Irale

Pausoa handia da: 1976-1977ko ikasturtean, EAEko hezkuntza publikoan, Lehen Hezkuntzako irakasleen %5ek baino gutxiagok zekiten euskaraz; gaur egun, Eusko Jaurlaritzaren ardurapeko irakasle gehien-gehienek badakite euskaraz, eta euskaraz ematen dituzte eskolak. Eboluzioa argia izan da. Horretan zerikusia izan du belaunaldi euskaldunagoak irakasletzan sartu izanak, baina badago beste oinarri bat ere: milaka irakaslek euskalduntzeko eta eskolak euskaraz emateko egin duten ahalegina. Hor giltzarri izan da Eusko Jaurlaritzaren Irale egitasmoa, irakasleak euskalduntzeko sortutakoa.

Euskararen ezagutzak eboluzio argia izan du irakasleen artean, baina ez itzalik gabea. Bigarren hizkuntza gisa ikasi dute askok, eta erosoago aritzen dira erdaraz, batik bat ahozkoan. Hala jasoa du Jaurlaritzak berak Heziberri prozesuko txostenetan: «Jakina da irakasle asko ez daudela eroso euren euskara abileziak direla eta, batez ere lanetik kanpo euskara erabiltzeko aukera gutxi dutenak». Ezagutza orokortu arren, badago lana: ahozko trebetasuna garatu, hizkuntza egokitasuna hobetu, arlo soziolinguistikoa landu... Horiei ere heldu die Iralek.

Erronka ikusita, ez da albiste ona irailetik aurrera ez ematea irakasleen liberazioa dakarten ikastaroak. Irakasleen egonkortasuna gakoa da —argudio hori eman du Jaurlaritzak—, baina ez da funts gutxiagokoa hizkuntza lantzea. Funtsezko lanabesa da, eta badu premia. Areago hilabeteotako hutsunearen ondoren.