Pianoa jo eta kantatu egiten du Leire Iribarnek (Lasa, Nafarroa Beherea, 1997), Diabolo Kiwi musika taldean. Hainbat musika tresna jotzen ditu, eta, ikasketen medioz, musikaren lantzen segitzen du Okzitanian, Tolosan.
Noiz hasi zinen musika lantzen?
Hasi nintzen 6 urtetan. Lehen instrumentua kontrabaxua izan zen, eta Baionako kontserbatorioan sartu nintzen segidan. Hori egin nuen hiruzpalau urtez. Gero, kontrabaxua utzi nuen, eta gitarran hasi, Takashi Iwagamirekin, Garaziko musika eskolan. Ber momentuan, baita pianoa ere. Gitarra lantzeko sartu nintzen kontserbatorioan berriz, eta solfeoa ere bai; gauza teorikoak. Gitarra aski luzaz egin dut, 8 urtetan hasi bainuen. Pianoa, hiruzpalau urtez.
Lehen atera zara sari frankotan, ez?
Bai, bo... gitarran baziren konkurtsoak Garazin. Haur Kantu Txapelketa ere egin nuen. Lehenik, amaren koralarekin: kantu eta dantza. Horrekin sariak irabazi genituen. Bestaldi batez Emma Grazienekin parte hartu nuen. Gero, bakarka ari izan nintzen gitarrarekin; lehen saria ukan nuen, eta finalera joan nintzen.
Ama musikari, kantari eta irakasle izateak baluke loturarik zure zaletasunarekin?
[Irriak] Bai, ene ustez bai. Betidanik horretan gara. Etxean musika bazen beti. Ttipidanik pusatu gaitu amak. Beti kontzertuetarat joaten ginen, zernahi gauza ikustera, ikusgarrietara. Enbeia eman digu, eta segur da ama musika irakasle izateak lagundu duela. Zinez, beti a tope zen guk musika egiteko. Ebidentea zen gu musikan aritzea.
Zenbat musika tresna jotzen dituzu gaur egun?
Gehienik pianoan eta gitarran ari naiz.
Eta kantuan.
Bai, bai, hori ere bai.
Diabolo Kiwi baino lehen izan duzu beste talderik?
Bordelen lizentzia pasatu dut lehenago, musikologian. Gehienbat gaurko musikak, jazz eta kantuan, eta hor ukan ditugu bi talde: talde bat bakarrik neskekin; zortzi neska eta a cappella egiten genuen polifonian. Beste talde bat non bi neska ginen, gitarrista batekin: hor ere kantuz ari ginen, baina jazz errepertorioan gehiago. Paxkal Irigoienekin ere ari izan naiz, Kontsumo Orkestran; pianoa egiten nuen gehienik. Eta orain Diabolo Kiwirekin bakarrik. Hor Tolosan ari naiz [Okzitania], baina bakarrik kurtsoetan, ez dugu talderik aparte.
Zer ikasketa da Tolosakoa?
Eskola pribatu batean naiz, lehen urtean. Gaurko musiken eta jazz eskola da. Hiru urteko formakuntza: praktika anitz bada, egunero, beti ari gara musikan eta teoria anitz lantzen dugu.
Nola osatu zenuten gaurko Diabolo Kiwi taldea?
Deia bazen taldea gu sartu aitzin; Julen eta Allande Etxeberri anaiak hasiak ziren beste mutiko batekin duela hiruzpalau urte. Ez zuen anitz iraun, eta gu berriz lotu gara duela urte bat edo. Laukotea sortu dugu. Amaiur [Epher] eta biak txertatu gara.
Nola lantzen dituzue kantuak?
Ez dugu batere metodo zehatzik. Edo hitzetarik abiatzen gara, edo musikatik. Egiten dugu jiten dena, hola. Batzuetan, Allandek melodia bat atzemanen du baxuan, eta hortik bakoitzak gehituko ditu gauzak eta hasiko gara musika sortzen. Edo, norbaitek hitzak idatziak ditu, eta heldu da hauekin errepikara, eta melodia bat atzematen dut hitzekin ontsa doana. Egia erran, denek pixka bat sortzen dugu. Ez du batek dena egiten; beti elkarrekin sortzen dugu. Ez dugu metodo finkorik; senak manaturik ari gara.
Batak eta besteak dituzuen musika gustuak nahasiz?
Bai, halere, gero, egia anitz puntu komun ditugula. Talde berak ezagutzen genituen hastetik; baditugu ber eraginak. Nahiz bakoitzak ekarriko duen beti entzun berri duen beste gauza bat, bada trunko aski komun bat. Halere, nahi dugu sentiarazi badugula bakoitzak zerbait ekartzeko.
Josteta aritzeko gogo bat sendi zaizue.
Hori segur! Inportanteena da. Hitzak ez dira beti seriosak. Batzuetan zozokeriak erraten ditugu; ez du deus erran nahi. Musikalki ere, maite duguna egin nahi dugu. Maite badugu egiten duguna, besteek sentituko dute. Jendea dantzarazi nahi dugu. Plazera hartu nahi dugu.
Erran daiteke funka oinarri bat duzuela?
Oinarri bat da, bai. Batzuek diote arrunt poperoak garela. Batzuetan baditugu parte gogorrago edo rockago batzuk. Baina, segur funka dela erdian.
Musika airos eta arina, baina landua.
Hori bera! Zinez nahi dugu jendeak errazki uler dezan gure musika. Ez sobera teknikoa; gauza bitxietara joan gabe, entseatzen gara gauzen lantzen. Julen, Amaiur eta Allande biziki musikari onak dira. Badakite zehazki zer nahi duten. Zorrotzak dira. Entseatzen gara musika landua egiten, baina arintasun batekin.
Bozarekin ere josteta bideak hartzen dituzula ozen da.
Biziki maite ditut entzun ditudan emazte guziak: Nina Simone edo jazzean diren boz lodi eta indartsu horiek. Biziki-biziki maite ditut. Beharbada, ez naiz sekula horretarat joaten ahalko, ez dut sekula holako bozik izanen, baina maite dut. Euskal Herrian beharbada ez dira hainbeste holako bozak entzuten. Entseatzen naiz.
Akerra pekolarrera kantua, zer da?
Amaiur Epherrek idatzi ditu hitzak. Nahi izan du inspiratu Txanogorritxuren istoriotik. Modernizatuz, oraingo istorio eta gatazka guziekin lotura egin. Akerra Txanogorritxuren istorioko otsoa litzateke, eta kantuak kontatzen du neska horren bidaia, deabruaz urrundu nahi duena. Hitzak aski gordinak dira. Baina, melodia eta musikarekin nahi izan dugu arintasun bat ekarri.
Etorriko den disko baten lehen grabaketa izan da?
Bai. Diskoa udaberrian aterako da. Dena guk egin dugu. Larzabaleko Pagolateiko saloian grabatu dugu. Ari gara oraino nahasketak egiten, masterizatzen… denbora hartzen du. Gero, azala egin behar dugu. Badugu oraino lan. EP ttipi bat aterako dugu, bost kantukoa.
Ebiakoitzeko kontzertuak izanen du zerbait berezirik zuentzat?
Halere, bai. Betidanik biziki maitatu dugu Berri Txarrak. Fan gara aspalditik. Lehen partearen egitea, gauza handia da; hainbeste pertsonaren aitzinean ez dugu sekula jo. Ez gara ontsa ohartzen oraino, ene ustez, baina biziki kontent gara, eta guretzat bikaina izanen da jendeari gure lana aurkezteko.
