Sarrera
Inoizko alpinistarik handienetakoa izan da Wanda Rutkiewicz poloniarra (1943-1992). Handiena, askoren iritziz. Zortzi zortzimilako zituen igoak 1992an Kangchenjungan desagertu zenean, eta hamalauak igotzeko ahaleginean zebilen. Ametsen karabana deitu zion bere proiektuari. Esanguratsua. Mendizale handia ez ezik garaiko Polonia komunistan, «askatasunaren sinboloa» izan zen Rutkiewicz, baina askok «handiustea eta zakarra zela, oso berekoia zela, helburua lortzeko edozertarako prest zegoela...» leporatzen zioten. Eliza Kubarska zinemagile poloniarrak (Lodz, Polonia, 1978) Rutkiewiczi buruzko filma egin du, The last expedition, eta azaldu du garaiko Polonian ez ziotela barkatu Everestera edo K2ra gizonak baino lehenago igo izana, eta nabarmendu du lider erabatekoa zela, eta gizonezko liderrengan txalotzen ziren ezaugarri batzuk berari kritikatu egiten zizkiotela. Bidea urratzea egokitu zitzaion Rutkiewiczi, 1980ko eta 1990eko hamarkadetan, ametsen karabanari tiraka. Aurreko astean Emakumea mendi kiroletan mahai ingurua izan zen Eibarren. Oihana Azkorbebeitia, Irati Anda, Lur Basterretxea eta Mayi Mujika gai askori buruz aritu ziren hizketan: lehiaren alde txar eta onez, sare sozialez, presioaz, oraindik ere berdintasunerako falta den bideaz... Eta Rutkiwciz desagertu zenetik 30 urtetik gora joan diren honetan, horixe zen lauren ondorioa: hobetu dela egoera, egin dela bidea, baina oraindik ere asko dagoela egiteko.
ALBISTEAK
Emakumea mendiko kiroletan: gora bidean, baina bidean oraindik
Emakumea mendiko kirolean mahai inguruan aritu ziren aurreko astean Oihana Azkorbebeitia, Irati Anda, Lur Basterretxea eta Mayi Mujika, Eibarko Klub Deportiboak eta Martxoaren 8ko lantaldeak antolatuta. Lehiaren alde on eta txarrez, sare sozialez, bereizkeriaz eta abarrez aritu ziren hizketan. Laurentzat mendia «askatasunerako eremua» da, ezinbestekoa. Mendiko kiroletan dagoen lehiari buruz, lau emakumeak bat etorri ziren arazoa ez dagoela lehian, lehiatzeko moduan baizik. Are gehiago, lehiak emakume asko ahaldundu egin dituela uste dute. «Lehiak asko lagundu dit neure burua ezagutzen, pertsona gisa hazten eta bizitza errealerako prestatzen», azaldu zuen Andak. Sare sozialen eraginari buruz, hauxe Azkorbebeitiak esandakoa: «Zenbat eta gogokogehiago, orduan eta hobeto. Baina horrek presioa eta antsietatea ere eragin ditzake, kontuz ibili beharreko kontua da». Mayi Mujikak emakumeen indar psikologikoa nabarmendu zuen: «Orientazio proba batzuk oso luzeak izaten dira, hainbat egunetakoak, eta oso gogorrak. Halakoetan oso garrantzitsua da buruaren indarra, eta emakumeok dohaina daukagu halakoei eusteko». Basterretxeak jakinarazi zuen mendiko gidari titulua ateratzen hasi zenean, emakume bakarra zela taldean. «Begiraleak adarra jotzen zidan, neska bakarra nintzelako. ‘Neskatila polita, irribarretsua’ eta halakoak esaten zizkidan. Nire gaitasuna zalantzan jartzen zuen. Lehenengo ikasturtea amaitu nuenean utzi egin nuen, gogaituta erabat. Handik urte batzuetara amaitu nuen prestakuntza. Zorionez, gauzak zertxobait aldatu direla ikusi nuen». Baina lauren iritzia da bidea egin den arren oraindik asko dagoela egiteko.
Eliza Kubarska: «Asko gerturatu naiz Wandarengana»
Wanda Rutkiewicz ulertzeko, haren izaera gotorraren hormak eraisteko, alpinista poloniar entzutetsuaren arimara iristeko ahalegina egin du Eliza Kubarska zinemagile poloniarrak (Lodz, Polonia, 1978) The last expedition filmean. Munduko alpinista onenatzat hartu izan da Rutkiewicz, eta zortzi zortzimilako zituen igoak 1992an Kangchenjungan desagertu zenean. Abenduan Bilboko Mendi Film jaialdian aurkeztu zuen pelikula Kubarskak berak, eta mendiko film onenaren saria eskuratu zuen; horri esker, urte osoan eta hainbat herritan filma ikusteko aukera dute orain ikusleek, Mendi Tour zirkuituan. Berriki, gainera, Poloniako zinemaren sarietan, dokumental onenaren aitortza jaso du. Kubarska 1995ean hasi zen eskalatzen, eta orduan hasi zen eskalatzaile komunitatean Wandari buruz ordura arte entzun gabeko bestelako kontuak entzuten: «Handiustea eta zakarra zela, oso berekoia zela, helburua lortzeko edozertarako prest zegoela... Beraz, bi narrazio kontrajarri zeuden: batetik, heroiarena eta alpinista harrigarriarena, eta, bestetik, pertsona desatsegin eta berekoiaren soslai hori. Beraz, egia non zegoen jakin nahi izan nuen». Pelikulak aspaldiko uste baten arrastoa ere esploratzen du: Wanda desagertu, bai, baina ez zela hil, azken espedizio hura ihes moduko bat izan zela. Kubarskaren esanetan, amak beti uste izan zuen itzuliko zela noizbait, joan aurretik esan baitzion itzultzen ez bazen, lasai egon zedila, Tibeteko monasterioren batean egongo zela. Hala, Kubarska ere haren bila ibili da Kangchenjunga ekialdeko ingurumarietan eta Sikkimgo mugaldeko monasterioetan. Rutkiewicz ulertzeko eta haren arrastoei jarraitzeko ahalegina da, beraz, pelikula. «Eta uste dut asko gerturatu naizela Wandarengana, haren pentsamenduetara».
Miren Eizmendi: «Gogorra da ehun urtean bakarrik bi emakume izatea»
Miren Eizmendi (Iruñea, 1998) izendatu dute berriki Nafarroako Mendi Federazioko presidente. Martin Montañes hamabi urtez egon da karguan, eta haren taldean ingurumenaren eta kirol jokoen arduraduna izan da Eizmendi. Orain, berriz, haren lekukoa hartuta, federazioaren gidari izango da. «Orain arte egindakoa egiten segitzea da nire asmoa, batez ere. Duela bi urte hezkuntzan murgiltzeko ideia bat garatzen hasi ginen. Eskoletan mendiko segurtasuna eta ingurumenaren inguruko irakasgai edo modulu bat ezartzea zen ideia. Proiektu berri hori eta beste asko aurrera eramatea da nire helburu nagusia». 14.000 federatu ditu gaur egun Nafarroako Mendi Federazioan, eta hainbat diziplina biltzen ditu: mendi lasterketa, eskia, eskalada, orientazioa, ibilketa nordikoa, mendi ibilaldia, eta, horrez gain, lehiarik gabeko diziplinak. «Egitura erraldoia da, eta diziplina bakoitzak oso behar desberdinak ditu», zehaztu du. Nafarroako Mendi Federazioaren presidente kargua hartzen duen bigarren emakumea da Eizmendi, Cari Velez aitzindariaren ondotik. «Alde batetik, pentsatzen dut: ze ondo, beste neska bat. Baina gogorra da atzera begiratzea eta ehun urtean bakarrik bi emakume izatea. Sentimendu kontrajarriak ditut. Baina pozik nago, uste dudalako aukera emango diedala beste emakume batzuei pauso bat emateko eta hor egoteko».
The Mountain Family: lagunari eta adiskidetasunari gorazarre
Antxon Burcio Euskal Mendizale Federazioko zuzendari teknikoaren oroimenezko liburua egin du Txusma Perez Azazeta sokalagunak: The Mountain Family. Burcioren lagunek idatzitako 26 kontakizun bildu ditu argitalpenean. Martxoaren 20an aurkeztu zuten liburua, Burcioren beraren eta Txusma Perez Azazetaren Legazpi jaioterrian. Antxon Burcioren oroitzapen gozo baten airea dakar liburuak: «Ez nuen nahi zerbait goibela eta tristea izatea», nabarmendu du Perez Azazetak. Irribarre batekin oroitzen dutelako guztiek Burcio: «Zeukan jenio txar guztiarekin, zakar itxurako oskol horrekin, on puska zen, oso eskuzabala, eta beti zegoen prest besteei laguntzeko. Niretzat maisu bat izan da, 50 urteko sokalaguna, adiskide bat baino gehiago. Antxoni egindako omenaldia da liburua, eta mendiko adiskidetasunaren eta elkartasunaren gorazarrea». Burciok arrasto sakona utzi zuen EMFko zuzendari teknikoaren kargua bete zuen urteetan. Besteak beste, Mendiko Sorospen Taldea sortu zuen, Zegama-Aizkorriko mendi maratoiaren segurtasuna bere gain hartu zuen... Hala, liburuan idatzi dute Sorospen taldeko bi kidek, Adoldo Madinabeitiak eta Iñaki Andreuk, Zegama-Aizkorriko Ramon Malkorrak, Kepa Lizarraga EMFko medikuak, Eduardo Viñualesek, Jesus Martinez Sanchez-Dehesak eta ostegunero harekin mendira joaten ziren Legazpiko lagunek, besteak beste.
Eguraldiak aurtengo Altitoy mugatu du
Martxoaren 22-23ko asteburuan egin zen mendiko eskiko Altitoy proba, Grande Course zirkuituaren barnean Pirinioetan egiten den proba bakarra. Aurten, baldintzak ez zituzten lagun izan: eguraldi txarra, ikusmen eskasa eta elur baldintza zailak izan zituzten eskiatzaileek bai larunbatean eta bai igandean. Elur jausien arriskua ere nabarmena zen, 4koa larunbatean eta 3koa igandean, eta, ondorioz, antolatzaileek pistetan eta pista inguruetan egokitu behar izan zituzten ibilbideak. Guztira 210 eskiatzaile eta 105 bikote —taldekako lasterketa baita— lehiatu ziren Altitoyn. Emakumezkoetan, Nahia Quincoces mendexarra (Bizkaia) eta Marta Riba kataluniarra nagusi izan ziren bi etapetan. Asier Labairu iruindarrak eta Daniel Izquierdo soriarrak osatutako bikoa, berriz, hirugarren izan zen gizonezkoetan, igandeko etapa irabazita, gainera. Larunbateko eta igandeko etapetan bigarren eginda, Louis Dumas eta Lucas Mouret frantziarrak gailendu ziren Altitoyko sailkapen nagusian, eta Adria Bartumeu eta Marc Casanovas andorratarrak bigarren izan ziren.
Mendiko eskiko Espainiako txapelketak
Imanol Rojo, gaitza gaindituta argia berriro
Bere kirol ibilbidean oztopo asko gainditu behar izan ditu Imanol Rojo eskiatzaileak (Tolosa, Gipuzkoa, 1990), eta denboraldi honetan beste bati egin behar izan dio aurre. Irailean roller eskiko munduko txapelketa irabazi zuen Val di Fiemmeko (Italia) Alpe Cermis estazioan, eta «oso itxaropentsu» zegoen elurretako denboraldiari begira, baina, elurretan lehiatzen hasi orduko, gorputza ondo ez zebilela nabaritu zuen. Denboraldi hasierako Munduko Kopako probetan eta Tour de Ski proban ez zituen esperotako emaitzak lortu, eta denboraldiari ekin aurreko ilusioa «dezepzio» bihurtu zela onartu du Rojok. Egin zizkioten lehen odol analisietan ez zioten ezer aurkitu, baina sumatzen zuen bazela zerbait. Urtarrilaren hasieran, Basque Teamen eginiko analisi sakonei esker ohartu ziren birus bat pasatu berria zuela eta mononukleosia zuela. «Sekulako kolpea» izan zen Rojorentzat. Atseden hartzeko agindu zioten medikuek, baina orduan atseden hartzeak, ordea, denboraldi osoa pikutara bidaltzeko arriskua zekarren; areago, datorren urtean Cortina d'Ampezzoko Olinpiar Jokoetan aritzeko txartelik gabe geratzea ere bai, aurten ez bazuen punturik biltzen. «Hori dela eta, hasieratik esan nuen arriskatu egin nahi nuela, Trondheimeko [Norvegia] Munduko Txapelketara ahalik eta hobekien iristeko». Eta Trondheimen argia ikusi zuen berriro, batez ere 50 kilometroko proban. Denboraldian oso puntu gutxi bildu zuenez, oso atzetik ekin behar izan zion lasterketari, baina 30. bukatu zuen azkenean. Martxoaren 23an, berriz, Munduko Kopako azken proban hartu zuen parte, Finlandiako Lahti herrian, hor ere 50 kilometroko lasterketan, eta 37. bukatu zuen. «Espero dut Munduko Txapelketan lortutako emaitza on horrek Olinpiar Jokoetarako atea zabaltzea».
Irati Cuadradok bi txapel lortu ditu Espainiako Txapelketetan, eta June Aranburuk hiru
Iraupen eskiko Espainiako Txapelketak izan ziren martxoaren 21etik 23ra Larra-Belaguako eski estazioan; Contienda gunean, zehazki. Ostiralean, teknika libreko edo skatingeko probak jokatu ziren, eguraldia makurra zela: haizea, euria, kazkabarra, elurra... denetarik izan zuten eskiatzaileek, eta, ondorioz, bertan behera utzi zituzten 14 urtez azpiko kategoria guztietako probak. Larunbatean, teknika klasikoko lasterketak egin ziren, eta igandean, azkenik, Team Sprint edo taldekako probak. Emaitzei dagokienez, maila nagusian Irrintzi taldeko Irati Cuadrado burlatarrak aise irabazi zituen bai skatingeko eta bai klasikoko probak, eta gaztetxoen artean, 16 urtez azpikoetan, gauza bera egin zuen Uzturre taldeko June Aranburu tolosarrak. Aranburuk, gainera, taldekakoa ere irabazi zuen Libe Curras herrikidearekin batera. Bien artean, beraz, bost txapela lortu zituzten. Gizonezkoetan, Peio Añarbe gasteiztarra hirugarren izan zen teknika libreko proban, Bernat Cadena eta Pablo Moreno kataluniarren atzetik, eta Lander Martin beorburutarra (Nafarroa), berriz, bosgarren.
Glaziarrak kinka larrian
Urtez urte, munduko ia glaziar guztien izotz bolumena apaltzen ari da, baita haien altuera eta luzera ere. Copernicus Europako Batasuneko programak emandako datuen arabera, munduko glaziar guztiek galdu zuten izotz masa 2023an; erregistroak daudenetik lehenengoz gertatu zen hori. XX. mendearen amaieran, munduko glaziar masak gora egin zuen orokorrean. Hori, baina, aldatu egin da mende honetan, eta glaziar askoren bolumena oso azkar ari da apaltzen, eta kinka larrian daude asko eta asko. Ibai Rico EHUko geografo eta glaziologoaren arabera, «mendiko glaziarrak ari dira azkarren urtzen: azken bi hamarkadetan, %36 azkartu da mendiko glaziarren urtzea».
Ibai Rico: «Pirinioetako glaziar gehienak 2030erako desagertuko dira»
Glaziarren egoera larriari buruzko erreportajeari loturik, Ibai Rico EHUko geografo eta glaziologoa elkarrizketatu du BERRIAk. Pirinioetako glaziarrak dira Euskal Herritik gertuen daudenak, eta, euskal herritar askorentzat, inoiz ikusi edo ikusiko dituzten bakarrak. Asko ikertu du horien bilakaerari buruz Ibai Ricok, eta nabarmendu du espero baino azkarrago galtzen ari direla. «Handienek —Maladeta, Aneto, Monte Perdido eta Osseau— dezenteko lodiera dute oraindik, 20 edo 30 metrokoa gune batzuetan, baina batez besteko lodiera 10 metro da. Gainera, urtero metro bat galtzen dute batez beste; lehen pentsatzen genuen Pirinioetako glaziarrak 2050erako-edo desagertuko zirela, baina ikusi dugu gehienak 2030erako desagertu egingo direla».
Glaziarrak agurtzen dokumentalak Primeran plataforman
Glaziarrak Babesteko Nazioarteko Urtea izango da 2025a, eta, horri loturik, Begira Produkzioak ekoiztetxeak lau ataleko dokumental saioa egin du Primeran plataformarentzat: Glaziarrak agurtzen. Martxoren 21ean estreinatu zituzten dokumental sortako atal guztiak, eta ikusgai daude geroztik. Pirinioetako lau menditako glaziarrak ezagutu ahalko dira atal bakoitzean: Infiernuak, Vignemale, Aneto eta Monte Perdido. Eñaut Izagirre Estibaritz glaziologoak egiten ditu aurkezle lanak. Urteak daramatza glaziarrak ikertzen, eta bera izango da aditu eta gidari Pirinioetan barna egindako abenturan. «Saioak erakutsi nahi du Pirinioetan dauden elementu ikoniko batzuen azken urteak nolakoak izan diren, nola dauden, eta, etorkizunari begira, glaziarrei zer gertatuko zaien ere jaso dugu», azaldu du Izagirrek. Zeharkaldi bakoitzean, lagun bereziak izango ditu Izagirrek: Infernuetako bidaian, Elgoibarko (Gipuzkoa) emakume mendizale taldeko lagunak joango dira glaziologoarekin batera; Anetora, Arnaitz Fernandez ETBko Eguraldia-ren aurkezleetako bat; Monte Perdidoko gailurrera Asier Hilario geologoa joango da; eta Vignemalera, Ossoueko glaziarra bisitatzera, Oihana Azkorbebeitia mendi lasterkaria.
Euskal korrikalariek ondo ekin diote Munduko Kopari
Martxoaren 22an egin zen Mendiko Lasterketen Munduko Kopako edo Merrell Skyrunner World Series zirkuituko lehen proba: Acantilados del Norte, Kanarietako La Palma uhartean, 29 kilometroko eta 2.000 metroko desnibel positiboko lasterketa, ibilbide oso tekniko eta gogorrean. Hainbat euskal korrikalarik parte hartu zuten Munduko Kopako lehen proba horretan, eta haietako bostek hamar aurrenekoen artean sailkatzea lortu zuten. Emakumezkoen kategorian, hiru euskal korrikalari sartu ziren bost aurrenekoen artean: Oihana Kortazar, Salomon taldeko korrikalaria, hirugarren izan zen, Lide Urrestarazu euskal selekzioko kidea laugarren, eta Naiara Irigoien, Open Team taldekoa, bosgarren. Ederra eta estua izan zen hiruren arteko lehia podiumeko hirugarren postua eskuratzeko. Azkenean, 15 segundo eskaseko aldea atera zion Kortazarrek Urrestarazuri, eta honek 12 segundokoa Irigoieni. Gizonezkoen artean, berriz, Aitor Ajuria zortzigarren izan zen eta Aitor Blanco hamargarren. Ajuriak lasterketa bikaina egin zuen, ibilbidearen zati handi batean podiumeko postuetan eutsi zion, Roberto Delorenzi eta Luca Del Pero gertu zituela, baina azken bi kilometroetan hainbat korrikalarik aurre hartu zioten eta zortzigarren egin zuen azkenean. Emaitza horiei esker, euskal selekzioak taldekako lehen postua eskuratu zuen podiumean. «Balantzea oso positiboa da: taldeak erakutsi du gai dela Munduko Kopako maila altuari aurre egiteko», nabarmendu du Joseba Usabiagak, EMFko Mendi Lasterkeetako batzordeko kideak. Irabazleak, Acantilados del Norte proban, Marta Martinez Abellan espainiarra eta Luca Del Pero italiarra izan ziren.
Pou anaiek izotz eskaladako bide gogorrak eskalatu dituzte Dolomitetan
Denboraldi honetan, aste solteren bat kenduta, Pirinioetan ez da izotz askorik izan, eta Eneko eta Iker Pou anaiek Dolomitetara jo dute, Hego Tirolera zehazki. Ezagutzen zituzten lehendik Dolomitak, eskalada garrantzitsuak eginak zituzten han, baina beti udan: Panaroma (8c/550 m), Zhair (8b+/300 m) eta Solo Per Vechi Guerrieri (8c/150 m, Lavaredon), besteak beste. Aurten, hamabostaldi bat egin dute jan neguan, eta buruan zituzten izotz jauzi gehienak eskalatu dituzte. Hiru izan dira nagusiak. Lehena, Eigestein (6-6+/100m), «inoiz eskalatu duten izotz burruntzi ikusgarriena», bi anaien hitzetan. Izoztutako sekuioia ikusgarri bat, 35 merokoa eta erabat bertikala. Bigarrena, ondoko Movieland (6+/100 m) jauzia, hori ere zutabe beldurgarri bat. Bi horiek Geopark bailaran eskalatu dituzte. Eta hirugarrena, Crazy Diamond (M8+/WI5+) bidea izan da. «Orain arte mistoan eskalatu dugun biderik gogorrena. 180 metro zirraragarri, atletiko eta irten, zailtasunezko harribitxi bat estilo honetan», jakinarazi dute. Hiru horiez gain, beste bide batzuk ere eskalatu dituzte: Rechter Eisfall (WI4/120m); Spada di Damocle (WI4+/140m); Solo Per Pochi (WI4+/110m), Abendrot (WI4+/60 m); Zozza (WI5/60); Brivido Sotile (WI5/130m) eta Franziskus Eisfall (WI5/180m). Pozik itzuli dira Dolomitetatik. «Izotz eskalada menderatzea oso garrantzitsua da mendi handietarako, haietan denetarik aurkitzen bait: izotza, harkaitzaeta mistoa», adierazi dute
Zabalik da 2025eko Mendi Film jaialdiko Sail Ofizialerako izena emateko epea
BBK Mendi Film Bilbao-Bizkaia jaialdiak 18. ekitaldia izango du 2025ean. Filmen izen-emateak egiteko epea martxoaren 19tik zabalik dago irailaren 5era arte. BBK Mendi Film Bilbao-Bizkaia abenduaren 5etik 14ra egingo da aurten. Ekoizleek, zuzendariek eta errealizatzaileek beren lanak aurkezteko garaia da beraz. Mendiarekin lotura duten gaiak (alpinismoa, eskalada, abentura eta mendi kirolak, eskia, muturreko kirolak, ekologia, ingurumena, etnografia, natura…) jorratu behar dituzte filmek, eta 2023ko urtarrilaren 1etik aurrera ekoitzitako lanek baino ezin izango dute parte hartu 2025eko ekitaldi honetan. Guztira 24.800 € banatuko dira sarietan. Esteka honetan daude araudia eta izena emateko baldintzak.
500 euroren saria Izazpiko Igoerako errekorra gainditzen duenarentzat
Beste hainbatetan bezala, apustu bat izan zen Ezkiotik Izazpirako igoeraren sorburua, 1978. urtean Jose Antonio Aranzadi ezkiotarrak eta Joxe Aierbe ataundarrak eginiko apustua. Geroztik, nahiz eta gorabeherak izan, lasterketak bizirik dirau 2016. urtean San Migeletako jai batzordeko kideek berreskuratu, eta, ondoren, EzkiOn MartxaN kirol klubekoekin elkarlanean segida eman ziotenetik. Aurten maiatzaren 11n egingo da «aro modernoko» IX. mend lasterketa, Argindegi ostatu parean hasi, Izazpiko puntara heldu eta berriz ere hasierako puntura jaitsi. Proba bera bezala, lasterketa honen marka XX. mendekoa da, 1982.ean Pello Garin zizurkildarrak ezarritakoa: 31 minutu eta 26 segundo. 2017an Aritz Egea oso gertu egon zen, baina 18 segundo gehiago behar izan zituen probaren 6,3 kilometroak betetzeko. Aurten 500 euroren saria jarri du antolakuntzak denbora hori hobetzea lortzen duenarentzat. Horretarako, zabalik dago jadanik lasterketan parte hartzeko izen ematea kirolzale.eus web orrialdean. Sari eta markez harago, Ezkiotik Izazpirako igoera honen ezaugarririk nagusiena bere herri lasterketa izaera eta parte-hartzea da, horregatik umeen lasterketa bat ere egingo da proba nagusia baino ordu bete lehenago
IBILBIDEAK
Oizko ipar lepoan barna
Lehen begiratuan errota erraldoien ikuspegiak itsusia eman arren, Oiz mendiak (1.026 metro) badu ezkutuko edertasuna. Deiadar mendi bat izanda, eta garai bateko istorioak gogoan, ikono kulturaltzat har daiteke. Txango honetan, Oizko ipar lepoan barna ibiliko gara. Ibilbidean, Oizko ur jauzia eta pare bat iturri bitxi ezagutzeaz gain, derrigorrezko beste geldialdi batzuk ere egingo ditugu inguruko bost tontor ospetsutan. Trabakua mendatetik abiatuta, iparretik egingo dugu joanekoa, eta itzulikoa, berriz, Astogana tontorra jo ondoren, gailurreriatik egingo dugu, eroso-eroso.
Uzturreko itzulia
Uzturre mendia, bere bi beso zabalekin, Tolosako zaindaria eta behatokia da, mendi kutuna tolosarrentzat eta ibartarrentzat. Txango honetan, gailurra jotzeaz gain, itzulia emango diogu mendiari. Hegoaldeko mendi hegalari eta PR-Gi 115 zidorrari jarraituz Belabietara joango gara lehenik; ondoren, gandorretik, gailurrera igoko gara, eta itzuli, azkenik, iparretik egingo gara. Gurutzean, Emeterio Arrese idazle tolosarrak mendiari dedikatutako olerkia irakur daiteke.
NOIZ ZER?
Apirilaren 2a
Mendi Tour Agurainen
Mendi Film jaialdiko pelikularik onenak izango dira ikusgai, 19:00etatik aurrera Harresi aretoan. Informazioa eta karteldegia: https://mendifilmfestival.com/eu/egutegia-eta-kartelak/mendi-tour-agurain-2
Bizibidaiak prestatzen hitzaldi-tailerra Tolosan
Josu Iztueta bidaiariaren eskutik bizikleta bidaiak prestatzeko hainbat aholku eta argibide. Nola, nora, noiz norekin... egin bizikleta bidaia bat. Bidaiarien Txokoan, 18:30ean.
Apirilaren 3a
Mendi Tour Zaldibarren
Zaldibarko IX. mendi jardunaldiak. Mendiko lau film proiektatuko dira 18:30etik aurrera liburutegi zaharrean.
Apirilaren 4a
Mendi Tour Azkoitian
Mendi Film jaialdiko pelikularik onenak izango dira ikusgai, 19:00etatik aurrera Baztartxo antzokian. Informazioa eta karteldegia: https://mendifilmfestival.com/eu/egutegia-eta-kartelak/mendi-tour-azkoitia
Apirilaren 5a
VIII. Leharrei mendi lasterketa, Gabirian (Gipuzkoa)
Bi ibilbide: 09:30ean 24 kilometrokoa (+1.300 metro) eta 10:00etan 15ekoa (+800 metro). Informazioa: https://www.lasterketak.eus/es/event/leharrei-mendi-lasterketa-2025/
IV. Gangureneko Zazpi Trokak Trail, Galdakaon (Bizkaia)
Bi ibilbide: 10:00etan 22,5 kilometrokoa (+1.185 metro), eta 10:30ean 15,9koa (+772 metro). Informazioa: https://www.gangurenmt.net/
Apirilaren 5-6a
Glaziar eremuko ikastaroa, Izaban (Nafarroa)
Gipuzkoako Mendi Federazioak antolatuta. Informazioa: https://www.gmf.eus/eu/produktua/curso-terreno-glaciar/
Apirilaren 6a
LI. Andoaingo ibilaldi neurtua
Hiru ibilbide: 07:00etan 43,5 kilometrokoa (+1.960 metro), 08:00etan 21ekoa (+990 metro), eta 09:00etan 10ekoa (+480 metro). Informazioa: http://www.euskaldunamt.com
Apirilaren 7a
Oihana Azkorbebeitiaren hitzaldia Zaldibarren
Zaldibarko IX. mendi jardunaldien barnean, III. Zaldutrail lasterketa eta Durangaldeko Koparen aurkezpena egingo dute 18:00etan, eta, ondoren, Oihana Azkorbebeitiak mendi lasterketei eta emakumeei buruzko hitzaldia emango du.
Apirilaren 10a
Mikel Perezen ‘Tribuetan galduta’ hitzaldia Zaldibarren
Zaldibarko IX. mendi jardunaldietako azken emanaldia izango da. Hamar urte baino gehiagoko bizitza nomadako bere esperientzia kontatuko du Mikel Perezek. Zaldibarko liburutegi zaharrean izango da, 18:30ean.
Apirilaren 11
Mendi Tour Amurrion
Mendi Film jaialdiko pelikularik onenak izango dira ikusgai, 19:00etatik aurrera Amurrio antzokian. Informazioa eta karteldegia: https://mendifilmfestival.com/es/info-fechas-y-cartel-mendi-tour-naranja/mendi-tour-amurrio
Apirilaren 13a
XIX. Berako Maratoi Erdia
Goizeko 09:30ean. 21 kilometro (+1.308 metro). Informazioa: www.manttale.com
XX. BTT Zeharkaldia, Lodosan (Nafarroa)
Goizeko 09:00etan. 52 kilometro: Informazioa: https://www.rockthesport.com/es/evento/xx-travesia-btt-villa-de-lodosa-2025
Apirilaren 24a eta 25a
Mendi Tour Hondarribian
Mendi Film jaialdiko pelikularik onenak izango dira ikusgai, 19:00etatik aurrera Itsas Etxea auditoriumean.
