Ekipo bat

Ilarako guztiak ohartu ziren, bera izan ezik, aurrean zuen gizona zera zela, e, zikina. Ez, tira, ez zen hori; baita ere, baina, batez ere, zera zen, hain gertu ez jartzeko norbait. Argazki-erreportaje batean ikustekoa, NYT-en. Ez, berez ez dago ondo hori esatea ere, ez? Zera zen, eskalea: begira-begiratzen zion edonork ikusten zuen hori. Fer-ek gizonaren berokiari begiratu zion une batez: zakarrontziren batean ikusi banu hartu egingo nuke, hori pentsatuko zuen. Gero, ordaintzeko kutxaren inguruan ilaran dagoen jendea tentatzeko jartzen dituzten salgaiak ukitzen arituko zen, ziur —ezer erosteko asmorik gabe—; eta baten bat eroriko zitzaion, seguru. Mundua berak ikas zezan zegoen. Eta berak haurrek bezala ikasten zuen, ukituz.

— Badaukazu dirua?

Jaurti zuen kutxazainak. Fer-ek atzera begiratu zuen, ea ilarako gainerakoei galdera hura normala iruditu ote zitzaien. Bai, galderaren hartzaileari barne. Eta orduan begiratu zion Fer-ek eskaleari, eskalea zela ikusiz, ez beroki berde interesgarri bat zeraman tipo bat. Baietz esan zuen gizonak, buruaz, bazuela dirua. Kutxazaina produktuak kutxatik pasatzen hasi zen. Hari begira-begira geratu zen Fer, film bateko sekuentzia bati bezala, masailezurra erdi lo.

Eguna ez zen gaizki hasi. Hori uste zuen. Itxuraz, dena zegoen bere borondatearen mende, gauzak erabakitzen ari zen, bere alde, ez sofaren alde. Madrilgo eguzkia ere bere alde. Ni ere bai: kafea prest utzi nion sutan jarri eta egiteko, xerratuta eta txigorgailu barruan ogia, jaikitzean txigor zezan. Eta irratia, eta dutxa, eta... Lehenengo eta behin, supermerkatura joatea erabaki zuen, Día: zerbait goxoa egingo zidan bazkaltzeko, niri. Egun hartan narrazioa ekipo narrazio bat zen; ni lanean nengoen bitartean berak etxea garbitzen zuen, bazkaria egin, enkargu guztiak, kontu burokratikoak: niri lana erraztu. Eta lana bilatu. Eta ekipo bat ginen. Oraindik, hamaiketan, ez zen bere neska ehizara bidaltzen duen inutila.

Fer ohartu zen, berak ere, nahigabe, distantzia handiagoa gorde zuela gizon harekiko, beste edonorekiko gordeko lukeena baino. NYT-eko argazki-erreportajeetan ez da usaina antzematen. Kutxazainari begiratu zion, eta kutxazainaren begietatik bezala, haren esku irekiari: eskalea han uzten ari zen txanponak, banaka-banaka, bere eskutik hartu, kutxazainarenean utzi. Luze joango zen, gizonak batez bestekoak baino askoz txanpon gorri gehiago baitzituen: oinezkoen karitatea zentimo txikitan neurtzen da. Kutxazainak ozen zenbatzen zuen, handitik txikira, eskaleari ordaintzeko geratzen zitzaiona: laurogeita hamabost, laurogeita hamar... Lehiaketa bat zirudiela bururatu zitzaion, eta ia irribarre egin. Ondo zihoan eguna, bai.

Kutxazainaren eskuak zain jarraitzen zuen, zabalik, ez zuen itxi, txanponak falta zirelako oraindik, baina ez zen halakorik geratzen gizonaren eskuan, ez zituen gehiago. Gaizki kalkulatu zuen. Orain, lurra ireki, eta lehiakidea zulotik behera joango da, eta nire txanda izango da. Lurra ez zen ireki ordea, eta eskalea han zegoen, esku ahurrean ez zeuzkan txanponak hatzaz zenbatzen. Eta kutxazaina geldi-geldi zegoen, berak zirudien eskalea orain, eskalearen eskuko txanpon ikusezinei begira, edo eskuari, begiradarekin txanponak sortu balitezke bezala, eta hurrengo bezerora pasa. Baina ez.

— Joder, bazenuela esan didazu. Eta orain zer?

Eskalea ez zen mugitzen, eta ilara gero eta luzeagoan zurrumurruak entzuten hasi ziren. Fer-ek aspaldi ahaztu zituen kutxaren ondoan ilaran dagoen jendea tentatzeko salgaiak. Aurrera eta atzera begiratzen zuen; eszenari eta atzean zuen jendeari, kutxazainari eta eskaleari, atzean zuen jendeari berriro. Bera zen mugitzen zen bakarra, errealitatea izoztu balitz bezala. Eta kutxaren ondoan zekusanak ez zion kontzientziari laguntzen. Ogia eta Pamplona txorizoa. Hori erosi nahian ari zen, ez bi Don Simon tetrabrick.

— Zenbat falta zaizu? — Galdetu zion Fer-ek.

Isiltasuna. Baina bi-biak, kutxazaina eta eskalea, berari begira jarri ziren, eskuak eskean. Eskaleak kutxazainari begiratu zion, Fer-i berriro, kutxazainari, eskuari, eskuari...

— Zenbat falta zaio?

— 50 zentimo.

Fer-ek bilaketari ekin zion gainezka izaten dituen poltsikoetan. Eskaleak txorizoa eta ogia hurbildu zituen gorputzerantz, bereago jada: Fer-i ez zion begiratzen ordurako. Eta ez zion berriro inoiz begiratu. 50 zentimoak kutxazainaren eskuan utzi zituenerako, beroki interesgarrian zuen txorizoa eta besazpian ogia. Konponduta. Eta kalerantz biratzera zihoanean, plastikozko poltsa bat erori zen zerutik bezala, gizonaren buru gainera. Kutxazainak bota zuen, kutxatik papera irteten zen bitartean.

— Nik poltsa oparituko dizut — algara betean — noizean behin ondo dago karitatetsua izatea — eta keinu berari. Argizarizko Fer bati.

«Hori ez da karitatea» ahoskatu zuen, bere buru barruan, alegia, esan gabe. Baina hori zer, kutxazainarena edo berea. Berea? Berea prebentzio plan bat zen, ea tximeleta efektuak berak behar izan arte irauten zuen. Etorkizunera begirako esku-hartze bat zen. Ahal zituen domino efektu guztiak hasten zituen, ea bera eskaletzen zenean baten batek aktibo jarraitzen zuen.

Parabola biblikoetan, Twainen ipuinean... errazagoa da ikasgaiak ateratzea. Pobrearen ondoan, aberats bat dago. Pobreak horretarako dira, ez? Dirudunei ikasgaiak emateko. Egunen joana jasateko asko pentsatu ezin duten emakumezko kutxazain arrazializatu batek eta gizon zuri langabe batek ez dute hartatik guztitik leziorik aterako. Isiltasun urduri bat. Beldurra kontrolatzeko kontentzio ariketa bat. Kutxazainak ez zion Fer-i ea dirurik bazuen galdetu. Oraindik klase-ertainekoa zirudien, usain guztiak garbitzeko dutxa bat zuen, eta desodorantea.

Ez zegoen atzera bueltarik ordea, beldurra sentituta zegoen. Berak berriro. Ez nik. Berak galdu zuen oreka, nomina bat eta ordutegi bat zaldi hobeak baitira ezereza baino. Eguna ez zegoen bere mende. Erabakiak hartzeari utzi zion. Baina ez zidan kontatu, ez zidan bere onerako aholkuak ematen utzi. Zaldun gerrariaren adrenalinaz kontatzen hasi nintzaionean nire nagusia jasangaitza dela eta ezetz asmatu zer egin didan gaur, bere beldurra bota zidan gainera, ez zidalako bazkari goxorik egin, zerbait bai, baina ez nahi zuen goxo hori, eta eskaleak hil egiten ditugulako, eta bera ere hil egingo dugulako, eta berak ezetz bazioen ere, oihuka ari zitzaidan, adimen emozionalik batere gabe, bere birziklatzeko sistema errespetatzen ez nuelako.