Valle de Odieta: irregulartasunez betetako makrogranja

Valle de Odieta SCL enpresak Caparroson esnearen ekoizpen intentsiboko makrogranja ezarri zuenetik, irregulartasunak izan dira haren kudeaketan. Esnetarako behiak hazteko eta jezteko industria-instalazio handia da. 2009an jaio zen, esnea ekoizteko 3.450 behi heldu eta ordezkapenerako 2.920 txahal hartzeko baimenarekin. Hala ere, bere ibilbidearen ia hasieratik iragarri zuen ustiategiaren tamaina handitzeko asmoa zuela, bi aldiz handiagoa izateko, edo are eta handiagoa.

Horrela, 2013an, baimena jaso eta hiru urte pasatxora, enpresa hasi zen behi helduen kopurua 7.200era igotzeko beharrezko izapideak egiten. Era berean, enpresak zenbait jarduera hasi zituen bere instalazioetan, eta, horien ondorioz, hainbat estamentu ofizialek zehapen-proposamenak egin zizkioten, guztiak funtzionamenduaren baldintzetako batzuk ez betetzeagatik.

Hala, 2014ko maiatzetik 2018ko azarora bitartean, ingurumen-ikuskaritzako hainbat erakundek (Foruzaingoa, Basozaintza, Ingurumenaren Kalitatearen eta Klima Aldaketaren Zerbitzua, Ekonomia Zirkularraren eta Uraren Zerbitzua, Abeltzaintza Zerbitzua, Seprona) enpresaren ingurumen-baimen integratuaren ustezko 39 arau-hauste eta ez-betetze aurkitu zituzten. Horren ondorioz, Nafarroako Gobernuak 11 zehapen-prozedura ireki zituen. Kasu horietako asko gaur egun ere kontsulta daitezke Nafarroako Gobernuaren webgunean, 850E/2018 ebazpenaren eranskinaren bidez, zeinetan Ingurumen Departamentuak etxaldea handitzeari uko egiten zion.

Antzeko edukia duten beste ebazpen asko eman dira, baina ez dira Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu, eta, horregatik, zailagoa da horiei jarraipena egitea. Hala ere, eta hainbat pertsona eta kolektiboren lanari esker, horietako batzuk eskuratu ahal izan ditugu. Hala, funtsezkoa da Ingurumenari buruzko 478E/2021 ebazpenaren edukia. Ebazpen horren bidez, enpresa zehatzeko prozedura berri bat hasten da, eta hainbat taldek irailean Nafarroako Parlamentuko talde politikoei eman genien txostenean sar daiteke. Bertan egiaztatzen da azken urteetan enpresak aurrekoen izaera bereko salaketak jasotzen jarraitu duela.

Nafarroako Gobernuak enpresari zehapenak ezartzeko proposamena egin izanaren arrazoiei erreparatzen badiegu, ikusiko dugu haietako askok ondorio larriak dituztela ingurumenean. Adibide gutxi batzuk jartzearren, horrenbestekoak lirateke:

- Ingurumen-baimen integratuan baimendu gabeko nabeak eta bestelako instalazioak eraikitzea, obra- edo jarduera-lizentziarik lortu gabe.

- Baimendutakoa baino animalia gehiago edukitzea.

- Mindak isurtzeko dosia gainditzea nitratoek kutsa ditzaketen eremuetan.

- Landaredia hiltzea eta mindaren isurtzeak urak kutsatzea, baita Kontserbazio Bereziko Eremuetan ere.

- Kamioien gehiegizko joan-etorria horretarako prestatuta ez dauden bideetatik...

Kontua da, jasotako salaketa guztiak gorabehera, enpresak ez duela ia zehapen irmorik jaso. Izan ere, zehapen-proposamen guztiak eta enpresaren asmoen aurkako beste espediente batzuk lehenetsita judizializatzea ezarri du. Horrela, orain arte, enpresak lortu du salaketa gehienetatik onik ateratzea, ia zigorrik ordaindu behar izan gabe, eta baita espedienteetan proposatutako neurri zuzentzailerik egin gabe ere, aipatutako agirietatik ondorioztatzen denez.

Eta auzitegietan ere lortu du instalazioetan ustiatzen dituen behien kopurua bikoiztea. Hori guztia, dituen aholkularitza juridikoen hedapen handiari esker; izan ere, errekurtso administratibo eta judizialen bidez, auzitegiek instantzia ofizialek hasitako jardueren deuseztasuna ezartzea lortu dute.

Estrategia horri berari ekitea erabaki du enpresak, iazko irailean irregulartasunen txostena egin eta Nafarroako Parlamentuan aurkeztu genuen hamalau kolektiboekin. Aurkeztu eta egun batzuetara, prentsaren bidez jakin genuen enpresak nola erabaki zuen adiskidetze-ekitaldi batera deitzea epaitegietan, ustez gure aldetik iraingarriak eta kalumniazkoak diren adierazpenak egiteagatik. Ekitaldi hori datorren asteazkenean, martxoaren 30ean, egingo da.

Argi dago enpresak lurra, osasuna eta bizitza babesteko borrokan ari garen erakundeak isilarazi nahi dituela. Baina ez dute lortuko, uste baitugu pertsona ororen betebeharra dela gure ingurunea arriskuan jartzen duten gertaerak salatzea. Horregatik, gurekin elkartzea eskatzen dizugu. Gaur bertan, 12: 30ean, Iruñeko Sarasate pasealekuko Foruen monumentuaren aurrean elkartuko gara; eta datorren asteazkenean, hilak 30, 10:00etan, Justizia jauregiaren aurrean.