Autoengatik ez balitz, gure amak ez zukeen behin ere hibrido hitza erabiliko. Zer den ere ondo baleki. Orotarikoa-n ere ez dut aurkitu. Ez gara harrituko: mailegu jasoak behar ahala hartzen dira.
Ereduzko Prosa Gaur-en arabera, itzulpenen bidez sartu zen XX. mendea amaitzear zelarik, 1998an, Primo Leviren Sistema periodikoa-ri esker (Juan Garziak itzulia); berriz, Jesus Mari Olaizola Txiliku-ren 101 gau-koa litzateke berezko lehen agerraldia.
Animaliak izan bide ziren lehen hibridoak, baina harrezkero ikaragarri hedatu da, kulturara, hizkerara, generora... Egon, hibrido lexikoak ere badaude, artean genero-hibridoak (Corbett 2022). Alemanez, Mädchen semantikoki femeninoa da, pertsona-izenordainak dioskunez (sie, ez es), baina gainerakoan neutroa da (das artikulua dagokio, ez die). Berdintsu, errusieraz diadja ‘osaba’-k maskulinoa izan «beharko» litzateke, baina gehienak femeninoak diren flexio-klase baten arabera jokatzen da.
Berebat, badira numero-hibridoak. Demagun: «Familia laster etorriko da, eta oraindik ez dute non lo egin». Erreparatu da / dute txandakatze horri: ez du esango genuke? Ez dago argi, baina are nekezago esango dugu «Nire familia laster etorriko dira». Jende berdintsua da, baina horrekin aiseago topatzen da plurala: «Jendea erotzen ari dira» idatzi zuen Josu Landak Ana Franken egunerokoan, eta «...jendeak ez dute ezer egiten geldiarazteko» dio BERRIAko erredakzioak sinatutako berri batek (2004-02-15).
Horrelatsu hamaika hizkuntzatan. Gramatika ez da beti koherente gure aurreiritziekiko. Eta, Saramagok gogoratu bezala (Lisboako setioaren historia, Jon Alonsok itzulia), mandoak zaldiak baino eraman gehiago du.
