Behin eta berriz errepikatzen dugu pribatutasunak mundu digitalean duen garrantzia, baina badirudi pertsona asko ez direla ohartzen gure irudiak eta bideoak Interneten jartzeak arrisku handiak izan ditzakeela.
Gu agertzen garen argazkiak edo selfieak argitaratzen ditugunean, irudi horiek kontu faltsuak sortzeko eta gu sare sozialetan ordezkatzeko erabil daitezke. Gure izenean delitu desberdinak egin daitezke, hala nola besteei irudi intimoak eskatu eta irudi intimo horiek ez zabaltzeko estortsioa, mehatxuak, irainak, birusen hedapena, iruzurrak eta abar. Gure izenean argitalpenak eta iruzkinak ere egin daitezke gure ospea kaltetzeko edo gutaz barre egiteko. Gainera, igotzen ditugun argazki eta bideo horiek editatu daitezke eta guri erasotzeko erabil daitezke.
Baina ez hori bakarrik, 2015ean bideo-deietan pertsonak ordezkatzea ahalbideratzen zuen prozesua hasi zen. Facebook-ek beste gauza batzuetarako garatu zituen teknika desberdinen bidez, pertsona baten aurpegi-adierazpenak beste norbaiten irudiari transmititu zitezkeen, eta, horrela, bideo-deia egitean beste aldean zegoenak ez zekien benetan norekin hitz egiten ari zen. Gaur egun, adimen artifizialaren laguntzarekin, askoz errazagoa da beste pertsona bat bideo-deietan ordezkatzea. Gainera, adimen artifizialarekin beste pertsona batzuen audioak edo bideoak ere erabil daitezke haien ahotsak imitatzeko. Teknika horiek iruzur desberdinak egiteko erabiltzen hasi dira, adibidez Whatsapp bidez lagun edo senidearen iruzurra aurrera eramateko. Norbaitek senide edo ezagun baten itxurak eginez zenbaki ezezagun batetik idazten digu eta dirua eskatzen digu. Mezu bat bidaltzen badigute, litekeena da pertsona askok berehala iruzur bat dela susmatzea eta dirua ez bidaltzea, baina senide edo lagunaren ahotsarekin audio bat bidaltzen badigute, errazagoa da tranpan erortzea.
Imajina dezagun une batez teknologia merke eta eskuragarri honekin egin daitekeen guztia. Jada ezinezkoa da benetako irudiak eta bideoak adimen artifizialarekin sortutakoetatik bereiztea, horixe bakarrik falta zitzaien gorrotoa eta desinformazioa egunero zabaltzen dutenei.
Internet Watch Foundationek, Interneten adingabeak babesten dituen fundazioak, 2023ko abenduko txostenean ohartarazi zuen pederasta askok haurrak agertzen diren argazkiak eta bideoak erabiltzen zituztela haur-pornografia sortzen duten motorrak elikatzeko. Pederastek motor horiek elikatzeko erabiltzen duten materiala adingabekoen familiek eta ikastetxeek partekatzen dute sare sozialetako kontu publikoetan. Beste arrazoien artean, horregatik ere beti eskatzen dugu sare sozialetara haurren eta nerabeen irudiak ez igotzea eta adingabeek sare sozialetan konturik ez izatea.
Badira, halaber, adimen artifizialarekin argazkiak biluztu ditzaketen webguneak, duela gutxi Almendralejoko adingabe talde batek erakutsi zigun bezala. Adingabe horiek ikaskideen irudiak Instagrametik hartzen zituzten, webgune horietara igotzen zituzten eta ondoren webgune horiek sortutako bertsio pornografikoak partekatzen zituzten.
Mundu digitaleko segurtasuna gero eta gehiago aldatzen ari da, eta pasahitzak pixkanaka-pixkanaka segurtasun sistema biometrikoei bidea egiten ari zaizkie. Adibidez, telefono bat desblokeatzeko edo enpresa jakin batzuetara sartzeko, hatz-aztarna edo erretinako eskanerra erabiltzen da. Norbaitek gure pasahitza asmatzen badu, berehala alda dezakegu, baina segurtasun biometrikoko sistema konprometitua bada, zailagoa da aldatzea.
Duela urte batzuk, Jan Krissler biometrian aditu alemaniarrak, erresoluzio handiko argazkiak erabiliz pertsonen erretinaren eta hatz-marken kopiak nola egin zitezkeen asmatu zuen. Jan Krisslerrek Angela Merkel Alemaniako kantzilerraren erretinako datuak atera zituen prentsaurreko batean ateratako argazki batekin. Datu horiek ukipen-lente batean inprimatu eta erretinako eskaner baten sistemak engainatzeko ere erabil daitezkeela baieztatu zuen. Gaur egun, edozeinek egin lezake gauza bera aldizkari edo sare sozial batetik ateratako irudiarekin, argazkiak erresoluzio nahikoa badu. Biktimaren eskuaren argazki batekin, gaizkileek hatz-aztarnaren eskanerrari erraz engainatzen dion prototipo bat ere sor dezakete.
Pertsona askoren nartzisismoak, sare sozialek bultzatzen dutena, jendea hondamendira eraman dezake.
