Teknikrazia bizkaitar erara

Ezaguna da frankismoan, 50eko eta bereziki 60ko hamarkadan, Opus Deiren sektatik gertu zeuden ministro batzuek Espainiaren garapena sustatu zutela azpiegiturak bultzatuz, eta, gainera, oso lan baldintza eskasetan oinarritutako irekitasun ekonomikoa bultzatuz. «Teknokrata» deitu zitzaien, ustez ekonomia bultzatzeko erabaki teknikoak hartzen zituztelako, irakurketarik edo balio politikorik gabe.

Bizkaiko Foru Aldundiaren 2019-2023 legegintzaldi honetarako Agintaldi Plana, Bizkaia Egiten, EAJk eta PSEk adostu zuten. Bizkaia Egiten Planak ezartzen duen lehen jarduera ardatza enplegu gehiago eta hobea sortzea eta jarduera ekonomikoa da. Plana honako proiektu hauetan gauzatzen da: Bizkaia Dorreko Zentroa, Ezkerraldea-Meatzaldea Parke Teknologikoa, NIC, Ekitaldi Handiak Erakartzea... EAJk eta PSEk etengabe errepikatzen duten bezala, hauek garatzeko estrategiak lankidetza publiko-pribatua behartzen du.

Baina ikusten ari garena da publiko-pribatua deitzen dutena pribatua baino ez dela, finantzaketa publikoarekin (Aldundiarena). Horren adibide egiaztatuak dira Energy Intelligence Center-en atzean Petronor dagoela, izan ere, Petronorreko zuzendari bat da, eta ez Aldundikoa edo Eusko Jaurlaritzakoa, Hidrogenoaren Euskal Korridorea zuzentzen duena; Nagusi Intelligence Center-en ideia Mondragon Unibertsitateak sortu zuen; Saskibaloi Mundialaren atzean PwC aholkularitza-enpresa zegoen, Bizkaia Dorreko Zentroa ere kontrolatzen duena; beste erakarpen-ekitaldi baten atzean (Smithsonian Folk) beste aholkularitza-enpresa bat zegoen (97SyF)...

Agian logikoa ere izan daiteke, finkatutako enpresek plan (erdi-)publikoak dinamizatzea onartzen badugu, arrakastatsuak izan daitezen. Baina enpresa horiek kontrolik aplikatzen ez dutela egiaztatzen dugunean (ez dute kontrolatzen ez Agenda 2030aren ez Klausula sozialen aplikazioa, ez dute zehapenik jartzen kontratatutako enpresek langileak kobratu gabe dituztenean...), susmagarria da hori guztia. Gainera, kasualitatez, Jose Alberto Pradera diputatu nagusi ohia IDOMen lan egitera pasatu zen (CNMCk ere jarri zion isuna ingeniaritzari), Lurralde Lehiakortasun eta Turismoko zuzendaria LKS aholkularitza-enpresatik dator, Aitor Soloetak (Ogasuneko Zuzendari ohia) PwC-ren lege-aholkulari izatera aldatu zuen postua, edo oraingo Gobernu Oneko zuzendari nagusia Deloitte aholkularitza-enpresatik dator: Esan dezakegu edalontzi komunikatzaileak edo ate birakariak daudela arlo publikoaren eta Aldundiarekin lotura zuzena duten enpresa pribatu batzuen artean.

Horrek azal dezake, halaber, zergatik baztertzen duen EAJk Foru Aldundian ustelkeriaren aurkako bulego bat, haren eskumena Eusko Jaurlaritzari erreklamatu bazion ere: bulego hori baliagarria izango litzateke hain ondo kokatuta dauden enpresa horiek kontrolatzeko, arlo publikoa zuzentzen duten pertsonak enplegatzen eta kokatzen baitituzte. Gogora dezagun Alonsotegiko ustelkeria kasuak, Karrantzako mindak edo Hiriko kasuak izan diren lurraldea garela.

Agerikoa dirudi kudeaketa pribatuan funtzio publikoak eskuordetu dituen gobernu bat dugula. Gobernu honek eraginkortasun tekniko handiagoa du aitzakiatzat, baina horrek gainkostuak, lan-baldintzen murrizketak, kontrol publiko txikiagoa, eta, horrekin batera, demokrazia murriztea dakar, irabazi pribatuen mesedetan. Pribatua denak publikoa jaten du.

Demokrazian bizitzen jarraitu nahi badugu, publikoa dena interes pribatuari gailendu behar zaio. Eta zama astuna daramaten astoak bezala, bide horri jarraituko diogu.