Nola egiten ditugu erakargarri guraso askok baztertzen dituzten ikastetxeak?». Hori da egunkari honek proposatu didan galdera. Eta hori da, hain zuzen, ikastetxe askok jakin nahiko luketena.
Galdera ez da erosoa. Argi dago eskola segregatuak badaudela, horiek non errenta baxuko edota jatorri atzerritarra duten ikasleen portzentajea askoz altuagoa baita haien testuingurukoa baino (klase ertaineko autoktonoak baino ez dituztenak ere eskola segregatuak direla ahaztu gabe, nahiz eta hor arazoa gutxik ikusten duten). Eta argi dago, halaber, desoreka areagotzen ari dela, egoera aspaldidanik salatua izan den arren. Jarritako galderak adierazten du guraso askok ez dituztela eskola konkretu batzuk aukeratzen. Hori dasegregazioa elikatzen duen faktore bateta luze hitz egin genezake zergatiez, baina ez bakarra. Bestalde, «nork» egin behar du baztertutako eskola bat erakargarri? Eta harago joanda: zer da eskola «erakargarri» bat?
Izan ere, une honetan eskola segregatuen existentzia ezin da ulertu hezkuntza administrazioaren erantzukizuna kontuan izan gabe, gure hezkuntza sisteman dauden dinamika desegoki batzuen aurrean esku hartze eraginkorrik ez egiteagatik eta ekitatearen aldeko irizpideei lehentasuna ez emateagatik. Egoera nola dagoen ikusita, ez dago sobera planteatzea ea noraino gure agintari batzuek (eta haien boto-emaile batzuek) nahiago duten egungo egoera diru publikoarekin sostengatutako eskola guztiak sozialki heterogeneoagoak izatea baino. Baina argi hitz egin dezagun: ba al dago argudiorik segregazioa defendatzeko? Zer ekarpen egiten dio gizarteari, kohesioari, euskarari, ekitateari...?
Lehenengo galderara etorrita, esango nuke familia ugarik estimatuko luketela eskola bat non, adibidez: instalazioak duinak diren eta azpiegiturak minimoki erakargarriak diren; hezkuntza (eta hizkuntza) proiektu majo bat dagoen eta hezkuntza komunitateak inplikazioz partekatzen duen; irakasle taldea egonkorra den eta langileen herena edo erdia ez den urtero aldatzen (hezkuntza proiektua modu egokian aurrera eraman ahal izateko, adibidez); eskola bat non zuzendaritzak, klaustroak eta hezkuntza komunitateak jarrera eta diskurtso positibo bat adierazten duten aniztasunarekiko; eta non baliabide nahikoak dauden aniztasunari duintasunez eta kalitatez erantzuteko. Zerrenda horren aurrean, esango nuke gutxieneko baldintza batzuk hezkuntza administrazioaren ardurapean daudela, ezta...?
Ez naiz hemen arituko alboko zutabean aipatzen diren «iman proiektuez». Erakargarriago egin ditzakete eskola batzukerne, segregatutako eskolak ez dira gutxi, baldin eta aipatutako beste baldintza horiek ere betetzen badira.
Eta, noski, klase ertaineko familia autoktono batzuek begi onez ikusiko lukete eskola bat non aniztasun soziala presente dagoen, baina ez eskola bat non soilik edo nagusiki errenta baxuko familiak edota familia immigranteak edota etnia jakin bateko familiak dauden. Besteak beste, hori ez delako haien herriaren, auzoaren edo hiriaren osaera (izan ere, desabantailan dauden familia ugarik ere ez dute hori nahi). Eta horrelako kontzentrazioak ez gertatzea Eusko Jaurlaritzaren eginkizuna da, legea betearaziz. Ikastetxe guztietan gutxienez bi leku gelditu behar dira geletan ratioaren gainetik, ikasturtean zehar heldutako matrikula bizia jasotzeko. Eta argi dago hori zaindu behar dela aniztasun sozialik gabeko ikastetxeetan bereziki. Ikastetxe batzuetan kuotak kobratzen jarraitzen dute, legeak dioen arren derrigorrezko hezkuntzak dohainik izan behar duela. Administrazioak jarraitzen du ikasturtean zehar kanpotik etorritako ume asko oso segregatuta dauden ikastetxe batzuetara bidaltzen. Ez du, oraindik, neurririk ezarri oztopatzeko eskola batzuek estrategia informalen bidez familiak aukeratzea. Administrazioak jarraitzen du gela berriak irekitzen aniztasun sozial gutxiko ikastetxeetan... Gako batzuk baino ez aipatzeagatik.
Baina hori guztia behin eta berriro errepikatu da. Zer behar da segregazioaren arazoari benetan heltzeko?
Eskolak «erakargarriago»?
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik
Ordenatu
