GAL Askapenerako Talde Antiterrorista Espainiako erakunde paramilitar bat izan zen. 1980ko hamarkadan, ETAko kideen eta beste euskal herritar batzuen aurkako atentatuak egin zituen. Hilketak, bahiketak, torturak eta beste hainbat ekintza egin zituzten, gehienbat Ipar Euskal Herrian bildutako errefuxiatu eta iheslarien aurka. Frantziak garai hartan izan zuen jarrera aztertu du Sylvie Garat kazetariak (Zuraide, Lapurdi, 1970) dokumental batean. Parisen eta Donibane Lohizunen (Lapurdi) aurrestreinaldiak egin ostean, telebistan estreinatuko dute lana gaur: 22:40an France3 katean ikusi ahalko da GAL, au nom de la raison d'état filma (GAL, estatu arrazoiaren izenean).
Dokumentalean hizketan agertzen dira Pierre Joxe —Frantziako Barne ministro izan zen 1984tik 1986ra— eta Jean Glavany —François Miterrand Frantziako Gobernuko presidentearen kabineteko burua izan zen—. Garatek poliziekin mintzatu nahi zuen, baina ez du erantzunik jaso. Ezezkoa eman diote Espainiako sozialistek ere.
GALek 27 pertsona hil zituen Ipar Euskal Herrian. «Gure historia da, eta ez dugu ahantzi behar», esan zuen Garatek BERRIAn egindako elkarrizketa batean.
Lehendik ere GALen inguruko beste dokumental bat egin zuen Garatek, duela 25 urte. 2013. urtean, berriz, IK Iparretarrak talde armatuari buruzko beste dokumental bat zuzendu zuen.
Glavanyeren hitzak
Azkeneko hamarkadetan, oso gutxitan mintzatu dira kamera aurrean GALen inguruan Frantziako Gobernuan ardura izan duten ordezkariak. Hortaz, lekukotza berritzat jo daiteke Jean Glavanyrena. Kameren aurrean, aipatzen du «biziki inportantea» zela Espainiako sozialistekin lotura sakontzea. «Esaten du luzaz egon zirela Parisen Francoren garaian eta lotura anitz bazutela; ez zutela sinesten posible zela Espainiako sozialistek Francoren garaiko metodoak erabiltzea».
Glavanyk esaten du GALek gauzak «erraztu» zituela. Eta Garat argi mintzo da. «Pentsatzen dut Felipe Gonzalezekin [orduko Espainiako Gobernuko presidentea] mintzaturik erabakia hartua zutela euskaldunak estraditatzeko, baina GAL agertu zelarik eta hasi zirelarik frantziar herritarrak hiltzen, horrek gauzak bizkortu zituen. Errazki erraten du Glavanyk, eta asumitzen du».
Dokumentala Frantziako Asanblean erakutsi nahi luke Garatek. «Eta horren bidez talde bat sortu, ikerketa batzorde bat osatzeko».
GALek hildako batzuen gertukoak ere mintzo dira filmean; kasurako, Dominika Dagerre Ramon Oñederra Kattu-ren hilketaz mintzo da. Baltasar Garzon Espainiako epailea ere elkarrizketatu du Garatek.
Primeran doako plataforman bada GAL erakunde paramilitarraren inguruko beste dokumental bat ikusgai: GAL. 1983. Memoria Eraikiz egitasmoaren bigarren denboraldiko ataletako bat da.
BERRIAk GALen historia jasotzen duen lan multimedia bat badu sarean. Webgunea taxutzeko, BERRIAko berrogei kazetarik eta teknikarik hartu zuten parte.
