DSBE errentaren gutxienekoa 800 euroraino igo du Eusko Legebiltzarrak

Eusko Legebiltzarrak, EAJ, PSE-EE eta Elkarrekin Podemos-IUren babesarekin, Diru Sarreren Bermerako Euskal Legea onartu zuen atzo. Aurreko legea duela hamalau urte eta egun bat onartu zen, eta apirilaren hasieran jarriko da indarrean testu berria. EH Bilduko legebiltzarkideek «abstentzio kritikoaren» alde egin dute, ez baitute uste neurri berriak nahikoa direnik. PP+C' eta Voxek, berriz, aurka bozkatu dute. Errentak %8,5 handituko dituzte lehen kolpean, eta apirilean beste koska bat egingo dute gora. Errenta lortzeko baldintzak ere malgutuko dituzte.

Jeltzaleen eta sozialisten aspaldiko asmoa zen DSBEaren legea aldatzea; aurreko legealdian saiatu ziren, baina azken unean atzera egin behar izan zuten, gehiengorik ez zutelako Eusko Legebiltzarrean, eta beste taldeen ezezkoa jaso zutelako. Legealdi honen hasieran atera zuen Eusko Jaurlaritzak berriro proiektua tiraderatik, gehiengo osoa bermatua izateak ematen duen lasaitasunarekin. Gainera, Elkarrekin Podemosen babesa lortu zuen, eta EH Bilduren zuzenketa batzuk ere onartu ditu gehiengoak.

Idoia Mendia Enplegu eta Lan sailburu eta lehendakariordeak «lege ausarta» dela adierazi zuen atzoko saioan, baita «gizartearen kohesioa sakontzeko» balio duela ere. Hala ere, onartu zuen erreformak debate gogorrak eragin dituela. Mendiarentzat «euskal gizarteko kide batek jasan ditzakeen egoera zaurgarri guztien aurrean babesa handitzen du» legeak, eta «inguruko aurreratuena» izatea goratu du. Gloria Sanchez sozialistak gehitu zuen «oso lege ona» dela.

Nahiz eta hobekuntzak goraipatu, sozialistek ez zuten aipatu haiek izan zirela 2011n DSBEa lortzeko baldintzak gogortu eta sariak murriztu zituztenak, PPren botoei esker. %7 jaitsi zituzten errentak, eta errolda eskaerak handitu.

Jon Aiartza EAJko legebiltzarkideak ere legea goretsi zuen: «Herrialde hobea izango gara, pobreziaren kausak aztertzen eta gaizki pasatzen dutenak tratatzen dakigun neurrian. Gure babes soziala sendoa da, baina eguneratu beharra zegoen bizitza duina izateko ekintza publikoa behar duten guztiengana iristeko».

Jaurlaritzako bi alderdiez gain, Elkarrekin Podemos-IUren babesa ere izan du lege berriak. David Soto koalizio moreko legebiltzarkideak adierazi zuen bere taldeak «arduraz» jokatu duela legea onartzerakoan, testuak «funtsezko aurrerapausoak» dakartzalako. «Mezu bat zabaltzen du [legeak]: gizarte inklusiorako tresnak ez dira arazo bat, ez dute [pobrezia] betikotzen, eta iruzurra oso txikia da», adierazi zuen.

EH Bilduko Nerea Kortajarenak, berriz, azpimarratu zuen legea «motz» geratzen dela gaur egungo beharrei aurre egiteko, eta EAEko erakundeek «beren gaitasunaren azpitik» babesten dituzte beren herritarrak, Kortajarenaren ustetan.

ERRENTAREN ZENBATEKOA
Zenbat handituko dira onuradunekjasoko dituzten errentak?

DSBE berritua apirilean jarriko da indarrean, Eusko Autonomia Erkidegoaren agerkari ofizialean agertu eta hiru hilabeteko epea betetzen denean. Edonola ere, lehen fasean, gaur egun banatzen diren errentak Espainiako batez besteko inflazioaren arabera eguneratuko dira, %8,5 hain zuzen ere. Horren ondorioz, gaur egun 727 euroko prestazio estandarra jasotzen duenak 798 euro jasoko ditu urtea hastearekin batera; apirilaren 1etik aurrera, berriz, 800 eurora helduko da.

Bizikidetza unitatea osatzen duten bi lagunen saria, berriz, 934 eurotik 1.013 eurora helduko da urtarrilean, eta 1.066 eurora apirilean.

Prestazio horiek handitu egingo dira bizikidetza unitatean saria jasotzeko eskubidea duten kideak eta haurrak ugarituz gero. Horrela, prestaziorik handiena 1.680 eurokoa izango da lege berriarekin, heldu batek eta lau adingabek osatutako familientzat; gaur egun, 1.086 euro dagozkie.

2024. urtetik aurrera, prestazioak Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako KPIaren arabera eguneratuko dira. Desagertu egingo da gutxieneko soldatarekiko lotura.

ERROLDA ESKAERAK
Zer aldaketa egongo dira errolda epeen eskakizunetan?

Errentaren eskatzaileak, lehen bezala, egiaztatu beharko du gutxienez hiru urtez Araban, Bizkaian edo Gipuzkoan bizi izan dela. Hala ere, karguan adingabeak, mendekotasuna duten adinduak edo elbarritasuna duten pertsonak badituzte, eskari hori urtebetera jaitsiko da hemendik aurrera.

Horrez gain, beste kolektibo batzuek ez dute antzinatasun jakin bat erakutsi beharko erroldan. Horiek dira indarkeria matxistaren edo sexu esplotazioaren biktimak eta errefuxiatu estatusa duten pertsonak.

Azkenik, terrorismoaren biktima izaera onartuta daukatenek eta atzerritik itzuli direnek ez dute erakutsi beharko Araban, Bizkaian edo Gipuzkoan erroldatuta daudela.

ADINA
Zenbat urte izan beharko dira orain DSBEa eskatzeko?

2008ko legearen arabera, errenta eskatzeko gutxieneko adina 23 urtekoa zen, salbuespenak salbuespen: adingabekoak karguan izatea, «terrorismoaren» edo indarkeria matxistaren biktima izatea, umezurtza izatea eta adingabeen zentro batetik atera berria izatea. Hemendik aurrera, 18 urtetik gorakoek eskatu ahal izango dute DSBEa. Adin tarte horretako gazteek ziurtatu beharko dute urtebete daramatela emantzipatuta, eta beste horrenbeste Lanbiden izena emanda.

LAGUNTZA KOPURUA
Zenbat laguntzajaso daitezkeetxebizitza bakoitzeko?

2008ko legearen arabera, etxebizitza bakoitzeko gehienez bi laguntza bakarrik jaso zitezkeen. Atzo onartutako testuarekin, muga hori kendu egingo da. Etxebizitza batean familia unitate bat baino gehiago badago, errenten zenbatekoa murriztu egingo da.

Ohiko eta salbuespenezko familia unitateak ezberdindu ditu lege berriak, eta bigarrenen kasuan, laguntzen iraupena hiru urtera luzatuko da; pentsiodunak badira, laguntzak ez du iraupen mugarik izango.

LAGUNTZEN KONTROLA
Zer mekanismo berri izango ditu DSBEak?

Lege berriaren helburua da baldintzak malgutzea eta zenbatekoak handitzea, baina horretarako, kontrol mekanismoak areagotu egingo dira. Hala, bizikidetza unitateen eta diru sarreren egoeraren errebisioa hiru hilabetean behin egingo da, ondoren laguntzaren zenbatekoa eguneratzeko. Horretarako, ikuskapen unitate bat sortuko da.

Laguntza eskatu eta hilabetera ordainduko da errenta, eta iraupenaren muga ezabatuko da —bi urtekoa zen lehen—.