Distira singlea

Alberdaniaren itzuleran Irene Nemirovskyren nobela ekarri digu Joxe Antonio Sarasolaren eskutik euskarara itzulia. Ez da Alberdaniak euskaraz argitaratzen duen Nemirovskyren lehen liburua, 2009. urtean Arimen maisua, 2011n Birjinak nahiz Suite frantsesa, eta 2012an Odolaren maisua ere argitaratu baitzituen. Txalaparta argitaletxeak ere argitaratu zuen Dantzaldia nobela, 2006an. Beraz, Alberdaniaren hau Nemirovsky osoa euskarara ekartzeko ahalegin horretan kokatzen da.

Kritika askotan aipatzen da Nemirovskyren nobeletako karga biografikoa, baina, azken finean, zein idazlek ez du idazten beretik? Ez al da hori autofikzioaren gatazketako bat?

2012an Iratxe Esnaolak Nemirovskyren Birjinak iruzkintzerakoan botatako hitzak neure egin nahiko nituzke oraingo honetan ere: «Askok, kontakizunen esplikazioa haren biografian aurkitu dute, eta edizioen gibel solasetan eta hitzaurreetan hala interpretatu. Halakorik ukatu gabe, uste dut merezi duela kortse biografiko batzuetan estuegietatik aske irakurtzea haren lanak». Alberdaniaren edizioan, Gibel solas gisa txertatzen da nobelaren eta idazlearen biografiaren arteko loturaren interpretazio posible bat; zilegi dena, baina ez horratik bakarra. Egia da bere bizitzari argiki lot dakizkiokeen pasarteak badirela nobelan (Frantziako giro burgesean hazitako emakumea, euskal kostaldera egindako opor-bidaiak, eta abar). Baina idazlearen gaitasunaren erakusle da kontakizunean gertakari lokaletan oinarrituz unibertsaltasuna lortzea: pertsonaien ahotan agertzen dira humanitatearen ardurarik funtsezkoenak.

Esan nahi da idazleak aurreko lanetan erakusten dituen obsesio berberak erakusten dituela Gaizki ulertua-n ere: gerrarekiko desolazioa, txikizioaren ondoren ezer eraikitzeko ezina, burgesiaren desilusioa eta gizon-emakume harremanetan sortzen diren ezin salbatuzko desakordioak.

Hala ere, niri falta izan zait ziztatzaileago izatea emakume burgesaren dekadentzia esploratzen duenean: belle époque-aren distirari kontrapuntua ekarriko liokeen garraztasuna.