Demokratizazio olatutik desegonkortze olatura

Azken hamarkadako hauteskunde demokratikoetan asko hauteskunde-iruzurraren salaketek markatuta egon dira —Nigeria, Ukraina, Mexiko, Bielorrusia, Honduras, Venezuela, Boli Kosta, Thailandia, Pakistan eta Afganistan—, demokratikoki aukeratutako gobernu batzuek nazioarteko isolatzea ezagutu dute —Bolivia, Ekuador, Venezuela, Nikaragua eta Gaza—, edo pseudo-hauteskundeak izan dituzte esku-kolpe bigunak edulkoratzeko —Honduras— eta hainbat gobernu autokratiko huts direnak sistema politikoko nazioarteko komunitateagatiko onarpena izan dute —Egipto, Georgia eta Errusia—.

Samuel Huntington idazleak, The Third Wave (Hirugarren Olatua, 1991) liburuan azaltzen duenez gero, munduak hiru desegonkortze-olatu eta demokratizazio pairatu ditu. Huntington-en arabera, demokratizazio-olatu bat izango litzateke «garai zehaztuan gertatzen diren erregimen ez demokratikoetatik demokratikoetara trantsizio egindako multzo bat».

Demokraziarako trantsizioen munduko hirugarren olatuaren analisian —1974an Portugaleko Krabelinen Iraultzarekin hasita—, herriak pobreziatik irten eta garapen ertaineko mailara heldu zirenean, herrien demokratizazioaren posibilitateak handitu zirela ondorioztatu zuen Huntington-ek. Horrela, 1974 eta 1990 bitartean, olatu demokratizatzailea hego Europara iritsi, Latinoamerikara saltatu, eta Asiara abiatu zen, herri postsobietarren sistema autoritarioak kitatuz.

«Udaberri arabiar» deituarekin —detonatzailea Tunisian izan zuen eta mimetismoagatik arku mediterraneoko gainerako herri arabiarretara 2010-2013 hirurtekoan hedatu zen—, demokraziarako trantsizioetako munduko Hirugarren Olatua arku mediterraneoko herri arabiarretara heldu zen.

Hala ere, Armada egiptoarrak Morsi-ren kontra egindako esku-kolpearen ondoren, munduko olatu desegonkortzaile berrira joan ahal gaitezke, ondoko kausengatik: kausa ekonomikoak —ekonomia osoaren gainbehera—, kulturalak —ustelkeriaren kulturagatik Mendebaldeko demokrazia formal nagusien gainbehera; AEBetako «defizit demokratikoa», Obama Administrazioak burututako Prism Programan irudikatuta; eta Hirugarren Munduko gobernu kontaezinen sinisgarritasun demokratikoaren galera— eta geopolitikoak —AEBen eta Errusiaren arteko «Gerra Hotzaren» endemismo errepikakorrerako itzuleraren ondorengo munduko agertoki geopolitiko berria.