Zuzenketez gain, euskara baturako era hobetsiak ere baditu Xuxenek

Euskaraz zuzen idazteko Xuxen zuzentzailearen azken bertsioa sarean da. Bosgarren alea da, eta aldaketa nabarmenak dakartza. Batetik, eguneratua dago: Euskaltzaindiaren Hiztegi Batua eta Elhuyarren hiztegiak oinarri gisa harturik, datu basea berritu dute; bestetik, akatsen zuzenketak ez ezik, Hiztegi Batuko hobespenak ere badakartza Xuxen berrituak. Elhuyar fundazioaren eta Euskal Herriko Unibertsitateko IXA taldearen proiektua da euskara zuzentzailearena. Zerbitzua dohainik jarri dute eskura, Interneten.

Hogei urte pasatxo dira Xuxen euskara zuzentzailea sortu zutela. Harrezkero «ezinbesteko tresna» izan da euskarazko testuak idazten dituztenentzat, Xabier Artola IXA taldeko partaidearen esanetan. «Laguntza handia izan da euskararen normalizazioan».

Urteen joanarekin, gaurkotuz joan dira bertsioak, teknologiaren aldaketetara eta euskararen estandarizaziora moldatzeko. Azken bertsioa da bosgarren Xuxen. Hitz soilen zuzenketaz gain, zuzenketa gramatikalak ere badakartza Xuxenek. Datu baseetan egin dute errepasoa. Hiztegi Batuan aldaketak egiten dituzte aldian-aldian, eta horiek ere txertatu dituzte datu baseetan. Elhuyar hiztegietako berritasunak ere bai.

Erabiltzailearen jokabidea

Oker idatzitako hitza edo Euskaltzaindiak hobetsitako ordain bat daukana azpimarratu egiten ditu Xuxenek testu prozesagailuan. Ez da itsu-itsuan jokatu behar, hala ere. Artolak ohartarazi du «kritikotasunez» jokatu behar duela erabiltzaileak. «Kasuan-kasuan erabaki beharko du Xuxeni men egin edo ez». Areago orain, forma hobetsiak ere sartu dituztelarik.

Microsoft Officerako sortu dute azken zuzentzailea. Xuxenen oinarriarekin batera, erabiltzaileek aukera izango dute norbere hiztegia osatzeko. Zuzenketa ortografikoetarako eguneratzeak beste sistema batzuetarako ere sareratu dituzte: Openofficerako eta ohiko nabigatzaileetarako, adibidez. Bestalde, Xuxenen webgunetik ere zuzendu ahalko dira testuak.

Proiektu gehiago ere badituzte esku artean, Itziar Cortes Elhuyarreko Hizkuntza eta Teknologia unitateko kideak aurreratu duenez; sakelakoetarako Xuxen aplikazioa sortzea, esate baterako. Macetako testu prozesagailuetan ere txertatu nahi dute euskara zuzentzailea. Bide hori egiteko elkarlanak duen garrantzia nabarmendu du Leire Canciok, Elhuyar fundazioko zuzendariak. IXA taldea eta Elhuyar, hizkuntza arloa eta informatika batera ari baitira. Xuxenen «sendotasuna» goratu du Canciok, gizartean duen itzala.

Xuxen 5 zuzentzailea eta azken eguneratzeak eskuratzeko, jo hona:

xuxen.eus/bertsioak