun digitala izango du.
Urbietarentzat ere IKTak baliagarriak dira ikaskuntzarako eta irakaskuntzarako. «Iritsi dira hezkuntzara, eta betiko izango ditugu gure artean; positiboa da, betiere erabilera aproposa egiten bada». Hala ere, tresnak ezagutzeaz gain, adierazi du hausnartzea ere beharrezkoa dela, horietako bakoitza noiz eta nola erabili pentsatzea. Tejadarentzat ere beharrezkoa da hori, eta tresnen osagarritasuna aipatu du: «IKTek irakasleek erabiliko lituzketen teknologien, jardueren eta ekintzen esparrua zabaltzen dute, eta osagarri moduan ulertu behar dira». EHUko irakasleari ere funtsezkoa iruditzen zaio tresnen erabileraren inguruan gogoeta egitea, egoki erabil daitezen.
Izandako erantzuna
Irakasle gehienek Internetera egiten dute jauzi informazioaren bila, eta horren adibide da Educatic kanalaren kasua. Jada 950 harpidedun inguru dituzte, maiatzaren hasieraz geroztik. «Ez genuen halako harrera espero inondik inora ere, eta uste dugu ahoz ahokoa garrantzitsua izan dela», azaldu du Urbietak; eta, nabarmendu duenez, datu horiek irakasle ugariren formakuntza islatu dezakete. Gainera, esan du hartzaileekin hartu-emana ere badagoela, eta une oro dabiltzala gauza berriak ikasten: «Lifelong learning kontzeptua erabiltzen dugu; beti hobetzen, ikasten eta desikasten egin behar dugula aurrera, alegia».
Egoera ez da bera unibertsitateei egindako eskarietan. «Ikastetxeak ez dira gerturatzen unibertsitatera gauzak galdetzera, eta, horren ordez, enpresez eta komertzialez fidatzen dira sarritan, baina horiek ez dakite didaktikaz», azaldu du Tejadak. Haren arabera, ikastetxeetan enpresekin itunak egin eta plataformak instalatzen dituzte, baina gogoan hartu gabe irakaspen prozesuari erantzuten dieten ala ez. «Erabaki batzuen atzean diru asko dago, eta hausnarketa falta». Horri irtenbide bat emateko asmoz, azaldu du eskoletara hurbiltzen saiatzen direla: «Batzuetan teknofiloak izango bagina bezala tratatzen gaituzte, baina ez dugu hitz egiten teknologia onez edo txarrez, baizik eta haien egokitasunaz».
