Kontuen gaineko akordio bat itxi dute Jaurlaritzak eta EH Bilduk

Lehen aldiz, Eusko Jaurlaritzak eta EH Bilduk akordio bat sinatu dute aurrekontuen inguruan, eta koalizioa abstenitu egingo da horiek onartzeko egingo den bozketan, abenduaren 23an. Bi aldeek jakinarazi dutenez, aurrekontuetan 253 milioi euroko balioa duten hainbat zuzenketa egingo dituzte. Era berean, Jaurlaritzak esan duenez, bere egin ditu koalizio subiranistak aurkeztutako sei neurri politikoetatik hiru.

Pedro Azpiazu Ekonomia eta Ogasun sailburuak eta Maddalen Iriarte EH Bilduko eledunak gidatutako lantaldeek azken asteotan eginiko lanaren emaitza da akordioa, eta, bi aldeek argitaratutako oharraren arabera, «herritarren benetako beharrei» erantzuteko balioko du. «Hainbat esparrutan akordio zabalak behar diren honetan, [bi aldeek] lan egin dute euskal gizartean eragin positiboa izango duen akordio bat lortzeko», gehitu du gobernuak: «Legebiltzarraren gehiengoa handitzeko balioko du». Izan ere, EAJk eta PSE-EEk osatutako gehiengoa dela medio, Jaurlaritzak bermatua zuen kontuen onarpena. EH Bilduren abstentzioarekin, ordea, 75 legebiltzarkideetatik gehienez hamahiruk egingo dute proiektuaren aurka.

PSEko idazkari nagusi Eneko Anduezarentzat «albiste ona» da, agerian utzi duelako «akordio zabalak» posible direla zerbitzu publikoak, etxebizitza, enplegua eta ingurumenaren gisako gaietan. Kontrara, PPko Carlos Iturgaizen arabera, EAJ «bildutartu» izanaren beste adibide bat da: «Txarra da euskal herritarrentzat».

Negoziazioen hasieratik egin bezala, bitan banatu dituzte gaiak: konpromiso politikoak, batetik, eta neurri ekonomikoak, bestetik. Neurri politikoei dagokienez, biek eginiko lehen bileran, sei proposamen aurkeztu zizkion EH Bilduk Jaurlaritzari, eta horietatik hiru onartu ditu gobernuak. Elkarrizketa sozialaren esparruan, hitzarmen kolektiboek gutxieneko soldatak ezartzea «defendatuko eta sustatuko» dute, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako batez besteko errentan oinarrituta. Alokairuari dagokionez, berriz, behin Madrilen Etxebizitza legea onartuta, horien prezioak kontrolatzeko sistema propio bat sortuko dute, eta prezioak mantentzeko neurri fiskal posibleen azterketa bat egin. Gainera, Jaurlaritzak konpromisoa hartu du alor horretan har ditzakeen erabakiak EH Bilduri jakinarazteko, martxan jarri aurretik.

Hirugarren akordio politikoak izango du eragina 2022ko aurrekontuetan ere. Bi aldeek publiko egin dutenez, I+G+B Ikerketa, Garapena eta Berrikuntzara bideratutako inbertsioari beste 77 milioi euro gehituko dizkio Jaurlaritzak. Hala, datorren urtean %10 haziko da funtsa, aurten alor horretan eginiko inbertsioarekin alderatuz gero. Hurrengo bi urteetan, berriz, funtsa %12 handitzeko konpromisoa hartu dute; Jaurlaritzak, bere proiektuan, urtero %6 hazteko asmoa adierazi zuen. Biek jakinarazi dutenez, barne produktu gordinaren %3ra iristea da helburua, «saiakera bidez hurrengo legegintzaldia amaitu baino lehen».

Energia eredu berrirantz

Aurrekontuetan eragingo duten akordioen artean daude energia alorrera bideratutako kontu sailak ere: denera, 120 milioi euroko zuzenketak. Batetik, urtea amaitu aurretik tokiko erakundeentzako Jasangarritasun Energetikoaren Funtsa aktibatzeko konpromisoa hartu dute. Funtsak 90 milioi euroko aurrekontua izango du, eta haiei beste hamar milioi gehituko dizkiete deialdi berriei aurre egiteko. Bestetik, aurrekontu proiektuan ezarritakoa baino hogei milioi euro gehiago izango ditu efizientzia, autokontsumoa eta komunitate energetikoak diruz laguntzeko kontu sailak.

Osasun arloan, berriz, 30 milioi euro gehiago bideratuko dira Lehen Mailako Arreta Estrategia bultzatzeko, «aurrez aurreko kontsultak bermatzeko behar diren antolamendu aldaketak eginez». Gainerakoak gizarte politikak sustatzeko neurriak dira. Hala nola lau milioi euroko zuzenketa bat etxebizitzetako energia gastuetan laguntzeko, eta bi milioi euroko beste bat, batez ere, gazteen emantzipaziora bideratzeko. Era berean, hogei milioi euro gehiago erabiliko dituzte gizarte inklusioa bultzatzeko —hamar 2022an eta hamar 2023an—.

Akordioan adostutako konpromisoen jarraipena egiteko batzorde bat eratzeko asmoa ere adierazi dute: «Abian jartzeko prozesuaren jarraipena egiteko, betetze maila ebaluatzeko eta dagokion komunikazio kudeaketa egiteko». Azaldu dutenez, hura alde bakoitzeko hiru kidek osatuko dute, eta lau hilabetean behin bilduko da.