«Kontzientzia lasai daukat»

Hori esan zuen Urkullu lehendakariak, eta urtarrilaren 14an zabaldu zen hedabideetan, De Miguel auziari buruzko epaia argitaratu zenean. Eta beste zerbait ere gehitu zuen: «Harro nago nire alderdiaren jardunaz». Hara bi perla! Zer sentituko zuen ustelkeria salatu zuenak hori entzunda? Hasieratik deskalifikazioak, ulertezintasuna eta bazterkeria pairatu zituen lan egiten zuen enpresako lehiaketetan. Eta hori, zoritxarrez, ez da berria. Urte asko dira Arzalluzek adierazi zuenetik: «Obrak esleitzen zaizkien enpresariek oso ondo ezagutzen dituzte EAJren diru-beharrak». Euri asko egin du euskal oasia deritzon honetan, non itzala ematen duen palmondorik ez dagoen, ezta biztanleriaren sektore gero eta handiago baten justizia-egarria baretzen duen urik ere. Eta biztanleria diodanean, erkidego honetan bizi garen pertsona guztiak sartzen ditut, noski, edozein kolore eta jatorri izanda, eta baita kalean bizirik dirauten ehunka pertsonak ere.

EAJ neurritsua izango balitz, gutxiago hitz egingo luke. Edo lehendakariak eta Ortuzarrek gehiago neurtu beharko lituzkete beren hitzak. Kudeatzaile onak direla frogatu nahi badute, hedabide publiko guztietan aurkeztu beharko lukete zerrenda bat, honako hauekin: EAJko kideak, beren kudeaketagatik kondenatuak izan diren EAJko kide guztiak; epaiketaren zain dauden EAJko kideak; eta gaitasun gabetze-epai irmoa izan duten EAJko kideak.

Hori egingo balute, kontzientzia lasaia duten ala ez kalibratu ahal izango genuke, eta baita zenbateko harrotasuna sentitzen duten beren alderdiaren jokaeragatik ere. Bestela, zalantzan jartzen jarraituko dugu.

Bitartean, ondo legoke gai honi buruzko Ahoztar Zelaieta eta Igor Meltxor idazleen liburuak kontsultatzea. EAJko klientelismoari eta ustelkeriari buruzko ikertzaile arduratsuak biak. Baina, jakina, haien lanak ez du oihartzunik ia inongo hedabidetan, eta are gutxiago gaizki deitzen diren publikoetan, guztion artean ordaintzen dugun arren, EAJk soilik kontrolatzen baititu.

Nik 31 urte egin ditut Bilboko Udalean, mendeko gisa, beti EAJk kudeatuta. Urte askoan buruzagitza guztiak behatzez ematen ziren. Baina ez hobeto prestatutako pertsonei, baizik eta, kasualitatez, partidu horretako pertsonei bakarrik. Inori ez zitzaion axola, nonbait. Katalunian eskandalu txiki bat egon zen Convergenciak eta Uniok legez kanpoko hozkadak kobratzen zituztela jakin zenean, Pujolen eta PPko bere betiko bazkidearen arteko lehiaren ondorioz. Hemen ere keinu bat egin zuen PPk, AHTaren obren esleipenak judizializatuko zituela mehatxatu zuenean; berehala «elkar ulertzea altueran» eman zen.

De Miguel auzia epaitzeko hain denbora luzea behar izana eta bitartean hainbat kondenatuk hainbat sozietate publikotan zuzendaritza-karguak bete izana harrokeria eta nagusitasun handikoa da. Eta, gainera, kontzientzia lasai dutela eta EAJren jardunaz harro daudela esatea gizarte osoari iseka egitea da. Hau ez litzateke onartu behar. Isiltzen denak, onartzen du, eta ustelkeriaren gaian isiltasun gehiegi eta salaketa gutxi daude. Baina zer berme ditu salaketa jartzera ausartzen den pertsonak? Zergatik ez dago babes protokolorik ustelkeria salatzaileentzat? Zer mekanismo ditu Ertzaintzak ustelkeriaren aurka?

Administrazioetan irregulartasunak eta ustelkeria salatzeko aukera ondasun publikotzat hartzea behar genuke, eta salaketa jartzen duen pertsona une oro babestuta egotea, inolako errepresaliarik jasateko arriskurik gabe. Kultura solidario hori sustatuko balitz, gizarte justuagoa lortuko genuke, eta erakundeak pertsona eta alderdi gardenagoek kudeatuko lituzkete. Badakigu botereak usteldu egiten duela dioen esaera herrikoiaren birtualtasuna. Horregatik, bitartekoak eta legeak ezarri behar dira klientelismoa eta ustelkeria kronifika ez daitezen eta desager daitezen.

Ustelkeria kasu bat gehiago ere ez! Ez klientelismorik, ez ustelkeriarik! Gardentasuna eta informazio publikoa ustelkeria kasu guztien inguruan. Administrazio gardena, herritar guztientzako tratu-berdintasunarekin!