«Ez eta ez esaten diogu Urdaibaiko Guggenheimen proiektuari», argi utzi du gaur Urdaibai Guggenheim Stop plataformak, baita haren deialdiarekin bat egin eta Gernika-Lumon (Bizkaia) bildu diren herritarrek ere. Guggenheim fundazioak, Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak Urdaibain eraiki asmo duten museoaren proiektuaren aurkako manifestazio zaratatsu eta jendetsua egin dute herrian, eta «inposatu» nahi dieten «makroproiektu» hori salatu dute. «Stop eta stop esaten diogu gure eskualdean inposatu nahi duten proiektu horri», aldarrikatu dute amaieran irakurritako adierazpenean.
Protesta hasi aurretik, Eider Gotxi plataformako kideak eta Joxerra Diez eskualdeko herritarrak salatu dute informazio falta dutela: «Behin eta berriro esaten dute proiektua ez dagoela zehaztuta; ezkutatzeko esaten dute hori, eta herritarroi informazioa ez emateko». Hortaz, proiektua «mahai gainean jartzeko edo mahaitik kentzeko» exijitu dute. Are: «Gugatik, kendu dezatela eta, bestela, jokatu dezatela jokatu behar den moduan. Ez daitezela ezkutatu informazio ezaren atzean».
Gernikako pasealekutik abiatu dute manifestazioa, Guggenheim Urdaibai Stop, Busturialdearen etorkizunaren defentsan lelopean. Iaz bezala, jende andana bildu dela nabarmendu du plataformak: «Bigarren urtez, ozen esan dezakegu asko eta asko garela inposaketen aurrean makurtzeko prest ez gaudenok». Eta erantsi dute: «Hemen dago herria, ikusi eta entzun nahi duenarentzat».
Kamiseta urdin ilunak gailendu dira Gernikan: arrain handi eta urdin bat ageri da bertan, arrain txiki eta berde bat jateko prest. Guggenheim, Urdaibai jateko prest. Hori gerta ez dadin, herritarrek hamaika tresna eraman dituzte Gernikara, ahalik eta zarata gehien egiteko. Oihu artean ere egin dute ibilbidea: «Urdaibai ez dago salgai» eta «Ez, ez, ez, Guggenheimik ez» oihukatuz. Izan ere, gaur banatu dituzten pegatinek kamisetaren kontrakoa adierazi dute: arrain berde txiki asko, batera, arrain handi bat irudikatuz, arrain urdina jateko prest. Herritarrak, batera, Guggenheim gelditzeko prest.
Gernika gurutzatu ostean, pasealekuan amaitu dute berriro protesta. Adar eta txalaparta doinuekin egin diete ongietorria manifestariei, eta Janire Arrizabalaga eta Koldo Gezuraga bertsolariak igo dira oholtzara: «Hemen herri bat dago batuta/ hasiko dena ozen oihuka./ Gure aldarrien formak/ bota ditzan hango hormak». Maitane Azurmendik marrazki bat egin du adierazpena irakurri bitartean. Eta Xabier Amurizak ere hartu du parte ekitaldian, baita Malen Zobaran, Elena Ojanguren eta Txoriburu Produkzions musikariek ere.
Plataformaren izenean irakurritako adierazpenean, salatu dute proiektuaren helburua bakarra dela «fundazio pribatu baten gurariak asetzea», herritarrak «prekaritatera» bultzatu bitartean. Izan ere, ohartarazi dute eskualdea «etengabeko gainbehera ekonomikoan» dagoela. «Horri buelta emateko, zer eta turismo masifikatua bultzatuko duen makroproiektu bat inposatu nahi digute; non eta hemen, Urdaibaiko paduretan, biosfera erreserba baten erdi-erdian», kritikatu dute. Are gehiago: «Onartezina da diru publikoa gutxi batzuen probetxurako erabiltzea, eta onartezina da diru publikoa ingurumena suntsitzeko baliatzea».
Eskualdearen etorkizuna «guztion artean eraikitzeko» deia egin du Guggenheim Urdaibai Stop-ek, «elkarrekin hausnartuz, baldintza barik». Hain justu, kontrakoa egin nahi dute erakundeek; proiektua «inposatu» nahi dute: «Onartezina da horrelako proiektu batean pentsatzen hastea herritarron parte hartze erreala bermatu barik, eskualdeko biztanleon nahi eta beharrak kontuan hartu barik eta ingurumen azterketarik egin barik». Plataformaren arabera, erakundeek sinetsarazi nahi dute «herritarrengan» pentsatutako proiektua dela, eta hori dela eskualdeak duen irtenbide bakarra. «Baina hori ez da egia», argi utzi dute.
Egoera horren aurrean, «gobernantza eredu demokratikoa» aldarrikatu du plataformak, «etorkizun bidezko eta atsegin» bat eraikitzeko, «pertsonen bizitza eta natura erdigunean» jarriko dituena. «Dena ez da dirua, Urdaibai ez dago salgai!», argi utzi dute.
«Bihar bertan» gelditu
Beste «eskaera zuzen eta zehatz» bat egin diete erakunde publikoei eta agintari politikoei: «Gelditu bihar bertan proiektu hau bideragarri bihurtzeko egiten zabiltzaten urrats administratibo eta ekonomikoak; ez alferrik erabili diru gehiago etorkizunik ez duen proiektu bat bideragarri egiteko». Izan ere, plataformak jakinarazi izan duenez, egungo legedia errespetatuz gero, «bideraezina» da museoaren proiektua Urdaibaiko biosfera erreserban. Gaur berretsi dute proiektua ez dela «sekula bat etorriko herritarren eta naturaren beharrizanekin».
Erakundeekin harremanetan ari da plataforma. Manifestazioaren amaieran gogorarazi dutenez, azken asteotan bilera sorta egin dute Eusko Legebiltzarreko eta aldundiko ordezkariekin, eta «harrigarriak eta argigarriak» izan dira agintariek egindako adierazpenak. Alde batetik, Ibone Bengoetxea Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Kultura sailburuaren hitzak ekarri dituzte gogora: «Sailburuak dio proiektu honek kultura eta artea lortuko dituela; eta, hala ere, programa kulturalik gabeko kultura proiektu bat da». Bestetik, jakinarazi dute PSE-EEk ez omen duela proiektua ezagutzen eta, halere, «Jaurlaritzaren parte izateko nahiak bultzatuta», proiektua jasotzen duen gobernu akordioa sinatu zuela.
Aldundiarentzat, berriz, eraiki asmo duten museoa «nazio proiektua» da, nahiz eta aitortu duten «oraindik definitu» barik dagoela. Are gehiago, «alboratu ezintzat» jo dute. «Eta, zelan ez, lehentasunezko proiektua da Eusko Jaurlaritza berriarentzat», gehitu dute. Plataformaren iritziz, erakunde guztiek bat egin dute kontu batean: «Proiektu estrategiko bat da Guggenheim fundazioarentzat. Eta, hala ere, fundazioko kideek ez dute erabaki oraindik proiektuarekin aurrera egin nahi duten ala ez».
