Arima demokraziari saltzea

Zalantza egiten du Faustok une batez: arima demokraziaren truke. Baina tentatu du jadanik deabruak, eta nekeza du atzera buelta. Politikari ametsetan dabil gizona, eta plazer denak jarri dizkio muturretan Mefostofilesek: dirua, fama, boterea, sexua... Dena. Ez dago ziur, halere, eta zalantzatia du urratsa. Sexu jolasetarako larruzko arropaz jantzitako bi izaki alboan, ozen tekno musika, eta azkenean baietz dio, onartzen duela tratua. Botere egarriz mintzo da orain: «Dena izango dut eskura! Dena izango dut eskura!». Orain bost urte hasi zuten Fausto antzezlan klasikoa moldatzeko prozesua Lander Otaolak, Mikel Losadak eta Galder Perezek, eta orain urtebete inguru estreinatu zuten, gazteleraz, Bilboko Pabilioi 6 aretoan. Fredi Paia bertsolariak euskaratu du orain testua, eta lehenengoz emango dute gaur euskaraz, Donostiako Antzoki Zaharrean Korrika Kulturalaren programazioaren barruan. Fausto, herritar eredugarri. Beste sei saio ere eskainiko dituzte ondoren martxora bitartean, eta azken entseguan bildu da haiekin BERRIA egunkaria Zornotzan (Bizkaia).

XVI. mendeko pieza XXI. mendera ekarri nahi izan dutela dio Galder Perez aktore, gidoilari eta antzezlaneko zuzendariak, eta horregatik demokraziarena. Klasiko bat da mitoa, eta bazuten non hautatua, eta aukeran, Christopher Marloweren bertsioa aukeratu haiek. «Deabruari arima saltzen dion pertsonaiaren mitoa oso polita da, baina asko gustatu zitzaigun Marlowek proposatzen duen egitura ere. Goetheren bertsioa baino onirikoagoa da berea, absurdoagoa, eta komedia puntu bat ere badauka. Sekulako bidaia egiten du Faustok bertsio horretan, eta oso gaurko sentitu genuen. Guk bilatzen genituen osagai guztiak dauzka». Mantendu egin dute jatorrizko lanaren egitura; mantendu pasarte batzuk ere; eta mantendu egin dute tragediari komedia puntua gehitzeko joera ere. Baina aldatu dituzte egoerak. «Oso kristaua da jatorriko testua, eta guk kristautasun hori ekarri dugu gaur egungo jendartera. Demokrazia deabru bihurtu dugu, eta gizartea kartzela». Jakintza eta plazer mugagabeak nahi zituen Fausto zaharrak, boterea eta plazer mugagabeak nahi ditu Fausto berriak. Hori bai, demokraziari saldu beharko dio arima horretarako, eta hor dago aldea.

«Lizunkeria oso presente dago antzezlanean», aitortu du Perezek. «Sadomasokismoa ere oso presente dago. Demokraziak egunero seduzitzen gaitu eta egunero jipoitzen gaitu, baina ematen du gustuko dugula hori. Sadoa da bizi garen mundua». Giro horrekin batera, oso fisikoa da aktoreen lana oholtza gainean. Mefostofiles deabruaren morroi rola jokatzen du Lander Otaola gidoigile eta aktoreak oholtzan. Zakar. «Animalia baten eta gizaki baten gurutzaketaren ondorio moduko bat da nire pertsonaia». Fausto tentatzen dabil etengabe hasiera partean: «Nahiko ez du ba bere izena jainkotu dadin!». Eta orduan Faustoren baiezkoa.

Mikel Losada gidoigile eta aktoreak jokatzen du haren rola, eta labur egin du pertsonaiaren deskribapena. Dioenez, edonor baita Fausto bat funtsean. «Tonto bat da, baina berak nahi du gailurrera igo, pertsona ezagun bat izan, eta erokeria asko egiten ditu hori lortzeko». Aktoreak dioenez, ez da hori dena, ordea. Propio sentitzen du aktoreak oholtzan ikusten duen dilema. «Gizakia nola joaten den demokraziak ezarri digun joko horretan sartzen. Ezkontzen gara, autoa erosten dugu, hipotekatu egiten gara... Antzezlaneko kide gehienok adin tarte horretan gaude, eta hori da piezaren gaia: zelan saldu garen».

Zuzendariaren hitzetan, aberastu egin du euskarak antzezlana: «Gaztelerazko bertsioan, Europako edozein leku izan zitekeen antzezlanekoa, baina euskarazkoa lantzeko orduan, eta euskal hitza behin ere aipatzen ez den arren, hizkuntzak babestu egin gaituela sentitzen dut. Pieza kokatu egin du nolabait ere euskarak, eta uste dut asko indartu dela horrekin». Paiaren itzulpenarekin satira ere zorroztu egin dela dio, gainera.

Europaren erritmoa

«Oso estetika postindustriala du antzezlanak», onartu du Perezek. Eta asko laguntzen du musikak horretan. Zuzenean jartzen du musika Maixa MC DJak antzezlanak iraun bitartean. Bera ere janzkera barrokoz, bera ere Mefostofilesen menpeko. Musika elektronikoa da nagusi, eta piezarako espresuki sortu ditu zenbait kanta Endika Lahaine rap abeslari eta aktorearekin batera. «Antzerki obraren parte eta osagarri da gure musika. Momentu batzuetan protagonismoa du musikak, eta beste batzuetan lagundu baino ez du egiten». Gidoiarekin bat doaz hitzak, eta gidoiarekin bat doinuak ere. Sedukzio une gorenean, adibidez. Demokraziaren bertuteez mintzo zaizkio Mefostofilesen bi morroiak Faustori, eta Europako Batasunaren doinua bozgorailuetan reaggeton erritmoan.

Zuzendariak oharra: «Denok saltzen diogu gure arima edonori pozik antzean bizitzeko». Eta oholtzan abisu bera Mefostofilesen morroiek ere entsegura bildutako publikoari: «Ba al dago zuen artean bizitzako uneren batean deabruari arima saldu nahi izan ez dionik?». Publikoa, isilik.