Urriak 26, osteguna
Hogeigarren eguna. Atzoko gaua izan da orain arteko okerrena. Nahiz eta odoltsuenak justu aurrekoak izan diren —700 eraildako baino gehiago egunean—, atzokoa bestelakoa izan da. Tankeen tiro hotsa ez da isildu egunsentira arte, eta gu astinaldi etengabe batean ibili gara ezker-eskuin, eraikina bezalatsu, hemen kontua kalera salto egitea balitz bezala. Hondakinen hautsak hartua du etxe guztia, ezin baitugu leihorik itxi —zabalik egonez gero, inguruko eztandek zartatu egingo lituzkete leihoak—. Airean kristalik ez, baina hautsa dugu trukean, nonahi. Esparruko eraikinik onenak ere kaskarrak dira. Azken batean, asko eta asko ez dituzte altxatu luzaroan irauteko. Familia batek solairu bateko etxe bat altxatu ohi zuen (logela batekoa ia beti), eta gero, semeetako bat ezkontzean, bigarren solairua gehitzen zitzaion; ondoren, hirugarrena, bigarren semearentzat, eta halaxe. Solairu bakarrari eusteko jarritako hormek eta oinarriek, azkenean, lauzpabost solairuri eusten zieten. Horregatik, eraikinen arteko karkabek eta pasabideek ez zuten lerro zuzenik edo forma erregularrik osatzen. Hemen etzanda tiroak aditu eta dardarak sumatzen ditudan honetan, zumezko kutxak balira bezala imajinatzen ditut eraikinak, bata bestearen ondoan, zoriak nahi bezala pilatuta, kalean behera sigi-saga doan kamioneta baten atzeko aldean.
Joan Gazako egunerokoa-ren hasierara
Goizeko sei eta erdietan esnatu naiz. Alde txiki baino txikiagoa dago lo egon edo guztiz esna egon, eta hori baino ez dakar «esnatu naiz» esateak. Zehatzago esateko, sei eta erdietan erabaki dut ohetik jaiki eta egunari ekitea. Izkinako okindegi txikira joan naiz, hango croissant eta opil goxoak gogoan, zenbat eta bigunagoa izan orduan eta errazago jango duelakoan Wissamek. Ordu erdi egon naiz zain, harik eta okinak esan digun arte irina bukatu zaiola. Arratsaldeko lauretan itzultzea proposatu digu, akaso izango duela pixka bat ordurako.
Egunero janaria eskuratzeko lana planifikatzea: horra gauzarik amorragarrienetako bat oraingo bizimoduan. Ogia eskuratzea zaila da, baina gainerako gauzak bilatzea ere ez da makala. Argindarrik ez dagoenez, hozkailurik ere ez, eta egunean egunekoa erosi behar. Supermerkatuek saldua dute zeukaten guztia, hala kontserba ontziak nola galkorra ez den zernahi: egunean behar duzuna erosi behar, beraz. Bart Nafak kaleraino joan naiz autoan, supermerkatu handi batean erosi nahian. Zorionez, jabeak eguzki energia du, eta, horri esker, han badauzkazu haragia eta esnea. Baina han ere, gaurko erosketa bakarrik, biharkoa ez. Hanburgerrak erosi ditut, tomatea, pepinoa, tipula eta limoia gehituta etxean prestatzen ditudan horietakoak. Ogirik ez daukat laguntzeko, baina, gauden bezala egonda, otordu bikaina izango da, bai horixe.
«Egunero janaria eskuratzeko lana planifikatzea: horra gauzarik amorragarrienetako bat oraingo bizimoduan. Ogia eskuratzea zaila da, baina gainerako gauzak bilatzea ere ez da makala».
Handik bueltan, badirudi eztandak segika ditudala etxerako bidean. Jalla kalean nintzela, atzerako ispiluan suzko horma bat ikusi dut, zerutik erortzen. Bazter guztietan aditzen ziren leherketen danbatekoak. Ahalik eta bizkorrena gidatu dut. Halakoei «suzko uztaia» deitzen die jendeak. Halakoetan, dozenaka misil aldi berean erortzen dira toki berean. Mohammedek barre egin dit termino hori erabili dudanean: «Adituak garela ematen du!». «Halaxe da eta», nik erantzun, «bizirik irauten adituak». Geroago albistegian esan digutenez, baieztatuta dago 40 lagun hil direla eta 120 desagertu, «suzko uztai» berezi hori dela kausa. Latza da heriotza bakoitza eta halako berri bakoitza, baina denok bereziki hunkitu gaitu jakiteak familia guztia erail diotela Wael Dahdooh-ri, Al-Jazeerako berriemaileen arduradunari. Nuseirat-en eraso diete, Gaza Waadi hegoaldean; Gaza hiritik hara joateko agindu zuen Israelek. Wael, Al-Xifa ospitaletik erasoen berri ematen ari zelarik, emaztearen eta seme-alaben heriotzaren berri eman beharrean suertatu da bat-batean. Kazetaria, bere buruari informazioa ematen. Emaztearen eta seme-alaben galeragatik aieneka, Waelek «axolarik ez» bota du, bere burua kontsolatu nahian bezala. Zuzenean nazioarteko komunitateari esandakoa izan zitekeen. Axolarik ez inori. Batere axolarik ez inori.
Albistegia ikusi bitartean, gurekin geratu den neska gazte bat makurtu egin da anaia txikiari zerbait esateko, eta hura barre algaraka hasi da. Misil baten hotsak barrea ito duenean, neskak zerbait esan dio belarrira, eta umeak barre egin du ostera. «Hau izango ote dugu azken gerra?», galdetu dit nire bizilagun Yousef-ek. Eta zehatzago gero: «Bizirik ateratzen direnek, noski. Hau izango ote dute azkena?». Isilik geratu da, estropezu egin baitu denon buruan izanagatik inork egiten ez duen egiazko galderaren lotsarekin: «Hau ote dut nik azken gerra?».
Ez da egia atzoko gaua izan dela okerrena. Okerrena hurrena baita.
Gaur hildakoen kopurua 7.000raino iritsi da, erdiak haurrak. Gutako zenbatek hil behar ote dugu mundua lozorrotik esnatu dadin? Albistegian, anbulantzietakoek hondakin artetik ateratako haur txiki batek honela esan dio paramedikoari: «Eskerrik asko, anbulantzia! Maite zaitugu!». Gero, arnasestuka, amaren galdea egin du.
Atzoko afariko platerak garbitu bitartean, ezin burutik kendu ea bihar zer afaldu edukiko ote dugun, gauean batere lo egingo dugun, ura izango dugun datozen egunetan. Hau ote da nire azken afaria, nire azken atsedena, nire azken pentsakizuna?
«Gerrak bere egutegia du. Norbaitek zer egun den galdetu, eta denek erantzuten dute: 'Hogeigarren eguna'».
Goizean esnatu naizenean, ezin nuen gogora ekarri zer astegun zen. Gerrak bere egutegia baitu. Norbaitek zer egun den galdetu, eta denek erantzuten dute: «Hogeigarren eguna». Galdeiozu edonori zer astegun den, edo zenbat dituen hilak, eta denek erantzungo dizute sorbaldak jasoz: «Barafish!» (Arrastorik ez!). Ahaleginduz gero, zure egutegiak dio hau eta hau gertatu zela hirugarren egunean, eta hau eta bestea hamargarrenean. Orduak kontatzeko, bonbardaketak kontatzen ditugu. Egunak kontatzeko, akabatutako familia osoak kontatzen ditugu. Honela esaten dugu: «Israeldarrek Al-Ahli ospitaleari eraso zioten hartan gertatu zen zerako zera», «Hatim, Huda eta haien familia erail zituzten egunean gertatu zen beste hura». Gerrak odol orbainen tonuez atontzen dizu egutegia.
Prentsaren eraikinera iritsi, eta guztiak isil-isilik daude. Normalean, politikaz hizketan aritzeko asmoa izaten dut han, eta Bilal kudeatzailearekin berriketan ibiltzekoa. Baina hogei gerra egun igaro eta gero, inork ez du bihotzik hitz egiteko ere. Noiz edo noiz, zerbait esaten diogu elkarri azken mugimenduez, baina oraindik hor gaudela jakiteko baino ez.
Hurrengo atala: «Gerran egun bakoitza da sakratua»
Atef Abu SaifPalestinako Aginte Nazionaleko Kultura ministroa eta idazlea da. Urriaren 7an Gazan zen, eta han gelditzea erabaki zuen Israelen erasoa hasi zenean. Bertatik idazten ari den egunerokoa BERRIAren esku jarri du, eta egunez egun argitaratuko da.
