Iraileko azken larunbatean, Parisera joan zen Paxi Etxepare jaka hori lapurtarra protesta batean parte hartzeko. Manifestaziora hurbiltzean, kontrolatu, miatu eta atxilotu zuten poliziek. Atxiloaldian eduki zuten 29 orduz, eta fiskalak sei hilabetez Parisen egoteko debekua ezarri dio, abisu batekin batera. Salatu duenez, ez zioten abokaturik eskaini, eta familiari deitzeko aukera ere ukatu zioten. Urte guzian, dozenaka izan dira Etxeparerena bezalako kasuak. Jaka horien defentsan aritu den Raphael Kempf, Parisko Auzitegiko abokatuak mugimendua «hausteko» Estatuak baliatzen duen estrategia aipatu du: «Atxiloaldia eta zuzenbide penala desbideratzen dituzte ordenaren atxikitzearen izenean».
Kempfen arabera, «estatu autoritario» baten seinaleak dira desbideratze horiek, eta Justiziaren eta estatuaren arteko harremanak ere kezkatzen du. Lege batzuen bidez, borondate politiko bat aplikatzen du estatuak, haren ustez: «Herritarren eskubideak murriztuz doaz. Denbora berean, fiskaltzari eta Poliziari botere handiagoa ematen zaie».
2010ean, bortizkerian aritzeko asmoz sorturiko talde bateko kide izatea delitu bilakatu zen. Jaka Horien mugimenduan eta G7ko goi bileraren garaiko protestetan jende anitzi egotzi zaion delitua da. Apirilean, bazter nahasleen kontrako legea baieztatu zuen Frantziako Estatuak —burua estaltzea delitutzat dauka, besteak beste—. Kempfek azaldu du Polizia sindikatuen presiopean onartu den legea dela. «Okaztagarritzat» dauzka lege horiek, eta tradizio luze baten ondorio direla dio: «Estatuak tresna errepresibo bat martxan ezarri du Poliziaren lana erraztuz mugimendua murrizteko asmoz».
Le Monde egunkariak datu bilketa egin du: azaroaren 17tik ekainaren 30era 10.000 atxiloaldi izan dira, 3.100 pertsona zigortu dituzte auzitegietan eta 400 pertsona preso sartu dituzte. Mugimendu sozial baten harira nehoiz ikusi gabeko zenbakiak.
Poliziaren bortizkeriak
Poliziak eragindako zaurituen kopurua ere nabarmentzekoa da. Frantziako Barne Ministerioaren zenbakiak dira: 2.448 zauritu izan dira Jaka Horien mugimendua hasi zenetik; 561 seinalamendu jaso ditu IGPN Frantziako Poliziaren Ikuskaritza Nagusiak —haren ardura da Poliziaren arau hausteak ikertzea—.
Marion Guemasek uste du azken hilabeteetan izandako bortizkeria «nehoizko handiena» izan dela. ACAT Torturaren Ezeztapenaren Aldeko Ekintza Kristaua gobernuz kanpoko erakundean egiten du lan. «Datuen arabera, azken 8-9 hilabeteetan izan diren zauritu larrien kopurua azken hamabost urteetan izan denaren parekoa da. Adierazgarria da».
David Dufresnes kazetariak egin duen datu bilketaren arabera, 24 pertsonak begi bat galdu dute, bost pertsonak esku bat eta 315 pertsona buruan zauritu dituzte. Twitter sare sozialean hasi zen Poliziaren bortizkeria bat ikusten zuen bakoitzean #AlloPlaceBeauvau traolarekin Frantziako Barne Ministerioa interpelatzen; gerora, Mediapart hedabideak publikatu ditu, erregularki eguneratu duten infografia baten bidez. Orotara 860 seinalamendu egin ditu azarotik ekainera. Hasieran, bere baitarik bilatzen zuen informazioa, baina aski fite, erreferentzia bilakatu zen Poliziaren bortizkerien dokumentazioan eta Frantzia guziko informazioak jasotzen hasi zen. Egiaztatu ahal izan dituenak baizik ez ditu publikatu; zinezko kopuruak altuagoak direla uste du. «Ikusten dugu zainetatik leher egina den Polizia bat, eskuak libre, erabateko indarraren sentimenduarekin. Eta gaur-gaurkoz, zigorgabetasuna bermatua dute», adierazi du berriki l'Express astekarian. Eleberri batean jaso du urte osoan bizitakoa: Dernière sommation (azken abisua).
Gertakariak «berez mintzo dira», Pascale Pascariello Mediapart hedabideko ikerketa saileko kazetariaren hitzetan. «Ez dugu sekula ikusi hainbeste zauritu larri. Beldurra eragiteko borondatea agerikoa da. Mezua argia da: manifestazio batean parte hartzen baduzu, larri zauritua izateko arrisku handia duzu». Erabaki politiko bat da, kazetariaren iritziz. «Frantziako Poliziaren ordena atxikitzeko doktrina aldatu da».
IGPNren rola ere ezbaian jarri du: «gaur egun, haren funtzioa nulua da», Pascarielloren ustez. «IGPNko buruak ere ukatzen du polizia bortizkeria adiera, eta gaur-gaurkoz polizia bakarra ere ez da kargutik kendu». Berriki, lan mardula publikatu du Mediapart-en Marseillako kasu baten harira Poliziak egindako ikerketari buruz; dokumentuak oinarri, IGPNk Polizia babesteko duen borondatea frogatu du.
Prentsa askatasuna
Kazetariak ere erasoen erdian izan dira. Mugimenduaren hasieran, hedabide nagusietako kazetari batzuei oldartu zitzaizkien jaka horiak haien manifestazioetan, informazio manipulatua ematea leporatuta. Gerora, Frantziako Polizia izan da, nagusiki, kazetariei lan egiteko mugak ezarri dizkienak.
115 kazetari zauritu dira Poliziaren bortizkeriaren ondorioz, Dufresnesek egin duen kontaketaren arabera; kazetari batzuk atxilotu egin dituzte protesten berri emateko lanean ari zirela.
Ostiralean, oharra atera zuen RSF Mugarik Gabeko Kazetariak erakundeak, manifestazioetan kazetarien lana eta informazio eskubidea errespetatzeko Barne Ministerioari neurriak har ditzala eskatzeko. Kazetarien kontra oldartzen diren poliziak eta jendarmeak zigortzeko ere eskatu du. Mundu mailako prentsa askatasunaren sailkapenean, 32. da Frantzia.
Kolore anitz haserre horian
«Ez dute ulertu lortu arte segiko dugula; ez garela geldituko»
«Neoliberalismoak ez du promesa bete, eta erreakzio bortitzak eragin ditu»
Hurrengo borroka: pentsioak
Azaroan sartu da indarrean langabezia sari berritua
Jaka Horiek urtebete. Bilana
Errepresioak itoa
Ehunka zauritu, 3.100 kondena auzitegietan, 400 espetxeratze... Polizia eta Justizia aparatuen bidez, inoiz ikusi gabeko erantzuna eman dio Frantziak Jaka Horien mugimenduari. Manifestazio eskubidea murriztu eta manifestariak beldurtzeko estrategia bat ikusten dute abokatuek eta giza eskubideen aldeko taldeek.
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik
Ordenatu
