NATO Nazioarteko Ipar Atlantikorako Ituneko aliatuei lasaitasun mezu bat eman nahi izan die Marco Rubio AEBetako Estatu idazkariak: «Washingtonek ez du erakundea utziko». Kargu hori duenetik aurrenekoz, erakundeko Atzerri ministroen goi bileran izan da gaur Rubio, Bruselan, eta han egin du prentsaurrekoa, NATOko idazkari nagusi Mark Rutterekin batera. «AEBak beti bezain aktibo daude erakundean», nabarmendu du, eta hedabideei leporatu die «histeria» zabaltzea, horretarako «inolako oinarririk» ez duten «zurrumurruak» elikatuz.
«Zurrumurru» horiek, ordea, AEBetako presidenteak azken hilabeteotan egin dituen adierazpenak lirateke. Izan ere, Etxe Zuriko maizterrak behin baino gehiagotan egin du NATOtik irteteko mehatxua, eta horrek areagotu egin du Washingtonen eta erakundeko aliatuen arteko tentsioa. Rubiok mamu hori uxatzeko ahalegina egin du gaur: «AEBetako presidenteak, Trumpek, argi utzi du NATO babesten duela».
«AEBetako presidenteak, Trumpek, argi utzi du NATO babesten duela»
MARCO RUBIOAEBetako Estatu idazkaria
Rubioren aurretik hartu du hitza Ruttek, eta hark ere lasaitasunerako deia egin du. Jakinarazi duenez, Washingtonek ez du Europan duen presentzia militarra murrizteko asmorik; halere, esan du «ulertzen» duela AEBetan eztabaida hori sortzea, argudiatuta «beste eremu batzuei ere» erreparatu behar dietela. Are, NATOko idazkari nagusiak azaldu du ez litzatekeela eztabaida hori mahai gainean jartzen den lehenengo aldia: «AEBek duela 50 urte esan zuten aurrenekoz Asiara gerturatu nahi dutela, eta ahalik eta azkarren heldu behar die eremu horretako zenbait gairi».
Eta Washingtonek bide orria aldatu nahi badu, hala egin beharko du NATOk ere. Hori iradoki du Ruttek, esan duenean, besteak beste, erakundean guztia «elkarlanean» egiten dutela, eta AEBek Asiarantz egiten duten gerturatzea «koordinatua» izango dela. Gogorarazi du, halaber, erakundeko kide guztiek «etsai bera» dutela: Errusia. Hain justu, gaurko eta biharko goi bileraren helburu nagusietako bat Ukrainako gerraren inguruko jarrera adostea da, baita balizko menia baten xehetasunez hitz egitea ere. Trumpek Groenlandia anexionatzeko dituen planen inguruan galdetuta, Ruttek erantzun du gai hori ez dela bi egunotako agendaren parte.
«AEBek duela 50 urte esan zuten aurrenekoz Asiara gerturatu nahi dutela; ahalik eta azkarren heldu behar die eremu horretako zenbait gairi»
MARK RUTTENATOko idazkari nagusia
Nolanahi ere, Washingtonek baditu zenbait exijentzia erakundean jarraitzeko: beren BPG barne produktu gordinaren %5 gastu militarrera bideratzeko konpromisoa har dezatela eskatu die erakundeko aliatuei. Rubiok zehaztu du ez luketela igoera hori «epe laburrean» egin beharko, baina uste du hori izan behar dela epe luzerako «helburua». NATOk emandako azken datuen arabera, AEBek beren BPGaren %3,3 bideratzen dute gastu militarrera.
Proposamen horri erantzun diote NATOko kide diren estatuetako Atzerri ministro batzuek, hala nola Finlandiako Elina Valtonenek, zeinak iragarri duen Finlandiak bere BPGaren %3tik gora bideratuko duela gastu militarrera. Suediako Maria Malmer Stenergardek ere nabarmendu du gastu militarra areagotzea dela orain har dezaketen «erabakirik zentzudunena».
Gaur-gaurkoz, NATOko herrialdeek adostua dute defentsara beren BPGaren %2 bideratzea. Halere, espero da langa hori %3ra igotzea datorren ekainean Hagan (Herbehereak) egitekoak diren goi bileran.
Tregoa ere hizpide
AEBek NATOrekiko duten atxikimendua ez ezik, espero da erakundeko gainerako kideekin Ukrainarekiko jarrera adosten saiatzea. Erakundeko aliatu europarrek eta Mendebaldeko beste hainbatek, hala nola Kanadak, erabateko babesa adierazi diote Kievi; Trumpek eta Volodimir Zelenski Ukrainako presidenteak Etxe Zurian joan den hilean izandako liskarraren harira, baina, beste norabide bat hartu du Ukrainaren eta AEBen arteko harremanak.
Horrekin lotuta, Bruselan egindako prentsaurrekoan Ukrainarako tregoa «ahalik eta azkarren» onartzeko eskatu dio Espainiako Atzerri ministro Jose Manuel Albaresek Errusiako presidente Vladimir Putini. «Meniak erabatekoa izan behar du, eta bake iraunkor eta justu baterako lehen urratsa izan behar du», nabarmendu du.
ZELENSKI: «armada murriztea ez da aukera bat»
Ukrainako presidente Volodimir Zelenskik argi esan du: «[Ukrainako] Armada murriztea ez da aukera bat». Ukraina iparraldeko Cherniguv eskualdean egindako agerraldi batean egin ditu adierazpen horiek, Errusiak «bake» akordioa onartzeko jarritako baldintzen inguruan galdetuta. «Gure lehentasunetako bat armada indartsu bat izatea da. Horregatik, marra gorri bat da», gaineratu du. Urte hasieran Zelenskik berak emandako kopuruen arabera, gaur egun 880.000 soldadu inguru ditu Ukrainako armadak. Horrez gain, errepikatu du Ukrainaren «lurralde subiranotasuna» dela beste marra gorrietako bat.
Bestalde, Moskuk behin-behineko menia urratzea egotzi dio gaur Kievi, Errusiako Defentsa Ministerioak kaleratutako ohar baten bidez. Horren arabera, azken 24 orduetan Ukrainako armadak gutxienez lau aldiz egin die eraso Errusiako energia azpiegiturei. Ukrainak berehala erantzun die akusazio horiei, argudiatuta guztiak «faltsuak» direla.
