Hemezortzi emazte dira Mediaparten bulegoetan bildurik; eta beste bi, pantailaren beste aldean. Guztira, hogei, eta denak hitz egiteko prest. Afera komun bat salatzen baitute: Patrick Poivre d'Arvor (PPDA) Frantziako kazetari famatuak eraso egin ziela. Lehen aldiz, bildurik agertu dira, kameraren aitzinean gertatutakoa kontatzeko, eta atzo zabaldu zituen lekukotasunak Mediapartek A l'air libre emankizunean. Valentine Oberti, Mathieu Magnaudeix eta Marine Turchi kazetariek gidatu zuten saioa, egindako ikerketa kazetaritza lan gotorraren ondotik.
[Youtube]https://youtu.be/zVEjogG17yI[/Youtube]
Helene Devynck, Stephanie Khayat, Camille Pascaud, Muriel Reus, Charlotte Crenn, Marie-Laure Eude-Delattre, Clemence de Blasi, Emmanuelle Dancourt, Nora Arbelbide, Karin Bernfeld, Aude Turpault-Darlet, Margot Cauqil-Gleizes, Florence Porcel, Justine Ducharne, Camille, Chloe, Cecile Delarue, Caroline, Anouk Ortlieb, eta Armelle Hervieu. Izen zerrenda luzea da, eta «zorigaitzeko ahizpak» direla diote. «Hitz egitea zaila da, ez dugu hemen egoteko gogorik, baina PPDAk jasanarazi digun bortizkeriagatik behartuak gara gure lekukotasunak publikoki ematera», azaldu zuen Helene Devynckek.
Ikusi gehiago:«PPDAk egiten duena ez da ligatzea, ez dago sedukzio izpirik»
Banaka, beren lekukotasuna eman dute andreek. 1985etik 2015era gertatu dira erasoak, horien arabera. PPDAk bortxatu zituela salatu dute zazpik, horietarik bi adingabeak zirela. Gainerakoek erran dute sexu erasoak eta sexu jazarpena jasan behar izan zituztela
Florence Porcel da Frantziako Poliziarenean salaketa ezarri zuen lehen andrea. 2004an eta 2009an bortxatzeagatik PPDAren kontrako salaketa ezarri zuen 2021eko ekainean. Lehena, preskribatua da, baina bigarren bortxaketarengatik ikerketa judiziala irekia da oraino, parte zibil gisa plantatu baitzen.
Haren salaketaren ondotik etorri dira besteenak; guztira, hamasei. Eta Frantziako Poliziak bildu dituen lekukotasunak 26 dira. «Gure indarrak beste batzuen hitza askatzeko balioko duela espero dugu. Lekukotasun kopurua ikaragarria da; erran nezake Frantziako Me Too aferarik handiena dela», uste du Muriel Reusek. Hain zuzen, Me Too Media taldea osatu dute emazte horiek, Frantziako hedabideen sektorean gertatu diren sexu erasoen biktimak laguntzeko asmoz.
Hitz gordinak
Badira gertatutakoaren lekukotasun gordina eman duten emazteak. Horien artean da Marie-Laure Eude-Delattre; PPDAk 1985ean bortxatu zuela kontatu du, Cannesko (Frantzia) festibalean. «Haren hotelera gonbidatu ninduen, eta bururaino sinetsi dut baso bat edanen genuela. Haren logelara sartu gara, biluzik agertu da, eta bortxatu nau. Zur eta lur gelditu naiz, mugitu ezinik». Egun hark zauri larria utzi dio: «Gertatu baino lehenago ene burua ez nuen biziki maite; horren ondotik, are gutxiago».
Begi bistakoa da —Mediapartek ikusi ahal izan duen Poliziaren txostenak ere hala jasotzen du— eginmolde bera antzeman daitekeela jasotako lekukotasun anitzetan. Erasoetarik hamahiru TF1 Frantziako telebista kateko bulegoetan gertatu dira; PPDAk 20:00etako albistegia aurkezten zuen telebista katean, hain zuzen ere. Emazteak albistegia ikustera «gonbidatzen» zituen, eta, erredakzio bilkura egin ondotik bere bulegora eramaten zituen. Hala gertatu zitzaiola kontatu du Stephanie Khayatek. Bulegora sartu, liburutegiari so egon. «Eta bat-batean haren zakila ene ahoan zen». Khayatek, gainera, salatu du garaian «bereziki hauskorra» zela. Anorexia zuen, eta 30 kilogramo pisatzen zituen.
Anorexiaren gaia ere behin baino gehiagotan aipatu dute lekukotasunetan. Izan ere, PPDAren alaba gaixotasun horrekin zendu zen, eta fundazio bat sortu zuen nerabeak artatzeko. Egitasmo horretaz elkarrizketa bat egiteko hurbildu zen harengana Armelle Hervieu kazetaria —bideoz grabatu zuten haren lekukotasuna—. Hark ere anorexia zuen. Bulegotik ateratzean, «bortxaz musukatu» zuen gizonak, 2003an. 2005ean posta elektroniko bidezko elkarrizketa bat ukan zuten, eta emakumeak bortxazko musua egin izana leporatu zion. Honela erantzun zion PPDAk: «Egindako musua zure baitan konfiantza emateko izan zen».
Frantziako Poliziak 2021ean elkarrizketatu zuen PPDA, jasotako salaketen harira. Lekukotasun gehienez «oroitzapenik ez» duela erran zien. Orain, salaketa ezarri du hamasei emazteren kontra, haren kontrako laidozko salaketa egin dutela leporatuta. Tartean da Nora Arbelbide BERRIAko kazetaria. «Erruduntasunaren alderantzikatze bat da, biktima bera balitz bezala. Edozein gisaz, edozer egin bagenu ere, beti gu agertzen gara errudun». Horren aldean, kolektiboaren indarra goraipatu du Arbelbidek. «Florence Porcel mintzatu delarik, banekien sostengatu behar zela. Hamasei gara, baina, bakarra balitz ere, sinetsi eta sostengatuko genuke».
PPDAk uste du «sedukzioan» ibiltzen zela andreekin. Haren kontrako lekukotasuna eman duten andreek, ordea, argi dute ez zela «sedukziorik». Karin Bernfeldek 2000an topatu zuen haren bidea, TF1eko bulegoetan. Haren bizi afektiboari eta sexualari buruzko galderak egin zizkion. «Beldur handia» sumatu zuen, eta ezezkoa eman zion. «Xantza ukan dut, baina xokean egon naiz». Honela mintzatu da: «Emazteen gorputza indarrez hartzea da».
Isiltasunaren fabrika
Hitz egiteko «zailtasuna» aipatu dute denek. Salaketa gehienak preskribatuta egoteak ere erakusten du lekukotasuna emateko prozesua luzea izan daitekeela. Emazte gehienak mintzatzearen «beldur» ziren. PPDAren figuragatik, batik bat. Eta beren ibilbide profesionala zapuztuko zutelakoan ziren ere anitz.
Oraino beldur da Chloe —izen asmatua da, anonimotasuna atxiki nahi izan baitu—. Haren arabera, PPDAk bortxatu zuela kontatu duenetik —anonimoki izanda ere— bere ibilbide profesionala «suntsitzeko saiakerak» egin ditu. Cecile Delaruek ere jendaurrean mintzatzearen arriskuak izan ditu gogoan: «Feminista histerikotzat joko ninduten beldur nintzen».
Luzaz lekukotasun horiek isilpean egon dira. Eta horrek galdera bat piztu du emazte anitzen artean, salatu dituzten hainbat eraso TF1 kateko erredakzioan gertatu direla kontuan hartuta: «Ez ikusiarena egin ote dute zuzendaritzako kideek?». Bada, Marine Turchi kazetariak gaur egungo eta garaiko TF1eko zuzendaritzako kideak galdekatu ditu. Gaur-gaurkoz, ez dute barne ikerketarik abiatu.
Muriel Reus asaldaturik agertu da: «Nolaz enpresa batean nehork ez dio bere buruari galderarik egiten egunero, 20:00etako albistegiaren ondotik emazte bat bere bulegora ekartzen duelarik?». Eta «behartutako isiltasun» horren seinale, Karine Bernfeldek kontatutako hau: «Bulegora lagundu ninduen idazkariak erredakzioari erran zion: 'PPDAren gomita hor da'. Denak altxatu, eta joan ziren».
Mintzatuta, denak «prest» agertu ziren haren kontrako auzira joateko. «Konfrontaziorako aukera izan genezake», laburbildu du Marie-Laure Eude-Delattrek. Nolanahi ere, ez dute oraino salaketa ofizialik jaso.
