«Gastronomia da klima aldaketari aurre egiteko aukerarik onena»

Gastronomia klima aldaketari aurre egiteko motor gisa erabiltzen du Anthony Myint sukaldariak (Falls Church, AEB, 1963). Hori dela eta, Basque Culinary World Prize sariajaso zuen atzo, ZeroFoodprint proiektuarengatik eta The Perennial Farming Initiative ekinaldiagatik. Basque Culinary Centerrek eta Eusko Jaurlaritzak emandako saria da, eta egitasmo eraldatzaileak gauzatzen dituzten sukaldarien lana aitortzea du xede.

Sari hau lortzea mugimendu handiago baten hasiera izango dela uste duzu?

Bai, noski. Urte batzuk daramazkigu jatetxeei laguntzen. Egun, AEBetako, Europako eta Asiako 30 jatetxe ingururekin ari gara lanean, eta beste 50 bat prozesuan daude. Gainera, sari hau irabazteak berekin ekarri du epaimahaian zeuden sukaldari asko egitasmora batzea: gurekin lan egitea erabaki dute. Prestigiotsua da saria, eta lagunduko du mugimendua hazten.

Ingurumenaren aldeko aktibista zara, eta hori landu duzu azken ahaleginetan. Nondik sortu zitzaizun kezka hori?

Orain dela zazpi, urte alaba bat izan genuen, eta nutrizioan eta elikadura sisteman pentsatzen hasi ginen, baita klima aldaketan ere. Orduan ohartu ginen ia sukaldaririk ez zegoela klima aldaketarekin lanean, eta horretan jarri ginen. Jatetxe baten karbono aztarnaren %60 bertan eskaintzen diren janariek eragindakoa da. Horrez gain, gauza garrantzitsuago batez konturatu ginen: elikadura sistemak irtenbide praktiko ugari eskaintzen zituela klima aldaketari aurre egiteko. Aldaketa handi bat ekar zezakeela ikusi genuen. Aukera paregabea zen elikagai osasuntsuagoak sortu, eta industria sistema hobetzearekin batera, klima aldaketari aurre egiteko.

Sukaldaritzak klima aldaketari aurre egin diezaiokeen ikertzen aritu zara, baita irtenbideak topatzen ere. Nola da hori posible?

Berotze globalari aurre egiteko, hainbat soluzio daude. Lehen 24 aukeretatik hamabostek elikadurarekin edo gastronomiarekin dute harremana. Karbono emisioa murrizteko aukera ematen du. Nekazaritzak eguratsera igortzen dituen gasak igorpen orokorraren %15 dira, baina igorpen guztiek sortzen duten beste karbono ezabatu dezake nekazaritzak eguratsetik. Onura ekonomikoak ere baditu. Elikadurarekin eta nekazaritzarekin zerikusia duten irtenbideetan inbertitzen duzun dolar bakoitzeko, 30 dolar irabazten dituzu. Izan ere, dena hobetuko litzateke: nutrizioa, karbonoaren emisioa murriztea eta janarien kalitatea bermatzea. Gastronomia da klima aldaketari aurre egiteko aukerarik onena.

Elikagai enpresei karbono aztarna murrizteko aukera bideragarriak gomendatzen dizkiezu. Hori ezabatzea da zure ametsa?

Posible da jatetxe baten karbono emisioa zero izatea, nahiz eta ez den erraza. Hala ere, nire ametsa da jatetxeek, korporazioek, instituzioek eta unibertsitateek klima aldaketari aurre egiteko elikadura programak ezartzea eta zabaltzea. Nahiago dut hori, jatetxe bakan batzuen perfekzioaren bila aritu baino.

Bidean gama handiko jatetxeak batu dira mugimendura, Noma eta Benu tarteko. Garrantzitsua da hori?

Bai, garrantzitsua da sukaldari handiak horrelako mugimendu baten parte izatea. Izan ere, hainbat jatetxe eta korporazio erakartzen ditu horrek. ZeroFoodprint mugimenduaren parte diren jatetxe askok aurretik ere produktu onak erabiltzen zituzten, ez zituzten emisio asko izaten, baina ekinaldiari laguntzeko egiten dute, beste batzuk erakartzeko.

Uste duzu beharrezkoa dela elikadura sistema berriztagarri bat sortzea?

Bai, ezinbestekoa da. Nekazaritza konbentzionalarekin jarraitzen badugu, ez da uztarik egongo 60 urte barru.

Jendea kontzientziatuta dagoela uste duzu?

Posible da jendea kontzientziatuta egotea beharraren inguruan, baina ez dute ulertzen aukera. Alde batetik, zientzia hau nahiko berria delako. Jendeak beharrezkoa dela pentsatzen du, baina ez dute ulertzen nola den posible.

Gastronomia irtenbidea izan daiteke klima aldaketari aurre egiteko?

Bai. Ez da soluzio praktikoena bakarrik: guztiok nahi dugun zerbait da. Izan ere, denek nahi dute elikagai ona, osasuntsua eta nutritiboa. Posible da hau lortzea gastronomian egindako %1eko ekarpen txiki batekin bakarrik.

Etorkizunera begira, baduzu beste proiekturik buruan?

Ez. Hau da proiektua. Nire asmoa da mugimendu hau handituz joatea. Ez dut beste proiekturik buruan.