Irmo, sendo. Iurretan horixe esan nahi du errime berbak. Azken urteotan Iurretan euskararen egoera larria dela ohartu da herritar talde bat, eta horri aurre egiteko asmoz, Errime euskara elkartea sortu dute. «Eskua errime luzatzera gatoz», adierazi dute elkartearen sare sozialen bitartez. Herrian eragiteaz gainera, udalaren agenda politikoan ere presente egon gura dute. Gaur aurkeztuko dute Errime, 19:30ean, Dantzari plazako ekitaldi batean.
Duela urte batzuk Gurien Bai euskara elkartea egon zen Iurretan. 1995ean sortu zuten, baina handik urte batzuetara utzi egin zuten jarduna. «Ordutik herrian ez da egon euskara elkarterik. Bidearen zati bat egin zuten, eta guri dagokigu hurrengo pausoetarako indar egitea», esan du Eñaut Aiartzaguena Errime elkarteko kideak.
«Iurretan egoera oso larria da, eta sekulako hutsunea dago: kalean ez da euskararik erabiltzen, eta giroa geroz eta erdaldunagoa da. Hori da gure pertzepzioa behintzat»
EÑAUT AIARTZAGUENAIurretako Errime euskara elkarteko kidea
Herrian aspaldi antzeman zuten euskararen alde lan egiteko tresna baten beharra: «Euskaraldia, Korrika eta halako ekinaldiak etorri izan direnean, ez zegoen inor horiei heltzeko. Udalak bilera parte-hartzaileak antolatzen zituen, eta horietan galdetzen zuten ea norbait era boluntarioan lan egiteko prest zegoen. Talde bat bildu ginen, eta lanean aritu gara azken urteotan». Talde horretatik abiatu dute orain Errime euskara elkartea. «Herrian eragiteko erreminta bat behar genuen, eta, era berean, udalari exijitu nahi genion aurrekontuetan eta udal politiketan euskara presente egon dadila».
Zortzi bat kide daude taldean, baina espero dute aurrerantzean kopurua handituz joatea. «Aurkezpena egiten dugunean, herritar orok izango du taldera batzeko aukera». Hala ere, Aiartzaguenak azpimarratu du konpromisoa ezinbestekoa izango dela euskara elkarteak funtziona dezan: «Lanera gatoz eta eragiteko asmoa dugu, ez gara azalkerietan geldituko».
Iurretan, azken urteotan, gero eta herritar gehiagok dakite euskaraz, baina erabilerak kezkatzeko joera ageri du, Aiartzaguenaren hitzetan: «Egoera oso larria da, eta sekulako hutsunea dago: kalean ez da euskararik erabiltzen, eta giroa geroz eta erdaldunagoa da. Hori da gure pertzepzioa behintzat». Nabaritu dute ere udalaren ardura falta: «Udalean ez dago euskara teknikaririk, eta ez da aparteko aurrekonturik bideratzen euskalgintzara. Horrek asko kezkatzen gaitu, uste baitugu euskarak lehentasuna izan behar duela herrian».
Herritarrak euskarara erakartzea izango da Errimeren helburu nagusietako bat. «Herriko hizkuntza paisaian eragin gura dugu: euskara presente egon dadila herriko leku guztietan». Era berean, udalaren agenda politikoan ere eragin nahi dute: «Euskarak lehentasunezko hizkuntza izan behar du, eta udalak ere lanketa hori egin behar du agenda politikoan».
Bizkaia osoan antzera
Inkesta soziolinguistikoaren arabera, Bizkaiko egoeraren isla da Iurretakoa. 2021eko datuei erreparatuta —ordukoak dira azken datuak—, inoiz baino euskaldun gehiago daude lurraldean: ia hirutik bat da euskalduna. Bizkaian euskaldun hartzaileen kopurua ere nabarmen handitu da — batez ere, gazteen artean—, baina erabileran dago kezka nagusia. Izan ere, duela 30 urte, hiru euskaldunetik bat errazago aritzen zen euskaraz, eta, orain, bostetik bat; gehiengoa, beraz, erosoago aritzen da erdaraz. Inkestaren arabera, Bizkaian %14,5 dira euskaraz erdaraz bezainbeste edo gehiago aritzen direnak.
