'FINAL FANTASY LOVE'
Artista: Jonathan Escapa Etxaniz. Non: Sanagustin kulturgunea eta Foru ibilbideko erakusketa aretoa, Azpeitian (Gipuzkoa). Noiz arte: Martxoaren 3ra arte.
Hainbat lekutatik ari nintzen izaten DOI ekimenaren berri, eta ezin ez ikusiarena egin behin jakin-minaren harra barnean ernatzen denean. Azpeitiko Dinamo sormen gunearen baitan ekoiztutako proiektuak gizarteratzeko egitasmoa da DOI; haien hitzak erabiliz, sormenera hurbiltzea ahalbideratzen duen leiho bat. Eta haren baitan loratu da Jonathan Escapa Etxanizen banakako erakusketa ere: Final Fantasy Love; ekimenaren baitan —nik dakidala behintzat— egindako lehen mostra.
Azpeitia ez da iristeko erraza den herria —garraio publikoz bederen—, eta ez da pasaeran gelditzen dena ere —askorentzat behintzat—; Azpeitia propio joan behar den herri horietakoa da. Hala, aitzakia ere bazen betiko ingurumaritik irten eta esploratzekoa. Eta hori nabaritu ere nabaritu genuen ederki erakusketaren bilaketan. Izan ere, erakusketa bi zatitan partitua baitago: ataltxo txiki bat Sanagustin kulturgunean dago eta bestea, berriz, Foru ibilbideko erakusketa aretoan. Lehena topatzen ez genuen izan arazorik, Azpeitia asko ezagutzen ez dudan arren, ezaguna baita Sanagustin kulturgunea, eta txar-txarrean Google Mapsek edo mugikorreko bestelako nabigatzaileren batek zuzen-zuzenean azaltzen du bertaratzeko bidea. Fitxatutako lekua da.
Sartu, eta erakusketaren zati bat hantxe zegoen, kafetegiko eskuin aldeko izkina batean, pare bat horma hartzen zituelarik, bertako mahai eta aulkien babesleku gisara, ia. Lehen aperitibo hutsa zen hura; tripak mugitu, martxan jarri, eta gosea sortzeko erabiltzen direnen gisakoa. Orain, bigarren zatia falta zen. Taberna jendez beteta zegoen, eta han galdetu beharrean espazioaren bilaketari ekin genion. Asko pentsatu gabe, Google Mapsi galdetu genion erakusketa espazioaren berri, baina hark ere ez zekien zertaz ari ginen. Hortaz, lege zaharrera, kaleko jendeari galdezka, kezka eta zalantza artean, jo genuen erakusketa aretoarekin. Altxorra topatu genuen.
Ez nuen aurrez Escaparen lana ezagutzen, Final Fantasy Love izenburuak ere pista gehiegirik ez zizkidan ematen; hori bai, tragedia puntu bat iradokitzen zidan, eta erakusketan horretatik ere sumatu nuen, nahiz eta tragedia hori purpurina eta brilli-brilli-z estalirik agertu; edo estaltzeko intentzioarekin behintzat —egun, maiz egiten den modura—.
Bere lanean, badago hitzez hitz aditzera ematen duen metodologia: saiakerarena eta errepikapenarena; saiatu eta ekin, ekin eta saiatu. Baina, nora heltzeko? Escapak egungo errealitatetik etorkizun iluna proposatzen digula dirudi; etorkizuneko lorategiez (edo lorategi ezez) mintzo zaigula. Ia-ia, lorategiak zer ziren oroitzeko egin beharko ditugun ariketak izan daitezke bere proposamenetariko bakoitza; inondik ere, umore beltzaz blaituta. Plastikozko poltsetan gordetako plastikozko loreak batetik, eta fosil bilakatutako loraldiak bestetik, ekintza argitzen duen hitza etiketatua duela. Ingelesez. Lorategiarekin batera gure hizkuntza ere galduko al dugu bada etorkizun horretan? Bai, lorategietan loreak behealdean kokatzen ziren, eta txoriak, berriz, gainaldean. Hori ere gogorarazten digu Escapak, nahiz eta txorien kantarik ez entzun belarrietan.
Tragediaz betetako inguru honetan, ordea, nostalgiaren gozotasuna nabaritzen da; landarez gainezka egoten diren lorategien berotasuna eta babesa gailentzen da. Plastikozko landareak samurki erlazionatzen dira gure gorputza eta etxeetako horma biluziak estaltzen eta apaintzen dituzten oihal eta makrameekin. Eta haiez inguratuta, aretoan eseri, eta lasai geldituko nintzateke; besterik gabe, egonez, kontenplatuz, lasaitasunean. Hara, agian berriz ere Sanagustinera itzuliko naiz bueltan.
Igual, orduan, saiakera eta errepikapen horiek guztiek, lur zati txikienaren jabetza erdiestea hain zaila den honetan, artistak bere jardin propioa osatzeko ahaleginen parte izan daitezke? Hori izan daiteke artistak izenburuaren bidez seinalatzen duen fantasia ere; maitasunezko fantasia baino gehiago, maitasunetik egindakoa. Nahiz eta maitasuna bera plastikozkoa izan eta lurrean egon. Behintzat, indartsu, diz-diz egiten du.
