Bakarkako ibilbidea eta taldekakoa uztartzen ditu Gaizka Insunzak (Gernika-Lumo, Bizkaia, 1978). Audience taldeko partaidea da, eta, esan duenez, horrek du lehentasuna beretzat. Baina kideen berotik aldendu ere egiten da, eta bakarkako lanean murgiltzeko aprobetxatzen du tarte hori. Iaz diskoa atera berri du, bere ibilbideko bigarren albuma. Bost urte bete dira aurten lehen diskoa atera zuenetik, ingelesezko hitzekin. Orain, ordea, euskaraz sortu du Insunzak. Bilboko Kafe Antzokian ariko da gaur, 20:15ean.
Bakarkako bigarren lana duzu Iaz diskoa. Zer aurkituko du entzuleak?
Lehenengo diskoa oso zaila zen zuzenean defendatzea, eta bigarren proiektu bati heltzeko gogoa neukan. Bertan, pentsatzen nuen saiakera bat egin behar nuela abestiak ahalik eta soilen edo biluzien janzteko, gero zuzenekoan erraztasun gehiago edukitzeko. Bestalde, uste dut nire alde amesti bat erakusten duela diskoak. Pandemia garaian grabatuta dago, eta isolamendu puntu bat nabaritzen da. Audiencerekin talde dinamikan lan egitera ohituta nago. Hemen, aldiz, argi ikusten dut neure burua. Nire etxean konposatu nituen abesti gehienak, eta grabatu arte ez nizkion inori erakutsi. Diskoa geldoa eta erreflexiboa da, eta unibertso propio bat erakusten du.
2020an grabatu zenuen diskoa, pandemia betean. Izurriaren eragina senti daiteke diskoan?
Pandemian grabatu izanak isolamendu puntu bat ematen dio, bai. Baina nire izaeragatik, pentsatzen dut isolamendu puntu hori agerikoa izango zela pandemiarik gabe ere. Brian Wilsonek badauka abesti famatu bat In my room izenekoa [Nire gelan]. Eta horrelako zerbait antzeman daiteke diskoan: ni neure gelan, nire ideiekin, nire unibertsoa sortuz, nire arau propioak sortuz...
Lehen albumean ere abestiak diskoa atera baino askoz lehenago grabatu zenituen. Zer dela eta?
Taldearekin eta bakarka aritzen naiz, eta badakit proiektu bakoitzak bere lekua behar duela promozio apur bat egiteko. Audience martxan dagoenean ez naiz gai nire proiektua behar bezala defendatzeko. Audience da lehentasuna niretzat, eta une egokia bilatzen saiatzen naiz bakarkako lanak ateratzeko.
Talde batekin murgildu ezin zaitezkeen mundu pertsonal horretan murgiltzeko aukera ematen dizu bakarkako lan batek?
Baietz uste dut. Lehenengo aldia da proiektu osoa euskaraz egin dudana, eta, niri neuri, hizkuntzak baldintzatu egiten dit zer esaten dudan. Ingelesez mozorrotuta sentitzen naiz, ezkutu bat izango banu bezala. Niretzat oso desberdina da oholtzan I love you esatea mozorroarekin, gitarra elektrikoa eskuetan eta taldekideekin batera, edo maite zaitut esatea. Euskarak beste kode bat ematen dit idazteko garaian. Isolamenduaren kontzeptua ageri da abesti batzuetan, eta nire egoera emozionalak ere bultzatu ninduen era pertsonalagoan idaztera. Hortaz, bai. Barrura begiratzen duen disko bat dela esan daiteke.
«Lehenengo aldia da proiektu osoa euskaraz egin dudana, eta, niri neuri, hizkuntzak baldintzatu egiten dit zer esaten dudan. Ingelesez, mozorrotuta sentitzen naiz, ezkutu bat izango banu bezala»
Nahita egindako hautua izan da euskara hutsean abestea?
Bai. Ni euskalduna naiz; euskaraz lan egiten dut, eta euskaraz bizi naiz. Baina abesteko garaian ingelesa ateratzen zait, era naturalean. Txikitatik izan ditugu etxean ingelesez abesten duten taldeen diskoak: Bob Dylan, David Bowie, The Beatles, The Rolling Stones... horrela hurbildu nintzen ni musikara, eta niretzat errazagoa da oholtzan ingelesez abestea. Izan ere, oholtzara igotzeko pertsonaia bat sortzen baduzu, geroz eta urrunago zaude zeure buruarengandik. Eta zeure burua defendatzea baino errazagoa da pertsonaia bat defendatzea.
Audiencen, hizkuntzaren kontua atzetik jarraika geneukan mamu bat bezalakoa izan da. Disko bat ateratzeko orduan, berehala zetorren galdera: «Gernikarrak izanda, zergatik ingelesa?». Atzera begira jarri izan naiz, eta ikusi dut modu askotan erantzun dudala galdera hori; neure burua justifikatzen ari nintzela sentitu dut. Baina, era berean, nik euskararekin konpromiso bat daukat, eta ikusten dut galdera hori egitea zilegi dela. Horregatik, nahita egin dut euskaraz diskoa.
Ruben Garateak jotzen du akordeoia, baina gainerako instrumentu guztien ardura zurea da.
Joera aldaketa bat gertatzen ari dela ikusi dut. Gaur egun erraz sar daiteke instrumentu baten doinua instrumentua bera jo gabe. Batzuetan beldurra daukat, ez dudalako musika egiteko modu hori kritikatu nahi. Guztiz zilegi da nik gitarrarekin edo pianoarekin egiten dudana beste batek ordenagailuarekin egitea. Baina ni beti egon naiz korronte orokorretatik aldenduta. 50eko, 60ko eta 70eko hamarkadetako musika izan da nire oinarri musikala, eta horrekin hazi naiz ni.
Gainera, niri ez zait musika editatzea gustatzen. Desafinazio txikiren bat badago, horrela uztea nahi dut. Nik ideia bat daukat, non nire musika argazki bat den. Bertan gerri bueltako mamiekin ageri banaiz, niri ispiluan begiratzea eta neure burua maitatzea gustatzen zait. Eta musikarekin ere, berdin. Horrek gizatasun puntu bat ematen dio kantuari. Gizakiok akatsak egiten ditugu, eta musikan ere islatu behar da hori.
«Guztiz zilegi da nik gitarrarekin edo pianoarekin egiten dudana beste batek ordenagailuarekin egitea. Baina ni beti egon naiz korronte orokorretatik aldenduta»
Iazz abestia instrumentala da, eta jazz kutsu nabarmena du. Hor aurkitzen zara erosoen?
Bai, eroso sentitzen naiz. Kantu bat sortzerakoan, musika egiten inbertitzen dut denbora gehien. Baita ahotsaren melodia egiten ere. Baina hitzak egitea kostatzen zait gehien. Eta bertan, akaso, ingelesa erabiltzeak babestu egiten nau, rockaren formularen pean ezkutatuta. Abesti honen kasuan, oso harro gelditu naiz. Konplexua dela esango nuke, eta asko gustatu zait nola gelditu den.
Haur baten soinuak entzun daitezke Kantu bat zuretzat abestian. Aita zara; haurrari zuzendutako kantua da, akaso?
Hala da, bai. Nire alabaren soinuak dira entzuten direnak. 2020an grabatutako abestiak dira, baina azken xehetasunak diskoa kaleratu baino aste batzuk lehenago egin genituen. Abestiaren letrak harreman berri bat irudika dezakeela iruditzen zait; harreman horren hasieran sortzen diren une magikoak. Hala ere, ez zait abesti baten esanahia inposatzea gustatzen, bakoitzarentzat esanahi desberdin bat izan baitezake. Nire buruan esanahi bat zeukan abestiak, baina nire alabaren soinuak gehituta, beste bat hartu du.
Aurreko bakarkako diskoak pandemia betean harrapatu zintuen. Orain Bilboko Kafe Antzokian arituko zara. Nola sentitzen zara?
Saiatu nintzen diskoa zuzenekoan jotzeko modukoa izan zedin. Baina grabazio garaian tentazioak izan nituen, eta zaila izango da oholtzan defendatzea [barrez]. Teklatua, gitarra eta harmonika eramango ditut, eta horiekin eta ahotsarekin ariko naiz. Lehenengo eta bigarren diskoko abestiak joko ditut, bakarrik egonda errepertorioa aldakorra izatea errazagoa baita. Kuadrilla giroa sortzen ahaleginduko naiz. Lagunartean nagoenean beti eskatzen didate: «Gaizka, jo abeslari honen kanta hau!», eta giro hori irudikatu nahiko nuke. Ez da erraza Kafe Antzokiko oholtzara igo eta zure abestiak defendatzea. Baina ondo prestatuta daukat, eta ziur nago entzuleak gozatuko duela!
