«Distopia batean bizi gara»

Aurki lantegian barruratuko da Alain Urrutia (Bilbo, 1981). Arco azokara lan berriak eraman nahi ditu. Eta ekainean munduaren punta batean eta bestean erakusketa bana egingo du: Pekinen eta Mexiko Hirian. Galerista batekin bildu aurretik erantzun die galderei, Guggenheimeko terrazan.

Lisboan, Madrilen, Pekinen... Eta orain Guggenheimen daude zure marrazkiak, Egon Schielenen ondoan...

Egia esan, arraroa egiten zait Guggenheimen egotea. Lehiaketa baten ostean datorren erakusketa bat da, eta agian ez dauka kanpoko toki txiki batean egindako erakusketa baten balioa. Madrilgo Casado Santapaun erakusketa bat daukat orain [Naufragio/Esperanza], eta niretzat horrek pisu handiagoa du. Baina egia da kanpora begira eta jendearentzat Guggenheimek badaukala indar bat. Hala ere, galerietara edo Guggenheimera iristeko bideak erabat diferenteak izan dira. Galeriak nire lanak aukeratzea hainbat urtetako lanaren emaitza da. Aldiz, Guggenheimen lehiaketa bat egon da. Une bateko gauza bat da.

Galerien lanari garrantzia ematen diozu. Zure lana zabaltzeko ezinbesteko sarea dira?

Bi galeriarekin lan egiten dut: Madrilgo Casado Santapaurekin eta Santanderko Juan Siliorekin. Beste bat ere badago hortik, baina oraindik ez dut lan egin haiekin. Braga eta Portoko galeriekin ere harremana daukat. Eta Txinako Egg galerian ekainean egingo dut erakusketa bat.

Iaz, Pekinen izan zinen bi hilabetez, Judas Arrietaren MA lantegian. Zer moduzko esperientzia izan zen hura? Zein eragin izan du zure obran?

Lanean ez dakit eraginik izan zuen, baina lan egiteko orduan bai. Txinan ez nuen eduki hemengo abiadura. Hiriko azken-azkeneko etxeetan nengoen. Erdigunera joateko ordu bi behar nituen. Horrek behartzen zaitu dena ondo kalkulatua izatera. Beharko duzula pintzel bat edo oihal zati bat? Bada, hori aurretik eduki behar duzu kontuan. Denboraren pertzepzioan eta kudeaketan aldaketa handia igarri nuen. Eta herri batetik besterako ordu aldaketan. Skypera sartu, eta ez zegoen inor konektatua; adibidez, AEBetan, etxeratzen direnerako gu lo gaude. Desberdintasun horrek zer pentsatua ematen dizu munduari begira lan egiten duzunean.

Nola lan egiten da munduari begira?

Lantegiko lana berbera da; ez da aldatzen. Baina kanpora eramatekoa zarenean pentsatzen duzu zer sartuko den maletan eta zer ez den sartuko. Txinan egon nintzenean, berdin; lan batzuk ekarri ahal izan nituen, baina beste batzuk han utzi behar izan nituen. Lanean, barruan, ez dut pentsatzen ezer aldatzen denik. Eta pentsatzen dut iritsiko dela momentua galeristari esango diodana: «Kamioi bat bidali lantegira, eta eraman». Unibertsitate garaian, lagunen artean ibiltzen ginen furgonetekin lanak eramaten.

Ordudanik, nola aldatu da zure obra?

Arraroa da esango dudana, baina uste dut jaiotzen garenetik predestinaturik dagoela zer egingo dugun: ez artistak edo musikariak izango garen —ez naiz horretaz ari—, gauzak zelan egingo ditugun baizik. Norberak txikitatik aukeratzen du zelako arropak jantzi, zelako koloreak. Arte Ederretako ikasketak hasten dituzunean, jolasten hasten zara gauza batekin, eta gero bestearekin, baina funtsean esan nahi duzuna buruan izango duzu beti. Eta nik buruan dudan hori edo Elgoibarko pertsona batek duena diferentea izango da, norberaren interesak desberdinak direlako. Desberdintasun horiek dira gero lanean ikusiko direnak. Zuri-beltzean pintatzen dudala esaten dit jendeak, baina nire janzkera bera halakoa da. Eta oso arraroa da koloreko kamiseta bat jartzea. Norberak badu izaera bat jaiotzen denetik, eta hori ez da aldatzen horren erraz.

Zure obran kolorerik sartzeko asmorik ez duzu?

Kolorea amatatuz joan da nire lanetan. Ez dakit zelan eta noiz izango den, baina, ziurrenik, agertuko da ostera ere, nire arropen artean kamiseta gorri bat agertuko den moduan.

Zeintzuk dira zure iturriak?

Lanagatik asko bidaiatzen dut, eta nire zirkuitukoa ez den artearen munduko jende askorekin nago harremanetan. Liburuak eta prentsa irakurtzen ditut, zinemara noa.. Bat-batean, zure lanarekin zerikusi handirik ez duen zerbaitek atentzioa ematen dizu, eta hor hasten da lan bat.

Itxuraz behintzat lotura handirik ez duten irudiekin poliptikoak eratzen dituzu maiz. Eta Guggenheimen jarritako Chapter II; Dystopia -n ere ikusleari eskaini diozu zure lanekin istorio bat osatzeko aukera.

Niretzat, irudi guztiek daukate label bat, eta ez daukatenei nik ematen diet, lotura narratibo batekin ez bada, estetikoarekin. Ordenatzeko edo ebakitzeko moduarekin, adibidez. Eztanda bat, txakur bat eta Ana Frank daude. Aparte emanda zerikusirik ez daukaten arren, denek bat egiten dute nire lanean. Bakoitza mundu bat izan arren, lanen aurrean sentsazio antzekoa edukiko dugu denok.

Lan politikorik ez duzula egiten diozu, baina distopia bat aurkeztea bada arlo horretan sartzea. Ez duzu uste?

Ni ez naiz batere politikoa nire lanean, baina artistak berez nahiko politikoak garela pentsatzen dut, akabuan zerbait aukeratu eta beste zerbait ukatu egiten dugulako. Egungo gizartea utopiara barik, aurkako mugara ari gara eramaten, distopiara. George Orwellek egungo mundua ikusiko balu... 1984 liburuan bete-betean asmatu zuen! Gure amama eta aitaitari gaztetan erakutsi izan balizkiete oraingo irudiak, harritu egingo lirateke, eta haiek ere hainbat gerra pasatutakoak dira. Haiek beste distopia bat eduki izan zuten. Betiereko distopia batean bizi gara.

Ikatzez eginiko marrazkiak dira Guggenheimekoak, eta margolan sail bat daukazu Madrilen orain. Hurrena zer izango da?

Pinturara joko dut. Baditut zenbait ideia. Pinturan gustatzen zait fokutik kanpo dagoen hori pintatzea, erdigunean ez dagoena, arreta gunetik kanpo geratzen dena. Madrilen dauden Naufragio/Esperanza lanetan, adibidez, emakume bat gerritik behera dago ebakita, eta gona besterik ez da ikusten. Akabuan antsietatearen eta lasaitasunaren arteko sentsazioa transmititu nahi dut.

El quinto en discordia saileko margolanetan, curriculuma ezabatu zenien hainbat pertsona historikori, eta jende arruntarekin berdindu, eta orain irudiaren periferiari erreparatuko diozu. Hierarkia hautsi nahi duzu?

Hierarkiaren erabat kontrakoa naiz. Horregatik aukeratu nuen bide hau; ez zaizkit gustatzen aginduak. Zure izaera, azkenean, zure lanetan islatzen da. Hierarkia apurtu edo mugara eramaten dut. Izan daiteke lanak muntatzean; pareta handi batean koadro txiki-txiki bat jarriz; edo pareta txiki batean, koadro handi-handia.