Hamabi urte pasatxo eman zituen Joxerra Melguizo artistak (Gasteiz, 1968) bere obra erakutsi gabe. Gertaera pertsonalek behartuta aldendu zen eguneroko lanetik, baina egiteko, bizitzeko eta lanean aritzeko beharrak itzularazi zuten bere pasiora duela hamar urte. Itzulera horretako sortze prozesua oparoa izan zen: marrazkiak, ohar koadernoak, oholaren gainean egindako margolanak, sinboloen alfabeto bat, forma abstraktuak, irudiak eta testuak osatu zituen, besteak beste, Ozetako (Araba) estudioan. Mila lan inguru pilatu zituen, gehienak zurezko panelen gainean margotuak —20, 50, 120 eta 190 zentimetroko panel karratuetan—; «antipaisaiak» dira, artistak esaten dien bezala. Sortze prozesu horren emaitza bildu du Artium museoak Refugios-diarios. Lerro galduak erakusketan. Otsailaren 9ra arte egongo da ikusgai.
«Sormen prozesuarekin zerikusi handia duen erakusketa da. Horregatik da eguneroko bat bezalakoa», azaldu du artistak. Izan ere, egindako lanaren emaitza ezin da definitu obra multzo bat bezala; sortze prozesu bat izan dela argitu du Melguizok, «eguneroko gertaerak aztertzeko eta artxibatzeko metodologia baten emaitza bat».
Prozesuari lotutako horma irudia
Erakusketako pieza nagusia, Egunerokoak, horma irudi handi bat da; formatu karratuko ohol gaineko 870 marrazkik, argazkik eta pinturak osatutako instalazioa. A3 aretoaren gela nagusiaren bi horma zabal hartzen ditu instalazioak. 30 metro luze eta lau metro garai da, eta piezak artistaren sortze eta aldaketa prozesu guztia laburbiltzen du. Denborazko linealtasun edo narratiba zehatzik ez du, baina bai «emozio, bizipen eta prozesuari lotutako alderdiekin zerikusia duten narrazioak», Enrique Martinez Goikoetxea komisarioaren hitzetan.
Pieza horrekin batera —edo haren osagarri—, lan prozesua bera erdigunean jarri du artistak beste obra batean, horma irudi erraldoia egitean sortutako hondakinekin gauzatu duena. Marrak izeneko lanean, margotzean kolore eremuak ezkutatzeko erabilitako zintak ikusgai jarri ditu Melguizok, kolore hondar eta guzti. Zinta horiek, orain, lerro aldrebesak dira, eta palinpsesto kromatiko bat osatzen dute. Lanerako erabilitako elementu horiek «automatismoan eta errepikapenean» sakontzen dutela azaldu du Martinezek, eta, hala, artistak aretoko hormetan islatu du bere lan prozesuak poesiatik eta obsesiotik edaten duena. Zinta horietako batzuek zazpi urtetik gora dituzte, eta erakusketako pieza osatzeko ia astebete eman du artistak. Emaitza, horra: bertikaltasun adina kolore dituen instalazio zabala.
Melguizoren obran barrenako ibilbidearen osagarri, haren lan giltzarri bat paratu dute Artiumen: Espazioaren neurria III. 1997an egindako pieza berreskuratu eta eguneratu du artistak erakusketarako —jatorrizkoa baino txikiagoa da—. Zurginek erabiltzen dituzten metroak katramilaturik ageri dira gela txiki batean, irudi ezberdinak dituzten bideo proiekzioekin lagunduta. Obra hori 1997an erakutsi zuen aurrenekoz Gasteizko Amarika aretoan, eta, ordutik, mundu osoko galeria eta aretoetatik bidaiatu du, arrakasta handiz. Orain arte nazioartean oihartzun handiena izan duen Melguizoren lana da.
Garaiarekin konprometitutako artista
Testuinguru sozialarekin eta politikoarekin konprometitutako artista da Melguizo. 1980ko hamarkadaren amaieran eta 1990eko hasieran finkatu zuen bere estiloa, Bilboko Arte Ederren Fakultatean ikasketak amaitu zituenean. Artista belaunaldi gazte baten konpromisoaren eraginpean jardun zuen, eta 1992tik 1996ra CM2 arte galeria martxan jarri zuen, Gasteizen, Carmen Lopez Castillo artistarekin eta Emilio Melguizo anaiarekin batera. Artista ugariren lanak ikusarazi zituzten bertan, eta aretoa ekintza artistiko eta sozial askoren erreferente bilakatu zen.
CM2 espazioaren artxiboaren lagin bat ere ikusgai dago orain Artiumen. Hainbat kartel, liburuxka, argazki eta prentsa ebakinek aukera ematen dute areto haren jarduera hobeto ezagutzeko. Han daude, besteak beste, Dora Salazar, Dolo Navas, Txaro Arrazola eta Juan Luiz Moraza artistek egindako obrekin antolatutako erakusketen irudiak. Erakusketaren komisarioaren hitzetan, «taldean lan egiteko bideak» erraztu zituen areto hark, «konspiratzeko sortua» izan baitzen.
Melguizoren beste bi obra ere paratu dituzte erakusketan: Paisaia, hautsitako beirazko leiho baten itxura duen hiru zatiz osatutako lana, 1995ekoa; eta Espazioaren neurria (lur-lerroa), pieza txikiez osatutako koadro zabala, 1996koa. Biak ala biak museoko bildumaren parte dira.
