Arangurengo ibarrak (Nafarroa) joan den azaroan erdietsi zuen inoizko arretarik handiena. Bertan Irulegiko Eskua aurkitu zenez gero, interes handia piztu du aztarnategi horrek, eta, gaurtik aurrera, halaxe aitortzen du legeak ere: Nafarroako Gobernuak kultur intereseko ondasun izendatu du Irulegiko zona arkeologikoa.
Nafarroako Gobernuko Kultur eta Kirol Departamentuak nabarmendu duenez, izendapenak Irulegiko gazteluari eta haren azpiko belaiaren inguruari eragiten dio. Hau da, gazteluaren arrastoei eta Burdin Aroko herrixkaren aztarnei—bailarako biztanleak K.a. 1400. urtearen inguruan igo ziren lehen aldiz Irulegiko gailurrera bizitzera; herrixkak bilakaera bat izan zuen, eta handituz joan zen K.a. I. mendera arte—. Kastro bat, erromatarren garaiaren aurreko gotorleku bat eta aurrekastro bat topatu zituzten bertan.
Zona arkeologikoa kultur intereseko ondasun izendatu izanak ondorio nagusi bat dakar, gobernuak zehaztu duenez: zonaren jabe legalek —Arangurengo Ibarreko Udalak, batik bat— segurtasuna eta babesa bermatu beharko dute, eta hori hondatzea eragotzi. Esate baterako, neurri berriak zehaztu beharko dira eremu horretan egiten diren bestelako jarduerak erregulatzeko, hala nola landarediaren kontrola tentuz egin dadin.
