Urriak 23, astelehena
Atzoko gaua izan da bortitzena. Seiehun bat lagun erail dituzte Gazako zerrendan han eta hemen egindako erasoetan. Gaueko hamaikak aldera, eztanda bat aditu nuen, hurbil. Betiko segidan: misil baten ziztua, ilunpean argia, eztanda gero. Koltxoian etzanda nengoela, gelaren erdialdean (leihoetatik urrun), ia anestesiaturik eta lo egin nahian, ohartu nintzen laino ilun kaltegarri batek hartua zuela kalea. Inor ez zebilen kanpoan, itxuraz. Zenbait anbulantziaren zalaparta aditu nuen, denak batean iritsiak baitziren. Eztulka hasi nintzen. Metala sutan, errautsa: horrena zen usaina. Ur pixka bat edan behar izan nuen. Sutan neukan eztarria. Denak esnatu ziren, eta leihotik begira hasi. Kea, gero eta trinkoagoa. Hamabi anbulantzia kontatu nituen, kale bukaera aldera, ekialdera.
Normalean, hauxe izaten da gure galdera: Non izan da? Normalean, ordu erdiren buruan dator notizia: esaterako, Trans inguruan izan dela, Jabaliako esparruaren erdialdean. Orain badakit hauxe gertatu zela Transen gerrako hirugarren egunean, 50 lagun baino gehiago hil zituzten egunean. Oraingo honetan, ordea, berriak iristerako egunak pasatzen dira, informazioa ezin eskuraturik. Gerrako gauzarik aztoragarrienetako bat zera da, misilak zugandik metro batzuetara erorita ere ez dakizula non erori den zehazki, ordu batzuk eta are egun batzuk igaro arte. Berririk gabe, Internetik, ateratzeko aukerarik gabe, espekulazioetan ibili besterik ezin da egin, hor jo ote du edo han jo ote du.
Joan Gazako egunerokoa-ren hasierara
Egiatako janariaren falta sumatzen dut. Egun gehienetan, falafela jaten dut eguerdian, eta falafela gauean. Duela bi egun, oilasko pixka bat erosi, eta berehalaxe frijitu nuen, Mohammedek, nire seme Yasserrek eta hirurok zer jana izateko. Sekulako oturuntza izan zen guretzat. Zertxobait gorde nahi nuen hurrengo egunerako, baina Mohammedek barre egin zidan: «Bihar ustelduta egongo da eta!». Bazuen zentzua: hozkailua ez zebilen, argindarrik ez eta. Beraz, oilaskoa ontzi batean jarri, eta balkoira eraman nuen, gauean freskura pixka bat izango baitzen. Denok inprobisatzen dugu krisialdietan, jakina. Baina gaur esnatu, eta konturatu gara oilaskoa ustelduta zegoela, kiratsa zeriola. Orain ez daukagu ezertxo ere jateko; anaia Ibrahim-i deitu diot, ea falafel pixka bat erosiko digun negozioa itxi baino lehen. Ibrahim ostatuan hartu duen familiaren etxera iritsi, eta sandwich moduko batzuk egin ditugu falafelarekin. Zerbait jaten dudan aldiro, iruditzen zait sekula probatu dudan jakirik goxoena dela. Neure artean horixe pentsatzen dut, jango dudan azkena izango dela akaso.
Goizean, sorpresa hartu dut bizartegi bat zabalik ikusita. Ezin sarturik geratu naiz, ordea, gizon gazte asko baitzeuden kanpoko ilaran. Hori ikusita, nire anaia Ibrahim-i galdetu diot ea moztuko didan ilea bere makina txikitxo horrekin. Gure anaia Naeem zenak ederki mozten zigun ilea. Lehen Intifadan, etxeratze agindua zegoen bakoitzean, eta batzuetan berrogei egun irauten zuen, Naeemek mozten zien ilea auzoko gizon gehienei. Orain, Ibrahimek ahal duena egingo du.
Goizean, aldaketaren baten irrika etsiaz esnatu naiz. Etsigarria da gerra non bukatuko zain egotea. Eta sekula bukatzen ez bada? Astebete igaro, eta ez da bukatu. Beharbada, hilabete igarota ere ez da bukatuko, edo urtebete igarota ere ez. Guk, gerraren jomuga garenok, ez daukagu gerraren geroaz ezer esateko ahotsik. Ohartu naiz luzera begirako estrategia bat behar dudala, zuhurrago planifikatu behar dudala nire bizitza hurrengo aste eta hilabeteetarako.
«Guk, gerraren jomuga garenok, ez daukagu gerraren geroaz ezer esateko ahotsik».
Jabalian geratuko naiz gaur. Horrek esan nahi du ez naizela joango ospitalera Wissam ikustera, eta ez naizela joango prentsaren eraikinera. Wissamengana joate hutsak lur jota uzten nau. Uste baino ahulagoa naiz, nonbait. Eta, batzuetan, luzera begira zer den onena, bada, horixe egin behar da. Bihar Wissam ikustera joan ahal izateko, hobe dut gaur ez joan. Atseden hartuko dut.
Arreba Eixari deitu diot, ea modurik izango lukeen otordu bero bat prestatzeko guri. Pozik prestatuko duela erantzun dit. Haren senar Maher ere adiskidea dut. Oilasko pare bat hiltzeko prest dago, lorategi txikiko oilategian dituen horietakoak.
Gaur ez dut autoa erabili nahi, erregai gutxi du eta. Eta gehiagorik ez, gainera, gasolindegietan. Astebetean ezin izan dugu gasolina bota; beraz, kontuz ibili beharra daukagu. Erregaia da orain gazatarren buruhausteetako bat: autoa edukiz gero, hobe larrialdietan bakarrik erabiltzea. Batzuek sorgailuak dituzte, baina gasolina behar horiek ere. Horregatik, ohikoa da ehunka lagun ikustea ilaran gasolindegietan, bidoiak eskuan, sorgailuak martxan mantentzeko esperantzaz. Atzo gasolindegiaren jabea ikusi nuen Jabaliako esparruko sarreran, etsi-etsian eztabaidan gasolindegi parean bildutako batzuekin, haiei ikusarazi nahian ez zegoela erregairik batere, alfer-alferrik zeudela ilaran. Joango zirelakoan baldin bazegoen, oker zebilen. Gizon bat garrasika hasi zen: «Gasolindegia eduki, eta gasolinarik ez?». Eta jabeak erantzun, sumindurik: «Galdeiok gerrari».
Eixaren etxera noa, esparruko Tal Azzatar auzora, oinez. Honetara ezkero, ez hotz eta ez bero uzten naute nire inguruan hiria zulatzen duten leherketek, gehiegi baitira dagoeneko. Hamazazpi egun pasatu eta gero, ez du zentzurik bizitza gelditzen ibiltzeak: bizitzak aurrera segitu behar du. Jendea kalean dabil ostera ere, bortizkeria baretu balitz bezala; halakorik ez, ordea. Nonahi daude hondakin pilak, eraikinak erdi erorian. Oinez noala, gero eta hutsarte gehiago ikusten ditut hirian. Lagunen etxeak, kaleotako topografian egokitutako eraikinak, guztia galdu da. Haietako batzuk mugarriak ziren eskualdean. Zer gertatuko ote zaigu guri?
Hemen hiltzen diren guztiak gaiztakeria hutsez edo zorte gaiztoz hiltzen dira. Une horretan misila eroritako toki horretantxe zeuden, hori besterik ez. Jende gehiena batera eta bestera dabil, hara eta hona, asmatu nahian hurrengoan non egongo diren seguru. Inor ez da inongo bizilagun luzarorako.
Badago kontsolagarri txiki bat: suziriaren ziztua aditzen duzunean, badakizu ez zaituela harrapatuko. Suziriaren jomuga zeu zarenean, ez duzu aditzen nola hurbiltzen zaizun. Herio da, besterik ez. Hil egiten zara, besterik ez. Eta, hala ere, ametsetan herio ikusten dut, patxadaz dator, ezagutzeko moduan. Haren pausoak aditzen ditut. Hortzak ikusten dizkiot.
«Oinez noala, gero eta hutsarte gehiago ikusten ditut hirian. Lagunen etxeak, kaleotako topografian egokitutako eraikinak, guztia galdu da».
Eta gizaki gisa, espezie gisa ikasi dugun ezerk ez digu balio halako garaietan. Gelditu beharra daukat, momentutxo bat, eta artzain bati pasatzen utzi, kalea gurutzatu behar du-eta artaldearekin. Ehunka ardi eta ahuntz pasatu dira nire aurretik. Nekatuta daudela dirudi. Egunak eta egunak bazkatu gabe. Artegia hustera behartuko zuten, eta horregatik ibiliko da artzaina kalean, nik uste. Ez daki non sartu abereak, halaxe esan dit, eta kalean dauzka, batetik bestera. «Eta gauean?», galdetu diot. «Non tokatu, han lo, bai nik eta bai abereek».
Eixaren etxera iritsi, eta betiko galdera buruan: seguru ote gaude hemen? Hortxe dago beti segurtasunaren galdera, baina erantzunik ez.
Hurrengo atala: «Deskuiduz gaude bizirik»
Atef Abu SaifPalestinako Aginte Nazionaleko Kultura ministroa eta idazlea da. Urriaren 7an Gazan zen, eta han gelditzea erabaki zuen Israelen erasoa hasi zenean. Bertatik idazten ari den egunerokoa BERRIAren esku jarri du, eta egunez egun argitaratuko da.
