Aitatxi pilotaria zen. Aita pilotaria da. Semea pilotaria da. Aita zurgina da; semea zurgina da. Aita-semeak Aho Zakil Konekxion taldean ari dira. Aita gitarran, semea baxuan. Olivier Harotzarene (Senpere, 1971) eta Arño Harotzarene (Senpere, 1999) Donibane Garaziko Garateneko berezkoen partida bati ordenagailuan so zeudela aurkitu ditu Ipar Euskal Herriko Hitza-k, Olivierren zurgin lantegian. Arñok, Bixente Elgart pare kidearekin Iparraldeko Pilota Batzordearen binakako txapelketa irabazi ondoan, txapelketa nagusiko binakako finala jokatuko du, igandean, Arrangoitzen. Gibeleko jokalaria da Arño.
Esku pilotari askazia duzue etxean. Nondik heldu da zaletasun hori?
OLIVIER HAROTZARENE: Ttikitik ikusi dut aita [Paxkal] pilotan ari. Gustua segidan hartu nuen. Hori nuen bihotzeko kirola. Aitak etxean pilota plaza ttiki bat egin zuen, eta beti ari ginen hor.
ARÑO HAROTZARENE: Niretzat pixka bat berdin da. Aita ari zen, eta aski goiz hasi nintzen. Baina, gero, errugbia etorri da, eta etorri da momentua non hautu bat egin behar nuen. Pilota hautatu nuen.
OLIVIER: Aita-semeak erraten da, baina egia errateko amarekin hasi zen pilotan Arño, sukaldean, pareta bati kontra, teniseko pilota batekin.
Olivier, zu berezkoen mailara ez zinen sartu?
OLIVIER: Ez nuen nahi ukan. Banekien sekula ez nintzela ariko hoberenekin. Azkenean, nola amateurretan maila ona nuen, lehiaketetan haiekin aritzen nintzen, eta hola gozatzen nuen. Eta nola berant hasia nintzen, adinarekin sobera aitzinatua nintzen berezkoetara pasatzeko.
Giroa aldatua da gaur?
OLIVIER: Aldatu da, bai. Lehen ez zen gaur bezainbat lehiaketa. Orain gauzak hobeki antolatuak dira, saiatzen dira gazteak sartzea. Lehen, maiz hartzen zituzten hoberenak.
Zuk Arño gogoko zenuke?
ARÑO: Bai, helburu bat da; amets bat da. Ikusi dut uda honetan gazte batzuk pasatu direla, eta motibatu nau. Trebatzen naiz horretarako, eta, beharbada, egun batez etorriko da.
Prestakuntza handiagoa dute puntako pilotariek gaur egun. Zuk zertan hobetu nahi zenuke?
ARÑO: Dena ukan behar da ongi aritzeko: indarra, teknika... Zaila da.
Esku pilotakoek diote trinketeko ezkerra landu behar dela.
OLIVIER: Hor pasatzen dena da ttipitik erraten zigutela ezkerrarekin aritzea gaizki zela, beti eskuin ematen baitzen. Ez zuten pentsatzen ezkerrarekin beste zerbait egiten ahal dela, orain ikusten dugun bezala. Hegoaldekoak aritu dira ezkerparetan, eta usaia dute ezkerra erabiltzeko, eta min ematen dute hemen; azkenean, gu ez baikara hain usatuak.
ARÑO: Berdin da apuñoarekin. Peio Larraldek, adibidez, usu erabiltzen du, eta guri ez digute batere ikasi. Alta, aldatzen du jokoa.
OLIVIER: Jokalariek anitz hobetu dute fisikoa, eta, orduan, pilotak abiadura handia hartzen du. Eta gehiago prestatuak direnez, hartzen dute ezkerrez, edo airetik edo sotamanoz. Lehen, behar zen beti punpa utzi. Gaur egun, gazte batendako dena landu behar da.
Zer harreman duzue?Olivier, anitz jarraitzen duzu Arño bere partidetan?
OLIVIER: Trinketeko trebakuntza egiten dugu elkarrekin. Partidetan egoten naiz aholkuak emateko edo hor izateko, sustengatzeko.
Lagungarri zaizu Arño?
ARÑO: Bai, zinez. Partida zailetan laguntza bat da. Gero, ez da beti erraz, baina balio du.
Zertarako balio du, konfiantza sentitzeko partidako momentu gakoetan?
ARÑO: Badira momentu gako batzuk, bai, kontseilu batzuk emateko edo burua pausatzeko.
OLIVIER: Partidetan badira pasaia txarrak, eta behar da saiatu zure jokalariak burua atxiki dezan; hitz onak harrapatu behar dira. Ez da aski «Are, are, are!» erratea. Nekadurarekin ere ez dugu beti dena ikusten. Gaur egun, nahi baduzu goi mailako pilotaria izan, behar duzu norbait zurekin.
Iparraldeko Batzordearen finala irabazi zenuten. Txapelketa nola bizi duzue?
ARÑO: Zinez zaila izan da. Bixenterekin ez genuen elkar ezagutzen jokoan, eta lehen partida galdu genuen, ez ginen batere ongi. Pixkanaka hartu dugu erritmoa, ongi moldatu gara, eta etorri da. Bigarren fasean hobe oraino, eta finaleraino joan gara, eta [Ipar Euskal Herriko] txapelketa irabazi.
Igandeko finalerako zer hobetu nahi zenuke?
ARÑO: Estresa hobeki kudeatzea. Gero, jokoan azkar jokatzea, gehiago tiratzea.
OLIVIER: Burua ongi atxiki, eta haien jokoa egin. Bertzeek ere badute maila irabazteko, baina konfiantza osoa dut. Burua ez badute galtzen, zerbait egiten ahal dute.
Arño, zein dituzu puntu azkarrak jokoan?
ARÑO: Taula onak ematen ditut, uste dut. Defentsa badut.
OLIVIER: Eta galtzen ez duelarik: burua. Sakeak ongi eramaten ditu, eta biziki inportantea da. Eta fisikoa badu, mugimenduan izateko, hanka onak ditu, eta luzaz irauten du. Badu jokoa; hobetzen ahal du, baina nahasten du jokoa, eta ez da erraza bere jokoa irakurtzea.
Esku pilotak ezarri gazte akademiak haserrea piztu zuen; besteak beste, lehentasuna trinketari ematen baitzaio plaza laxoaren kaltetan. Zer diozue plaza laxoaren garrantziaz?
ARÑO: Plaza laxoa inportantea da, zeren eta partida luzeak dira, puntua atxiki behar da, eta jokoa gogortzeko ona da.
OLIVIER: Berria trinketeko formakuntza gunea proiektu polita da, badu alde ona, baina txarra ere bai. Ari dira beti elkarrekin, eta txapelketan harrapatzen badute zahar talde bat, dena galtzen dute. Plaza laxokoak inportantzia handia du, zeren eta edozein adinetakoak aurkitzen dituzu, partida luzeak dira, eguzki pean, eta borrokatu behar zara; eta anitz lantzen da burua, gogortasuna. Zaharragoen kontra ari badira, pilota beti berriz heldu da, eta gazteek ez dute horren usaiarik; burua galtzen dute, eta maiz partidak ere bai.
Iparraldetik jende franko joaten da Hegoaldera ezkerparetetako giroetara. Gazte batzuek diote trinketeetan ere behar litzatekeela giro bero hori gazte gehiago etortzeko. Zer diozue?
OLIVIER: Maleruski, hemen trinketa eliza bat da. Ni Hegoalderat banoa, eta aldatzen du dena. Bistan da, bada telebista, eta jende gehiago harrapatzen ditu. Baina ezkerparetak badu beste gai bat: trago bat hartzen ahal duzu, eta partida begiratu. Sortzen da giroa, jendea bero da, eta partida festa pizten da.
ARÑO: Hemen partida batzuetan harrabots pixka bat egiten baduzu, auzoak berehala begiratzen zaitu. Baina beharbada aldatuko da.
OLIVIER: Hori belaunaldi batena da. Agian, gazteak gehiago sartuko dira trinketetan eta aldatuko da.
Musika lagungarri da pilotaren ondoan, oreka bat ekartzeko?
ARÑO: Bai, ona da burua freskatzeko. Batzuetan moldatzeko zaila da gauean kontzertu bat eta biharamunean pilota partida duzunean. Baina egiten da.
OLIVIER: Kontzertu data hartzean, kasu egiten dugu pilotarekin ez gertatzea.
Nor da mintzo hor trebatzailea edo musika talde kidea?
OLIVIER: Aita!... Ez, baina goi mailan zarelarik, on da bertze zerbait izatea ondoan, burua ateratzeko mundu horretatik. Bestela, pasatzen duzu aste osoa horrekin eta ona da partida bat huts egiteko. Haatik, musika eginez bi orenez dena ahanzten duzu eta bertze zerbait baduzu buruan. Lana eta gero korrika joaten zarenean bezala, dituzun energia txarrak botatzen dituzu.
