G20koek Afganistanera laguntza humanitarioa bidaltzea adostu dute

G20koen taldea osatzen duten herrialdeek eztabaidagai bat izan zuten atzo, Afganistani buruz telematikoki egindako goi bileran: nola bideratu hara krisi humanitariori aurre egin ahal izateko dirua, eta funts horiek ez daitezela geratu talibanen esku. Munduko potentzia industrializatuenen taldeak diru laguntza batzuk adostu ditu, eta NBE Nazio Batuen Erakundearen esku utzi du horiek bideratzeko ardura. «Bide orri bat ezarri beharko du [NBEk], ahalik eta azkarrena jokatzeko», adierazi zuen Mario Draghi Italiako lehen ministroak —Italia dago orain taldearen presidentetzan—, bilera bukatu eta gero Erroman egindako agerraldian. Zehaztu zuen talibanekin hitz egin beharko dutela asmoak gauzatu ahal izateko—«ez badigute sartzen uzten, ez gara sartuko»—, baina nabarmendu zuen horrek ez duela esan nahi aitortza bat dagoenik. Talibanek esana dute laguntza humanitarioa jasotzea ezin dela «auzi politikoei» lotuta egon; hau da, ez dutela laguntza jasotzearen truke aldaketa politikorik egingo emirerrian.

Kopuruei dagokienez, Europako Batzordeak proposatu du laguntzetan 1.000 milioi euro inguru ematea Asiako herrialdeari, eta Draghik jakinarazi zuen Joe Biden AEBetako presidenteak hartu duela Afganistanera 300 milioi dolar —260 bat milioi euro— bideratzeko konpromisoa.

Antonio Guterres NBE Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak bileraren aurretik azaldu zuenez, bada modurik diru hori afganiarrengana iristeko, nazioarteko zuzenbidea eta printzipioak errespetatuz. «Afganistango ekonomiari diruz lagundu behar zaio, bestela kolapsatu egingo baita. Eta azkar egiten ez badugu, haiek soilik ez, mundu guztiak ordainduko du prezio garesti bat», ohartarazi zuen. Nazioarteko tropek herrialdetik alde egin eta abuztuaren erdialdean talibanak boterera heldu eta Emirerri Islamikoa ezarri zutenetik, funtsak blokeatu zituzten potentzia ekonomikoek eta nazioarteko erakundeek, argudiatuta, hain zuzen, bidaltzen jarraituz gero horiek talibanen esku gera zitezkeela.

Eta funts horiek afganiarren zerbitzura jartzen ez diren bitartean herrialdean gertatzen ari dena argitu du Pierre Peronek, NBEren Auzi Humanitarioetarako Koordinazio Bulegoak Asia erdialdean duen bozeramaileak: «Jendea, literalki, esku dirurik eta janaririk gabe geratzen ari da». Unicef Nazio Batuen Haurren Laguntzarako Funtsaren arabera, talibanen iritsierak areagotutako krisi humanitarioak hemezortzi milioi pertsonari eragiten die, hau da, Afganistango biztanleen erdiei, eta milioi bat haur inguru hiltzeko arriskuan daude, desnutrizioagatik. «Laguntza humanitarioa eman behar da, beranduegi izan baino lehen», ohartarazi du Peronek.

Nazioartetik iritsitako dirua ezinbestekoa zen talibanak boterera heldu aurretik ere; herrialdearen urteko BPG barne produktu gordinaren %42 inguru zen, Munduko Bankuaren datuen arabera. Hain zuzen erakunde horretako buruzagiek, NDF Nazioarteko Diru Funtsekoek eta NBEkoek ere, besteak beste, G20koen ezohiko bileran parte hartu zuten.

Urgentziazko abagune bati irtenbide bat bideratze aldera eta «katastrofe humanitario bat» saihesteko, munduko potentzia industrializatuenek egindako bilera«ezinbestekotzat» jo zuen Unicefek Afganistanen duen bulegoko bozeramaile Salam-al-Janabirentzat. Gogoratu zuen, hori bai, nazioarteak 1.000 milioi euro inguruko laguntza bat agindu zuela irail erdialdean —hori iragarri zuen Guterresek berak—, eta funts horien portzentaje txiki bat baino ez dutela jaso.

Bideokonferentziaz egindako bileran hizpide izan zuten, gainera, nola «ziurtatu» Kabulgo aireportua, migrazioen arrastoaren jarraipena nola egin, inguruko herrialdeen inplikazioa, eta «kolapso ekonomikoaren» eragozpena, besteak beste, Italiako lehen ministroak aipatu zuenez.

Draghiren hitzetan, AEBek diru kopuru jakin bat emateko konpromisoa hartu dute, baina bilera baloratzeko Etxe Zuriak bidalitako oharrean ez zegoen kopururik zehaztuta. «AEBek nazioartearekin estuki lan egiteko konpromisoa dute, eta Afganistango egoerari aurre egiteko baliabide diplomatikoak, ekonomikoak eta humanitarioak erabiliko ditu».

Bilera gehiago

AEBek atzoko bileran parte hartu zuten G20ko kide moduan, baina aurrez, asteburuan, bi eguneko ofizial bat eduki zuten talibanekin, Dohan (Qatar); bien arteko aurrenekoa, AEBek Afganistandik tropak erretiratu zituztenetik. Washingtonentzat, «zintzoak» izan ziren asteburuko elkarrizketak, eta talibanek antzeko iritzia dute. Batik bat, laguntza humanitarioan jarri dute arreta, eta eskatu dute, gainera, Dohako Akordioa, iazko otsailean sinatutakoa, ezartzeko. Horretan zehaztu zuten nazioarteko tropak herrialdetik ateratzeko egutegi bat —bete dute—, baita, besteak beste, talibanen lider batzuei ezarritako zigor ekonomikoak kentzea ere.

G20koek edo AEBek eta talibanek egin bezala, Errusiak ere goi bilera batera deitu du urriaren 20rako, Moskun: Pakistan, India eta Iran gonbidatu ditu.