Ikerlaria ikertzea xede

Harrituta eta aldi berean lotsatuta dagoela aitortu du Joxe Azurmendi pentsalariak (Zegama, Gipuzkoa, 1941). «Besteen pentsamendua aztertzea izan da gehien bat nire lana. Nire pentsamendua zein den ez dakit; beharbada, orain enteratuko naiz». 40 liburu baino gehiago idatzi ditu Azurmendik, eta ehunka dira ondu dituen artikuluak. Politika, historia, gizartea, hizkuntza, literatura, komunikazioa, artea, zientzia eta teknologia; ate guztiak ireki ditu zegamarrak, eta, haren pentsamenduaren ertzak ezagutu asmoz, Joxe Azurmendi. Euskal pentsamenduaren ur jauzia kongresua egingo dute abenduaren 11tik 13ra bitartean, Donostiako San Telmo museoan. EHU Euskal Herriko Unibertsitateko Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia fakultateak antolatu ditu jardunaldiak, Jakin Fundazioarekin elkarlanean. Bi erakundeetan aritutakoa da pentsalaria: Filosofia irakasle aritu zen EHUn, eta, 1956an Jakinen sortzaileen taldean egoteaz gain, aldizkariaren zuzendaria ere izana da. Bost hamarkada eman ditu Azurmendik ikerkuntzan; eta, orain, ikerlaria ikertuko dute.

Tesia, katedra eta kongresua: zegamarrari buruzko hiru jauziren berri eman dute aurten. Azurmendiren pentsamenduari lotutako lehen tesia aurkeztu zuen joan den hilean Haritz Azurmendi ikerlariak. Hilabete berean, EHUk eta Gipuzkoako Foru Aldundiak jakinarazi zuten Joxe Azurmendi Pentsamendu Garaikidearen Katedra sortu dutela, Azurmendiren lana eta pentsamendua ez ezik, 1956ko belaunaldia osatu zutenena ere ikertu eta zabaltzeko helburuarekin.

Abenduan egingo dute hurrengo urratsa, filosofo horri buruzko biltzarrarekin. Pentsamenduaren transmisioan buru-belarri aritu da Azurmendi bere jardunean, eta berak garatutakoari helduko diote orain. «Haren obrak gizaberearen, kulturaren, nazioaren, pentsamendu sozialaren, filosofiaren historiaren, poesiaren, erlijioaren esparruak bustitzen ditu, eta erreferentzia dira euskarazko pentsamenduan». Antolatzaileen esanetan, Azurmendiren pentsamenduaren irismen zabala areagotzea da helburua, bai jorratuko diren arloei dagokienez, bai landutako gai horiek izan duten eraginari dagokionez. Orain arte, 30 hizlarik baieztatu dute parte hartzea. Haien artean dira, besteak beste, Lorea Agirre, Miren Azkarate, Agnes Cugno, Victor Gomez-Pin eta Joseba Zulaika. EHUren webgunean dago ikusgai topaketei buruzko informazioa.

«Transmisioak oso irregular funtzionatu duela uste dut». Autoreen araberako desorekak nabari dituela azpimarratu du Azurmendik. «[Gabriel] Aresti eta Txillardegiren [Jose Luis Alvarez Enparantza] kasuan, aski ongi egin dela uste dut. Baina Eusebio Osa ezkertiar erradikalaren eta Emilio Lopez Adan Beltza intelektual izugarri interesgarriaren kasuetan, berriz, gaizki. Ematen du ezkerrak beti zerotik hasi nahi izaten duela gure artean. Edonola ere, izenak alde batera utzita, esango nuke gerra ondorengo pentsamendua, oro har, ondo transmititu dela». Abertzaletasun kritikoa, kezka soziala eta laikotasuna aipatu ditu, tartean.

Gaur egungo egoerari begiratuta, zera azaldu du filosofoak: «Euskal pentsamendu osasuntsu bat ez dut ikusten, gure dependentziak handiegiak dira beti. Pentsamendu diferenteen arteko gatazka osasuntsua ikusten dut».