Raquel Gonzalezek gogoan du MSF Mugarik Gabeko Medikuak elkarteko lankide batek gutun bat bidali ziola Gazako berriak kontatzeko. «Lankideak aipatu zuen lagun batek hots egin zion sakelakora, ongi ote zegoen galdetzeko. ‘Egiari zor, ahantzia daukat zer erran nahi duen ongi egoteak’, pentsatu zuen hark. Bertzelakoa da medikuek Gazako erietxeetan elkarri egiten dioten galdera: 'Bizirik zaude?'», azaldu du Gonzalezek. Bertzeak bertze Gazako sarraskiaz, arma saltzaileez eta han egindako giza eskubideen urraketez aritzeko, Donostiako Viktoria Eugenia antzokian mahai inguru bat egin zuten atzo Raquel Gonzalez MSF elkartearen Espainiako koordinatzaileak eta bertze bi hizlarik: Esteban Beltran Amnesty Internationalen Espainiako sailaren zuzendariak eta Jordi Calvo Kataluniako Centre Delas bakeari eta armagabetzeari buruz ikerketak egiten dituen elkartearen koordinatzaileak. Bakoitzak bere ikuspegia kontatuta, Gaza hondakinen azpian. Izugarrikeria baten kronika solasaldia ondu zuten.
Ideia nagusi batekin hasi zuten hirurek solasaldia: sarraskia ez zen 2023ko urriaren 7 hartan hasi; aitzitik, anitzez ere lehenago lehertu zen gatazka. «Sarraskia diogunean, 50.000 zibil hildakoez ari gara, 400.000 pertsonaren goseaz, eraikin gehienen eraisteaz, eta hamar aldiz desplazatu behar izateaz», salatu zuen Beltranek. Israelek martxoaren 18an su etena hautsi zuenetik, areagotu egin ditu Gazako erasoak. «Erranen nuke palestinarrak inoizko garairik ahulenean eta zailenean daudela».
«Itsasontzi batzuk Espainiatik pasatu eta Israelera joan dira, eta, Espainian gelditu eta gero, Israelen hartu dute lur hegazkin batzuek»
JORDI CALVOCentre Delas elkarteko koordinatzailea
Hiru arrazoi zerrendatu zituen Beltranek hori argudiatzeko. Lehena, argiena: «Gazako genozidioa». Bigarrena, Israel etengabe saiatzen ari dela palestinarrak Zisjordaniatik kanporatzen. Eta hirugarrena: dagoeneko ez dagoela nazioarteko akordiorik bi estatuen artean. «Orain arte nazioarteko akordio bat zegoen Israelen eta Palestinaren artean, eta hor onartzen zuten elkarbizitza ezinbertzekoa zela. Orain, ordea, erasotzailearen eta eraso egiten diotenaren artean ez dago orekarik, eta hor ez dago elkarbizitzarako tokirik».
Nork laguntzen du Israel?
Israelen boterean ez du Israelek soilik eragiten; herrialde anitz dira —zuzenean edo zeharka— haren alde egiten dutenak; hala azaldu du Calvok: «Israelek erabiltzen dituen arma asko Israelen bertan sortzen dira, baina askoz ere arma gehiago daude, eta ez dira soilik Ameriketako Estatu Batuetatik eta Alemaniatik iristen».
2023. urteko lehen seihilekoan Espainiak 43 milioi euroren armak saldu zizkion Israeli, Calvok jakinarazi zuenez. «Bigarren seihilekoan, ez dakigu urriaren 7a baino lehen edo haren ondotik, Espainiak 2-5 maila arteko armamentua bidali zion Israeli». Maila horretan sartzen dira, erraterako, arma laburrak, munizioak eta lehergailuak. Bertzelako informaziorik ere topatu du Centre Delasek: «Itsasontzi batzuk Espainiatik pasatu eta Israelera joan dira, eta, Espainian gelditu eta gero, Israelen hartu dute lur hegazkin batzuek. Ez dakigu armak kargatu dituzten edo ez, baina erantzukizunen bat egon da, armen datu batzuk Espainian agertzen direlako».
«Lehen, 600 kamioi sartzen ziren hilabetero Gazan laguntza humanitarioarekin; orain, zenbait hilabetetan, 33 bakarrik sartu dira»
RAQUEL GONZALEZMSF elkarteko Espainiako koordinatzailea
Dena dela, saltzen den bide beretik erosi ere egin daiteke, eta hori gertatzen da Israelen. «Ekonomia finantzatzeko, Israeli beharrezkoa zaio armak saltzea». Zeinek erosten dizkio arma horiek? «Espainiak 2024. urtean 1.680 misil erosi zizkion Israelgo hainbat enpresari, baita hamabi suziri-jaurtitzaile ere. Gutxienez, 900 milioi euro inguru». Hori joan den urtean hartutako erabakia izan zen; urriaren 7a pasatua zenean.
Bertze ikerketa bat egin dute Centre Delasen, Israelera bidaltzen dituzten armak zer enpresatan egiten diren ikusteko. «Agertzen dira Ameriketako Estatu Batuak, Alemania... eta agertzen dira banku asko, AEBetakoak eta Europakoak». Banku horiek armak fabrikatzen dituzten enpresak finantzatzen dituzte, eta horien artean daude Caixabank, BBVA eta Banco Santander.
Aldi baterako erietxeak
Mugarik Gabeko Medikuak elkarteak «aspaldi» eraiki zituen erietxeak Gazan, setioa hasi zenean. Urriaren 7az geroztik, ordea, indartu eta zabaldu egin behar izan dute euren zerbitzua. Lau ospitale dituzte Gaza erdialdean, eta bertako ospitaleak laguntzen ere aritzen dira. Bertze sei haurren arretarako dira, baina iparraldeko errefuxiatuen kanpalekuetan dute lan gehien, Gonzalezek azaldu zuenez. «Gaixorik etortzen dira, gosez, egarriz, hotzez, zauriz beteta, etsiturik eta negarrez». 10.000 langilek egiten duten lan elkarteko zerbitzuetan; bertakoak dira anitz. «Lehen, 600 kamioi sartzen ziren hilabetero Gazan laguntza humanitarioarekin; orain, zenbait hilabetetan, 33 bakarrik sartu dira».
«Orain arte nazioarteko akordio bat zegoen Israelen eta Palestinaren artean, eta hor onartzen zuten elkarbizitza ezinbertzekoa zela»
ESTEBAN BELTRANAmnesty Internationalaren Espainiako sailaren zuzendaria
«Ez dago elektrizitaterik, eta, beraz, ezin da kalitatezko urik edan. Nola egiten dira haurren biberoiak kalitatezko urik gabe? Eta horri gehitu diskriminazioa, desplazatu beharra eta bonbardaketak. Horrela ezin da bizi, eta ezin da iraun», erran zuen Gonzalezek. Errefuxiatuen esparruko haien kanpadendetako errealitatea zein den argitu zuen: «Hil denak zortea eduki du, bizirik atera denaren patua sufrimendua baita, ez bertzerik».
