Maryren patu latza

Lankideak baikor etorri ziren Urnietako aurrestreinalditik, 2023-2024ko denboraldiko ekoizpen indartsuenetako bat izango dena ikusi zutela esanez. Ez galtzeko gomendatu ziguten, ikusle gehienen gustukoa izango den kalitate handiko lana zela. Eta zuzen zebiltzalakoan nago, Tanttakakoek 40 urteko ibilbidean ikasitako ahalmen zein jakintza teatrala biltzen baitu Esnearen kolorekoa antzezlanak.

Oraintxe iritzi horren justifikazioa. Nell Leyshonen eleberri baten egokitzapena dugu antzezlana, gurean Irene Aldasorok euskaratu zuena 2018an, Alberdania argitaletxeren eskutik. Kontua, beraz, ez da zer kontatzen den, baizik eta teatralki nola kontatzen diguten; hau da, ea testua oholtzara ekartzea merezi izan duen, ea Leyshonen testuari mesedegarria suertatzen zaion teatraltasunez bustitzea. Eta erantzuna baiezko borobila da.

Maryk (Aitziber Garmedia), protagonista nagusiak, bere bizitzaren lekuko izendatzen gaitu ikusleok. Laburrean: 1831. urtean, baserritar familia analfabeto baten alaba herren eta albinoa bikarioaren etxera bidali du aitak, zerbitzari. Aitaren jipoiak jaso ohi zituen eta aitona gozo zaintzen zuen neskatilak bere borondatearen kontra utzi behar du familia, neskame aritzeko. Irakurtzen eta idazten jakitea zuen Maryk desiorik handiena, eta lortuko du, baina baita larrutik ordainduko ere. Generoaren eta klase gatazkaren ikuspuntutik aztertzeko asko ematen duen biografia dugu berea.

Istorio mamitsu hori —hona meritu handietako bat— espazio eszenografiko anbiziotsu baten magalean datorkigu bilduta, ikusleen begien gozamenerako: aulki zurien pilaketa hondoko paretaren kontra, bertan sortzen diren itzalak, ikuskizunean zehar gauzatzen diren tonalitate aldaketak —zoragarriak goiz albaren koloreak irudikatzen dituztenak— eta zoruaren azal zuria. Merezimendu handikoa da, halaber, eszena aldaketak markatzeko argien antzaldatzea, eta altura ezberdinetan paratutako alde bateko fokuen aldeko hautua egin izana.

Hartara, mimoz diseinatutako lekuan haragitu du antzezle taldeak istorioa, erritmoari mesedegarri zaizkion ezker-eskuin eginiko joan-etorriak zein publikoari begirako Maryren bakarrizketak. Eneko Sagardoiren Moto membra alde batera utzita, nik esango nuke gurean ez direla ohikoak protagonismo nagusia aktore bakar baten eskuetan uzten duten talde antzezlanak. Esnearen kolorekoa, aldiz, bere maila erakusteko erabili dezake Aitziber Garmendiak, ez baita oholtzatik ateratzen. Txalotzekoa da pertsonaiaren konposizioan lortutako oreka. Antzezpen mailan ondo antzematen ziren bai Garmendiaren eta beste lankideen arteko energiaren zirkulazioa, bai tonua nola kutsatzen zioten elkarri, baita lankideen arteko elkarrizketetan entzuketaren arreta ere. Hori guztia, aktoreen talentu eta zuzendaritza lanetan ibili direnei esker. Konplizitate une ederrak izan ziren, oro har; preziatuenak, Jose Ramon Soroizek eta Mireia Gabilondok eskaini zizkigutenak. Bejondeizuela!