'Mundu zitalaren kontra'
Idazlea: Lizar Begoña.
Argitaletxea: Elkar.
2022ko Igartza Saria irabazita, bere lehenengo eleberria kaleratu du Lizar Begoñak, Mundu zitalaren kontra izenburuaren pean. Tituluak ondo jasotzen du liburuaren izpiritua, bizitza kontrako eztarritik joan zaien eta haren kontra errebelatzen diren bi pertsonaien istorioa kontatzen baitu. Ezin laketuta dabiltza protagonistak, euren inguruarekin gozakaitz. Bizialdiko une erabakigarrian daude bata ala bestea, gainera. Bi arima erratu horiek Benidormeko eszenatoki dekadentean jartzen ditu dantzan Lizar Begoñak.
Bilbotik Benidormera udako lan batean aritzera doa neska gaztea. Hain zuzen, Pilarren kioskoan lan egingo du, honen ahizpa Dolores ezindua geratu eta gero. Ahizpek aitarengandik jaso zuten negozioa, turismoaren eztandaz bat Alacanteko hiriko etorbide nagusian irekitako kiosko galanta. Hiru atal nagusitan banatzen da liburua, bakoitzak udako hilabete bati erreferentzia egiten diola. Atal bakoitza, bestalde, hainbat azpi-atalek osatzen dute, kapitulu labur bana jasoz. Kapitulu batzuetan neskatoak eta besteetan Pilarrek hartuko dute hitza, deskriptibo samarra izanagatik barne-bakarrizketari emaniko lehenengo pertsonan. Neska gaztearen jarduna aztoratuagoa da, basatiagoa. Gaztetasunak berezkoa duen desirazko jarioa igartzen zaio zenbait pasartetan. Pilarrena, aldiz, patxadatsuagoa, etsipen handiagokoa; haatik, ez indar gutxiagokoa.
Apurka-apurka pertsonaiei buruzko informazioa jasoko du irakurleak. Jakingo du, adibidez, bere buruarekin gatazkan dabilela neska, jatorria eta identitatea txirikordatzen diren kinkan. Era berean, sentimendu eta desira anabasa baten azpian maitasuna egon daitekeela-eta, izuak hartua dago. Pilar, bere aldetik, Doloresen zaintza lanak bere egiteaz gain, kioskoaren —eta horrekin batera betiko desagertuko den Benidormen, hots, bere herriaren zati baten— etorkizunak kezkatzen du. Liburuaren amaieran ebatziko da azkenaren patua, zama kenduta aurrera begiratzea ahalbidetuko diona. Neska gaztearena, aldiz, irekiago ageriko da, galdera ikur gisa. Bi pertsonaion arteko harremana da liburuari antzeman dizkiodan gabezietako bat, batik bat amaierako eszenarekin duen bateraezintasunagatik. Izan ere, narrazioan apenas dagoen bien arteko hartu-emanik.
Begoñaren idazkerak tarteka lortzen duen indar espresiboa eta eszena jakin batzuk girotzeko erakusten duen trebezia nabarmenduko nituzke. Esaterako, oroitzapenak oso modu bizian kontatuta daude, irudi ederrak utziz. Pertsonaion ataletan tonua egokitzen egindako lana —gazteari dagozkion pasarteetako hizkera millenniala— ere aipatu beharra dago. Halere, deskribapen edota oroitzapenetarantz lerratutako atalek asebete naute gehien, barne-jario betean murgiltzen direnek baino. Eszena soilen kontaketek —Dolores eta Piliren umetako oroitzapenak, neskaren aitaitaren gomuta— edo pertsonaia batzuen deskribapen finek adierazkortasun handia lortzen dutelakoan nago. Hitz gutxitan, munduaren zitalkeriaren kontrako oihu etsitu bat da Lizar Begoñaren lehengo nobela, bi ahotsetan.
