Grabitate zentroa mugitzea dela eta

Joan den igandeko bere zutabean, Rafael Berrioren omenezko Victoria Eugeniako kontzertuen harira, zeintzuetan euskal eta erdal komunitateetako musikariek parte hartu zuten, bien arteko zubi lana egin duten pertsonetako bat bezala aipatzen nau Gorka Erostarbek. Eskertzen diot, baina ez da izan bilatu nahi izan dudan zerbait, irizpide artistikoak gidatu nauelako betidanik. Ez dut edozein diziplina artistikotan aurrera egiteko beste modurik ezagutzen.

Rafa In Memoriam kontzertuetarako musikarien zerrenda osatzeko bi irizpide ezarri genituen Cheli Lanzagortak, Sergio Cruzadok eta hirurok: etxekoak eta kolaboratzaileak izatea. Lagunen arteko ekitaldia izatea nahi genuen. Gonbidatuak zein banda, etxekoak eta Rafaren kolaboratzaile izandakoak ginen, Abraham Bovaren salbuespenaz, Gema Amiama Berrioren emazteak hala eskatuta. Lagun arteko kontzertua, Mis amigos kantuak ireki eta itxi zuena.

46 urtez erdalduna izan arren (56 ditut), betidanik sentitu izan naiz bi komunitateetako kide. Gaztetatik entzuten nituen Lete, Laboa, Errobi eta Itoiz. Atxaga irakurtzen nuen. Euskal hiztuna ez izatea ez zen oztopo euskal kulturaz gozatzeko eta bere komunitatearen parte sentitzeko. Azken batean, entzuten genuen musika gehiena ingelesez kantatua zen eta hura ere ez genuen ulertzen. Zergatik ez ziren beste erdaldun asko, nire modura, euskal kulturara gerturatu? Ez daukat erantzunik, baina gustura entzungo nituzke haien arrazoiak. Jakin nahi nuke, halaber, orduko arrazoi haiek gaur egun ere indarrean dauden.

Alabaina, 18 urte nituela taldeekin jotzen hasi eta musikarien bi komunitateen existentzia agerikoagoa egin zitzaidan. Eta esan behar dut, oro har, euskal munduko musikariak jakinaren gainean zeudela elebakarrek egiten zutenaz; ez horrenbeste azken hauek euskaldunek egiten zutenaz. Konprenitu ezin nuen jokabide bat zen. Kantu on bat ez entzutea beste hizkuntza batean kantatua zelako? Obabakoak irakurtzeari uko egitea euskaraz idatzia izan zelako? Ulertezina. Musikak markatzen duen bide-orria segitu izan dut beti, eta bidean topatutako euskarazko zein gaztelaniazko musika (eta literatura eta gainerakoa) gozatu dut.

Nonbait, egoerak bere horretan segitzen du eta ni jabetu ez. Izarok eta Idoia Asurmendik euskaraz zein gaztelaniaz kantatzen dute, normaltasun osoz. Rafa In Memoriam kontzertuetan ez genion erreparatu zein hizkuntzatan kantatzen zuten gonbidatuek edo zein hizkuntzatan hitz egiten zuten bandakideek eta teknikariek; musika genuen lehentasun. Horregatik, deigarria egin zait Erostarberen eta beste batzuen kontzertuen eta nire ibilbidearen inguruko ikuspegia. Badirudi grabitate zentroa apur bat mugitzen lagundu dudala, baina hori, izatekotan, ondorioa besterik ez da izan. Eta ni pozarren, laudoriorik onena horixe dut eta.