Musika katxarroak (II)

Laurogeiko hamarkada amaiera zen. Jacques, autoan eseririk, ekialdeko herrialde bateko gasolindegian zegoen, ijitoak, musika-katxarro-tratanteak iritsi zain. Carlo Antonio Testore biolin garesti-garestia lau zloty-ren trukean saldu zioten haien esperoan.

Biolin jotzaile holandarra trebea zen instrumentuen salerosketan. Jubilazio garaian tresnak saldu, eta Mediterraneoan lasai bizitzea zuen helburu. Eta zer demontre, dibertitu ere egiten zen zeregin harekin. Tresnak ekialdean merke erosi, mendebaldean garestiago saldu. Sorpresa ederrak ere hartzen zituen: biolin bat bere begi-zorrotz-infragorriek iragarritakoa baina hobea zenean, adibidez.

Gaizki irten zatekeen, baina ordura arte hori ez zitzaion jazo.

Eguna iritsia zen, ordea.

Ni, euskal linboan, telekanten kasetea musika katxarroan buelta eta buelta nebilkien haurra, Jacquesekin kateatzen ari bainintzen.

Horrelakoak dira gauzak.

Loturik gaude milaka hari ikusezinez. Espazioa bera ere sare bat da: sumatu ezin diren hainbat sokatxo, hemendik hara tiraka...

Zergatik hara?

Zergatik pertsona horrengana?

Loturik gaudelako, nahiz eta ez ikusi.

Eta nahikoa delako pertsona-gertakari bat pittin bat mugitzea, sarean den beste guztia deskolokatzeko.

Hari ordura arte igarriezina ikusgarri bihurtzeko.

Nire eta Jacquesen artekoa.

Lau soka, gure kasuan.

Sol, re, la eta mi.

— Dzien dobry, prosze pana agurgarria! Egun on! —ijitoak Jacquesengana gerturatu ziren—. Gauza ederra ekarri diogu berorri!

Estutxe trakets bat jarri zioten belaun gainean. Biolin politt-politt bat. Egoera onean. Barroko garaikoa ziurrenik. Ederra benetan.

Jacquesen begietako infragorriek, segituan, dir-dir egin zuten. Etiketak Matteo Goffriller, 1690 zioen. Veneziako luthierra, biolontxelo zoragarriak egiteagatik bereziki ezaguna. Jacques ez zen etiketetan sinesteko bezain inozoa, bazekien labelak mendeetan zehar aldatuak, asmatuak eta espresuki zaharkituak izaten direla. Baina data Goffrillerrek aktiboki lan egin zuen denboraldiarekin bat zetorren. Eta hori seinale ona iruditu zitzaion. Goffrillerrak urriak ziren. Maiteak.

Eta garestiak.

Ez zien tratanteei, hala ere, kitzikapen zirkinik ere erakutsi.

— Zer iruditzen zaio prosze pana-ri? Balio al dio?

— Ondo dago. Zenbat?

— 4.000 zloty.

— Zer? —asaldatu zen Jacquesen saltzaile sena—. Aurrekoa 4 zloty-gatik saldu zenidaten!

— Prosze pana, biolin hau Manfriren babunia-rena zen, amonarena. Ezta, Manfri? —Manfri lodikoteak baietz buruarekin—. Min ematen dio biolinari aio-aio esateak. Babunia-ri pa-pa esatearen antzekoa da biolin hau saltzea, prosze pana txit goren hori, uler beza, jaun jakintsu horrek...

Ez diet piperrik ere sinesten! Badakite Goffrillerra dela eta diru kozkorra nahi dute irabazi hauek...

Ez zeuzkan 4.000 zloty, hori zen egia gordina. Diru asko xahutzen zuen...

— Ez, ez dauzkat 4.000 zloty.

— Oh, prosze pana... txarra da hori... txar-txar-txarra...

Tragoa hartu nahi izan zuen Jacquesek petakatik. Baina ez zuen urduritasuna agerian utzi nahi.

— Agian, prosze pana, aurrekoan saldu genizun biolinarekin truka genezake... hura ez zegoen salgai, baina berorrek erosi egin nahi izan zigun eta guk mesedea egin genion...

Jacquesek bizkor pentsatu zuen: Testorea 100.000 euroan baloratu bazioten, Goffrillerra akaso 300.000raino iritsiko zen...

— Ondo da.

— Ez zaio prosze pana-ri damutuko! Babunia-ren biolina amona bera bezalakoa da: bakarra munduan!

Halaxe gertatu zen.

Jacquesek Testorea Goffrillerragatik trukatu zuen.

Ene! Egun hura gorriz zegoen seinalatuta Jacquesen bizitzako egutegian. Ez, ordea, Europako beste muturrean bizi zen neskatxa honen bizitzan. Gofriller hura, handik hogeitaka urtera, nik erosi bainion Jacquesen seme zaharrenari, prezio on-onean.

Ez baita Goffrillerra.

Inork ez daki zer den.

Jacquesek sekulako atsekabea hartu omen zuen Amsterdamera bueltatu eta luthier denek hura biolin interesgarria zela, baina Goffrillerra ez zela ziurtatu ziotenean. Eroturik ote zegoen ere galdetu zioten, Testore bat harekin trukatu zuelako. Inoiz ez zuen kontu hori guztia onartu nahi izan. Eta biolina balio zuena baino diru gehiagogatik saltzen saiatu zen urteetan.

Ez zuen lortu.

Hil zen artean.

Jacquesekin orkestra berean jo zuen musikari batek kontatu zidan hau guztia, nire biolina ikusi eta ezagutu zuenean.

— Hori Jacquesen Gofrillerra da!

Lotuta gaude, ikusgarri bihurtzen diren hariz.

Begiratzen jakin behar.

Maite dut nik nire biolina.

Musikari pobre bati dagokion instrumentua delako. Bere buruaren jabe den musika tresna bat, egoera onean, originala, anonimoa, kolekzionistei interesatuko ez zaiena.

Ordaingarria.

Eta beldurrik gabe trenean eraman dezakezuna.

Musika egiteko instrumentu bat.

Utikan bitrinak!

Ez du Goffriller izena.

Babunia baizik.