Gorroto gaituzte

Iruñeko haur eskoletan, hau da 0-3 urteko hezkuntza tartean, «euskara gutxiago» behar dela uste du Enrique Maia alkateak, haren ustetan euskarazko eskaintza «handia» baita «dagoen eskari urrirako». Gehiegi. «Euskara gehiegi dago», horrela esan zezakeen eta listo, hobeki ulertzen da-eta kontua; «edozer litzateke gehiegi» hori ere gaineratu zezakeen. Lotsa gutxi behar da gero, eta euskararekiko ezinikusi ikaragarria. «Moldaketak» iragarri ditu gizonak heldu den ikasturterako, eta eufemismoak esan nahi duena da euskarazko plazek behera eginen dutela beste behin ere, beste behin ere arroztzat hartuko dutela gure hizkuntza den hau, eta, horregatik, beren seme-alabek euskaraz ikastea nahi duten familia asko eta asko itxaron zerrendan geratuko direla, beste behin ere. Ingelesez ikasi nahi izanez gero, ordea, bai, lasai, Welcome to Navarra, land of diversity. Horretarako bada aukera, eta egongo da gehiago; izan ere, euskara eta gaztelaniazko leku kopurua «aztertzeaz» gainera, eredu linguistikoak «birplanteatzeko» asmoa azaldu du UPNko ordezkariak, nabaria baita, dioenez, «euskarazko eredu mistoen gabezia». Edo, bestela esanda, euskaraz utziko duten apur horretan ingelesa sartzea ere gustatuko litzaiekeela. Hori gutxi ez, eta euskarazko toki kopuruaren birbanaketa «eskura dituen datuen arabera» egingo du udalbatza berriak, eta, apartheid linguistikoaren herrian, edozer espero daiteke.

Hello Egunsenti haur eskolan egindako bisitan egin ditu adierazpenok alkateak. Bai, Hello Egunsenti. Holaxe deitzen da Iruñean dagoen haur eskoletako bat: Hello, kosmopaletoki mundutar ustezko, Relaxing cup of cafe con leche in the plaza mayor bezainbeste ia; eta egunsenti, pixka bat euskaldun baina ez asko, aniztasun ukitu bat emateko adina besterik ez, turistei gustatzen zaien exotikotasun zertzelada hura. Egia da, Kaixo Dawn zela aldrebeseko aukera, eta arraro xamar geratzen dela hori ere.

Ez da harritzekoa egoera, dena dela, aurrekariak aintzat izanda. «Jende normalarentzako» gobernatuko zuela iragarri zuen Enrique Maia erregionalistak kargua hartu zuenean. Normala berdin erdalduna; normala berdin eskuindarra; normala berdin nafarra eta espainiarra, eta ez besterik. «Gobernu ez-nazionalista» osatuko zuela ere zin egin zuen, ikurrina debekatzeko bezain ez-nazionalista, kale izendegia aldatzeko bezain ez-nazionalista, euskara gutxitzen ahalegintzeko bezain ez-nazionalista. Hori ez baita nazionalismoa, baizik eta normaltasuna.

Honen aurrean ez da analisi soziolinguistiko sakonik behar: gorroto gaituzte, ez dago besterik. Hori bezain sinplea da. Kitto. Eta, hala ere, gora doa euskarazko izen ematea eskoletan; lau gaztetatik batek badaki euskaraz Nafarroan, eta orain urte gutxiren bueltan zifra hori oso urruti zegoen; euskaraz mintzo den herri mugimendua bizirik dago; oposizioetan eskatu ez badiete ere, mediku on eta euskaldunak daude; euskararen ofizialtasuna eskatzen duen jendetza ateratzen da kaleetara; euskaraz hartzen zaituzte liburutegietan, gaztetxeetan, lantegietan; euskaraz bizi gara etxean gaztelania baino jaso ez dugun asko; eta haurrak euskarazko eredura eramango dituzte familia ugarik heldu den urtean ere, eskuinaren oztopoak oztopo. Funtsean, gorroto gaituzte, baina gu hemen gaude, batzuen buruan sartzen ez bada ere: iruindar eta euskaldun.