'Maurizia'
Konpainia: Aukeran. Zuzendari artistikoa: Edu Muruamendiaraz. Taula zuzendaria: Ainhoa Aierbe. Testuak: Karmele Jaio. Koreografiak: Edu Murumendiaraz eta konpainia. Lekua: Iruñeko Gaiarre antzokia. Eguna: Apirilak 28.
Aro garaikidea, 2017. urtea. Iruñeko Gaiarre antzokia ari naiz zapaltzen lehen aldiz nire bizitza osoan. Bitxia egiten zait guztia: leihatilaren kokapena, atariaren disposizio etxekoia, komunak sotoan deskubritzea eta, nagusiki, besaulki patioa eta eszenatokia Karlos III.a kalearekiko kokapen diagonalean aurkitzea. Baina are bitxiagoa da urte hauetan guztietan ni han egon ez izana. Bilbon bizi izatearen ajeak, ziur aski.
Leihatilako andereak euskaraz hitz egin dit nik «arratsalde on» esan ostean, eta antzoki neoklasikoa egoki betetzen zuten ikusleen artean lingua navarrorum-a izan da nagusi. Ni Edu Muruamendiarazekin nuen zorra kitatzera etorri naiz, alde batetik Burnia-ren ostean ez baitut haren lanik ikusi, eta baita ere erakargarria egin baitzait Aukeran dantza taldeak Euskal Herriko hiriburuan sor zezakeen jakin-mina ikustea. Alde horretatik ikusleen harrera beroa izan da, zalantzarik gabe.
Maurizia deitzen da konpainiaren azken sorkuntza hau Maurizia Aldeiturriaga pandero jotzaileari aipu eginez. XX. mendearen hasieran Zeberion jaiotako emakume hark orduko gizarte nekazariaren aurreiritziak gainditu behar izan zituen bere senari bidea emateko —agian Miraballeseko hari lantegi batean lan egiteak barruraino sartuko zion makinen erritmoa—, eta Muruamendiarazek haren omenezko dantza ikuskizuna paratu du, panderoak izanik eszenografia soileko zuhaitz eskematikoen fruitu sinbolikoak.
Karmele Jaioren testu poetikoak garai haietako emakumeen aieneak eta bizipozak ekarri ditu hitzetan, eta hasierako eszenan Mauriziaren figura herriarena bilakatu izana irudikatu dute dantzariek, kalitatezko argiztapenean bilduta eta Mauriziaren arropa koloretsuak guztien artean banatuz. Horrela izanik, zuriz jantzita zeudenak maistraren kolore banaz jabetu dira eta Mauriziaren figurak besteen itxura bera hartu du, herriarekin bat eginda. Hortik aurrera, aurresku kolektibo batean murgildu dira denak, mimikari lekua eginez, eskuekin irudimenezko panderoak joko balituzte bezala, eta keinu garaikide ia antzemanezinak tartekatuz oinen ariketa orbangabeen artean. Horixe da Aukeran dantza konpainiak daukan balio nagusia, eta bide horretatik ibilita asko du irabazteko euskal dantza garaikideak.
Ene irudiko, une batzuetan dantzariak ariketa gimnastikoen parametroetan geratu dira, eta mimikaren hizkera deskriptiboak —garai bateko herri-giro bukolikoan eta gerra zein kartzela eszenetan kasu— azpia jan dio dantzak eskatzen duen tonu sublimeari. Horrek zertxobait apaldu du proposamenaren maila, baina azken eszenan izandako munduko musika askoren fusioak emanaldiaren esangura berreskuratu du, eta amaierako bis kementsuek ikusleen entusiasmoa berpiztu dute.
