Duela hiru urte, Frantziako Gobernuaren erretreten erreformaren kontrako oldarraldi betean, Emmanuel Macron Frantziako presidenteak portuetako zamaketariei salbuespen egoera hitzeman zien: promes horren arabera, ez zuketen erretreta 64 urtetan ukanen, baizik eta 60 urtetan. Erreforma aitzin, 58an zuten. Baina Macronek, oraingoz, hitza ez du bete, eta langileek Portu hila operazioa egin zuten joan den ostiralean Baionako portuan, Frantziako estatuko deialdiari jarraikiz, Bokaleko sartzea blokeatuz.
CGT sindikatua da, salbuespen guti batzuk aparte, portuetako zamaketarien ordezkari bakarra; iragan urteko azaroaz geroztik, haien ofizioa 2023ko erretreten erreformatik bazter uzteko grebak eta negoziazio saiakerak biderkatu ditu sindikatuak. Baionako portuan zamaketaria den Fred Cometentzat, mezua ezinago argi da: «Galdetzen diegu errespetatzeko haien hitza, erreforma hori guri ez aplikatzeko». Horregatik blokeatu zuten portua iragan ostiralean, goizeko seietan hasirik eta egun osoan kamioien sartzea oztopatuz. «Berriz sartzen gara gogorki borrokan», iragarri du Cometek.
Negoziazioen porrota
Portuetako zamaketarien CGT sindikatuko ordezkaritzak Frantziako Garraio Ministerioarekin negoziazioak abiatu zituen otsail bukaeran, izan diren hainbat greba deialdik horretara eramanik. Cometen erranetan, argi gelditu zaie negoziatzeko nahikeria eskas zela: «Izan dira bilkurak azken hilabeteetan, baina, azken finean, jakin dugu ez zutela mandaturik zerbait negoziatzeko».
Lan baldintza «lanjerosak», egun batetik bestera finkatuak diren ordutegi «kaotikoak», eta, Cometen hitzetan, «beste langileek baino bizi esperantza zazpi eta hamar urte artean apalagoak» dira erretreta lehenago hartu ahal izateko arrazoi nagusiak. 64 urte arte lan egitea kriminaltzat jo du: «Ez dugu nahi lan egin eta erretretan izan orduko hil».
Portu hila operazioa iragarri zuten bezala, zamaketariek ekainean hainbat greba egun eginen dituzte, lanuzteak ordu batzuetara mugatuz eta 24 orduko grebak eginez. Atzo, erraterako, egun osoko greba eguna izan zuten, eta iragarri dute hilaren 21ean eta 25ean ere hala izanen dela; beste greba egunetan, berriz, lau oren inguruko lanuzteak eginen dituzte. CGT sindikatuak jadanik iragarri du uztailean mobilizazio egun gehiago izanen direla. Cometen erranetan, argi dute «irabazi arte borrokatuko» direla.
Bistakoa denez, Portu hila operazioak bereziki, grebak berak bezala, ondorio ekonomikoak ditu. Baionako portuan mila langile ari dira lanean orotara, eta zeharka, 2.500 pertsona enplegatzen ditu. Aktibitate ekonomikoa goiti ari da; iaz %12,2 emendatu zen aitzineko urteko datuei konparatuta.
