Uemako herrietan, lau ikasletik hiruk gaztelaniaz ikusi dute azkenekoz telesail bat

Datorren moduan hartzen da, eta etorri, nagusiki, erdaraz etortzen da. Ondorio hori erator daiteke Uema Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak gazteen ikus-entzunezkoen kontsumoari buruz egin duen ikerketatik. Telebistaren kontsumoa jaisten ari da, eta plataformena, handitzen —bost ikasletik lauk erabili ohi dituzte—, eta erdarazko eskaintzak jan egiten du hor euskarazkoa. Bestalde, gehien erabilitako sare sozialetan ere jarduna, batez ere, gaztelaniaz egiten da.

Datuak modu orokorrean hartzerik ez dago, hala ere. Uemako herrietakoak dira; hots, gune soziolinguistiko euskaldunenetakoak —herritarren %70 baino gehiago euskalduna dute—. Eta, gainera, adin tarte jakin bati dagozkionak: 9 eta 17 urte bitarteko herritarren kontsumoa ikertu dute, ia 11.600 inkesta eginda.

Laginaren berezitasunak direnak izanik ere, euskalgintzaren barruko kezka hedatu bati erantzun asmo dio ikerketak: ikus-entzunezkoen kontsumoak belaunaldi berrien hizkuntza gaitasunean, ohituretan eta erabileran duen inpaktuari. Halaber, herri euskaldunenetako gazteen artean ere euskararen erabilera aldakorra dela berresten du, hizkuntza non eta zertarako erabiltzen den.

TELEBISTA

Gehien ikusten den telebista katea ETB1 da, alde handiz: hirutik batek baino gehiagok hautatu dute. Tartea ateratzen die gehien ikusitakoetan haren atzetik daudenei: Telecinco (%21,6), Clan (%21) eta FDF (%20). Koska bat beherago daude beste sei bat kate: besteak beste, ETB3 (%12,3), haurrentzako ETBren katea. ETB3 ez da gehien ikusten dena Lehen Hezkuntzako ikasleen artean, eta, are, erdarazko marrazki bizidunen Clan kateak hark halako bi ikus-entzule ditu.

Bestalde, ETB1en kontsumoa estuki lotuta dago euskara lehen hizkuntza dutenekin. Horien artean du irismenik handiena. Lehen hizkuntza euskara dutenek, gainera, ETB2ra gehiago jotzen dute besteek baino.

Telebistaren kontsumoaren beherakadari buruzko datu adierazgarriak ere baditu ikerketak. Sei ikasletik batek ez dauka telebista ikusteko ohiturarik. Gainera, adinean gora egin ahala, apalagoa da telebistaren kontsumoa.

PLATAFORMAK

Uemako herrietako gaztetxoen artean ere nagusi da Netflix streaming plataforma, alde handiz. Inkestari erantzun diotenen artean, hamarretik seik aitortu dute azken hiru egunetan erabili izana. Haren erdia da Amazon Prime Videoren erabilera (%33), eta Movistar Plusena, berriz, herena (%20). Hiru horien kontsumotik dezente behera daude beste plataformenak, baina badira aldeak horien artean ere. Deigarria da, esaterako, ETB Nahieran plataformaren kontsumoa (%9,8) handiagoa dela HBOrena (%7,9) baino.

Plataformen erabileran ez dago telebistarenean dagoen besteko gorabeherarik adinari dagokionez, baina zer kontsumitzen den, horretan badago diferentzia. Adinean gora egin ahala igo egiten da Netflixen, Movistar Plusen eta ETB Nahieranen kontsumoa, adibidez. Aldeak daude ikus-entzulearen lehen hizkuntzaren arabera, bai plataformaren aukeraketan, baita kontsumoan ere. Gaztelania eta euskara lehen hizkuntza ez dituztenen kontsumoa apalagoa da, eta euskara eta gaztelania biak batera jaso dituztenek erabiltzen dituzte gehien. Netflix eta Amazon Prime ere bi hizkuntzak edo gaztelania soilik jaso dituztenek ikusten dituzte gehien. Ifrentzuan dago ETB Nahieran: lehen hizkuntza euskara dutenek ikusten dute gehien (%14), eta gutxien, gaztelania dutenek (%1).

Sexuak ere baldintzatzen du kontsumoa. Oro har, emakumeek gehiago kontsumitzen dituzte plataformak gizonezkoek baino. Gizonezkoek, gainera, gehiago jotzen dute kirol eskaintza daukaten plataformetara.

TELESAILAK

Zer telesail ikusten dituzten ere galdetu diete ikasleei. La casa de papel da gehien ikusitakoa (%54), eta euskarazko bat dago bigarren lekuan: Goazen (%45). Euskarazko telesailetan, gehien ikusitako hurrengoak %10etik behera daude: Altsasu (%8), Ihesaldia (%4) eta Alardea (%3).

Euskarazko telesailak, batez ere, lehen hizkuntza euskara dutenek kontsumitzen dituzte, eta zertxobait beherago daude bi hizkuntzak etxetik jaso dituztenak. Aldea handiagoa da lehen hizkuntza gaztelania dutenekin. Edonola ere, errealitateari tamaina hartzen laguntzen du UemakLehen Hezkuntzako ikasleei egindako galdera batek: azkena ikusi duten telesaila zein hizkuntzatan zegoen. %73k esan dute gaztelaniazkoa zela, eta %11k, euskarazkoa. Azken telesaila beste hizkuntzaren batean ikusi dutenen proportzioa (%12) zertxobait handiagoa da euskaraz ikusi dutenenena baino.

Euskarazko telesailen kontsumoa jaitsi egiten da adinean gora egin ahala, baina eskaintza apalagoari ere zor zaio. Bestalde, adierazgarria da euskarak galtzen duen tokia batez ere ingelesak irabazten duela.

SARE SOZIALAK

Youtube (%85), Whatsapp (%74), Tiktok (%65) eta Instagram (%56) dira gehien erabiltzen diren sare sozialak, eta, horien atzetik, Snapchat (%40), Twitch (%24), Twitter (%13), Telegram (%6) eta Facebook (%4). Azken hiru egunetan erabilitako sare sozialez galdetuta atera da emaitza hori. Eta gehien erabiltzen den aplikazioan, Youtuben, euskarazko edukien kontsumoa oso apala da: %9koa. Gaztelaniazkoa, berriz, %71koa.

Adinaren arabera, baina, badira gorabeherak. Sare sozialen erabilera handiagoa da nagusienen artean, eta aldatzen da, halaber, zein aplikazio darabilten. Batxilergoan, esaterako, hamarretik bederatzik erabiltzen dituzte Whatsapp eta Instagram.

Argazki orokorrari erreparatuta, agerikoa da sare sozialetako jarduna gaztelaniazkoa dela nagusiki: Youtuben, %76koa da hala; Tiktoken, %78koa, eta Twitchen, %88koa. Hala ere, badira aldeak sare sozial batetik bestera, bai edukiak jasotzeko moduan, baita ekoizteko eran ere. Tiktoken eta Twitchen, adibidez, erdaraz sortzen dituzte edukiak, batik bat, baina Instagramen, euskarazko sorkuntza %50ekoa da Uemako ikasleen artean.

Datuek erakusten dute sare sozialetan jarduteko modua eta horietan dabiltzanen soslaia asko aldatzen direla batetik bestera.

MUSIKA

Ikus-entzunezkoen kontsumoa ez ezik, musikarena ere aztertu dute, zein hizkuntzatan entzuten duten jakite aldera. Batez ere Youtube (%78) eta Spotify (%69) erabiltzen dituzte herri euskaldunenetako ikasleek musika kontsumitzeko. Entzuten duten musikaren erdia gaztelaniaz entzuten dute. Laurden bat pasatxo, euskaraz, eta ia beste hainbeste, gainerako hizkuntzetan.

Adinean gora, euskarazko musikaren kontsumoa jaitsi egiten da. Lehen Hezkuntzan entzuten dute gehien euskarazko musika (%37), baina, hala ere, kopuru hori txikiagoa da gaztelaniazkoarena baino: %46,5.

Lehen hizkuntza zein duten nabari da musikan ere. Lehen hizkuntza euskara dutenek entzuten dute euskarazko musika gehien (%33), baina horien kasuan ere handiagoa da gaztelaniazko musikaren presentzia (%46).

BIDEOJOKOAK

Azkenik, bideojokoen kontsumoa eta horretan euskarak duen presentzia aztertu dute. Hutsala da hor euskarak duen lekua: %4. Batez ere gaztelaniaz da kontsumoa (%54), eta, hein txikiagoan, beste hizkuntzetan (%19).

Bideojokoak, batez ere, Lehen Hezkuntzako ikasleek erabiltzen dituzte, eta euskarazko bideojokoek presentzia handiena ikastaldi horretan dute, halaber. Ez da %10era iristen, dena den.