Ilunpeen bihotzean

Literatur lan kanonikoek, gaur irakurrita, zer-nolako ekarpena egin dezaketen, horra galdera; eztabaida noski ez da berria, gutxitan izaten denez, eta buelta bat gehiago eman nahi diot, hortaz, itaun horri, azkenaldiko gogoeta batzuen kari.

Euskaraz irakurtzen dugunon kasuan gaiak ibiltzen ditu bestelako bideak ere, halabeharrezkoagoak eta dudarik gabe desatseginagoak, bilatzaileari galdetu behar izaten diogunez Urlia itzulita ote dagoen, Berendia ez ote zuten azkenean paper-ore bilakatu. EIZIEk, Urrezko Biblioteka sailaren bitartez, salbatu ditu ale horietako batzuk patu petraletik, eta besteak beste, iaz berrargitaratu zuten zutabearen izenburuan paratu dizuedan Joseph Conraden eleberria, Iñaki Ibañezek euskaratua.

Liburu zaharberri horren aurkezpenean izan nintzen eta zimikotxoa eragin zidaten itzultzailearen hitzek, aipatu baitzuen inork ez diola sekula ezer esan egindako lanaz, eta mina eman diola horrek, hainbeste ordu eta buruhausteko jardunaren ondoren. Niri, ordea, ernegua etorri zitzaidan eztarrian gora, geure buruen kontra: zer ostiatan ote gabiltzan euskaraz ez daudenez lanturuka euskaraz badaudenak muturreraino zukutzen ez baditugu. Klasikoek balio dutelako beste garai eta toki eta modu batean baina beti zorrotz egindako hausnarketak mamurtzeko, horiek erauzi eta ikusteko geure koordenatuetan non eta zelan zehazten diren kezka betierekoak.

Ilunpeen bihotzean obrak behintzat eragin dezakeelako hori guztia, 70eko hamarkadan Francis Ford Coppolak ondo ulertu moduan, Apocalypse Now filmean Kurtz jenerala Vietnamera eramanda, gerra hartan ikusten zituenez gero, jo eta su, nobelak sakonean dituen hizpideak, botere gehiegikeriaren munstroak.

Ibañezen lanari esker Marlowk eta Kurtzek badakite euskaraz. Gaur geurean non eta zertan ote dabiltzan asmatzea besterik ez zaigu falta.