Soldatak, pentsioak... eta kapitala

Pentsioen BBVA Institutua, Espainiako Bankuko zuzendaria eta hedabide batzuetako ekonomia ataletako hainbat finantza aditu protestan ari dira pentsioen balioa handitzeak inflazioarekin duen loturagatik, horrek soldaten eta pentsioen arteko desoreka dakarrelako. CEOE patronalak ere ez ditu soldatak KPI errealarekin lotu nahi. Pentsioak eta gazteen baldintza eskasak kontrajartzen dituzte, liskarrak bilatuz.

Inflazioak soldatekin, pentsioekin eta etekinekin loturarik ez balu bezala. Oihua zeruan jartzen dute %8,5eko igoeragatik, baina defendatzen eta justifikatzen ari dira argiaren %200 baino gehiagoko igoera. Ekoitzitako ondasun eta zerbitzuen prezioa igotzen bada, soldata igoera horretara egokitu behar da. Berez, errebalorizazio bat da. Horixe egiten zen pentsioekin Rajoyren 2011ko erreformak PEI Pentsioen Errebalorizazio Indizea eta Iraunkortasun Faktorea sartu zituen arte. Escriva ministroak, 2021eko Legearekin, urteko KPI erreala aldatu zuen, hileroko batez besteko KPIarekin, eta pentsioei kalte egin.

Prezioan burutzen da produktu baten prozesu ekonomikoan eragiten duen guztia, eta, besteak beste, ekonomian soldaten eta irabazien pisua islatzen du. Hilez hil izan duen aldaketa KPI ospetsua da. Jakina, hau ez da gertatzen faktura elektrikoarekin edo beste produktu batzuekin; besterik gabe, ez dute beren merkatu lege ospetsua betetzen, oligomafiarena baizik. Oligopolio horiek gure diruarekin egitea lortu dute, bai langileen eta pentsiodunen diruarekin, bai enpresa txiki eta ertainenarekin. Biztanleriaren kartilletatik eta enpresa txiki eta ertainen emaitza-kontuetatik oligopolioen balantzetara transferitzea lortu dute. Europako Parlamentuaren jabe egin dira, han nahi bezala agindu eta lapurtzen dute.

Prezioa inflazioagatik aldatzen bada, soldata ehuneko berean aldatu behar da, balioa mantentzeko. Egindako lanak bidezko soldata sorrarazten du; lanaldi osoko lan batek langilearen beharrak bete behar ditu, hileroko ohiko fakturak nahikotasunez estali. Lan-bizitza 30, 35, 40 urte edo gehiagokoa izanda, arrazoi beragatik, pentsio bat sorrarazten du, ezarritako arauaren arabera kalkulatua. Horregatik, soldatak, pentsioak eta desenplegua soldata-errenta gisa agertzen dira BPGan, eta hirurek ordaintzen dute PFEZ. Era berean, pentsioak diputatuen, funtzionarioen, epaileen, politikarien eta abarren soldaten kategoria bereko diru-sarreratzat hartzeko arrazoia da.

Patetikoa da merkatuaren jabeek, gazteen egoera ezegonkorrari helduta, pentsiodunen mugimenduaren aurka jotzea. Zaudete lasai, egoera hau iragankorra da. Lan eta soldata baldintza lotsagabeekin esplotatuta eta kontratatuta dagoen gazteria berandu baino lehen altxatuko da, eta dagokiona eskatuko du. Eta pentsiodunen mugimenduaren laguntza izango dute. Adinekoak gara, ez tentelak. Krisi ekonomiko, finantza-porrot, KPIaren eskalada, inflazio eta murrizketei buruzko irakurketa manipulatuek ez dute ia inor konbentzitzen.

Pobrezia nola normalizatu eta hedatu nahi duten ikusten ari gara. Diskurtsoari buelta eman nahi diote: orain, energia-konpainia handiak, multinazionalak eta finantza-lukurariaren sektorea kalteberatzat aurkezten dira. Egoeraren kaltedunak direla oihukatzen dute. Estatuari dirua eskatzen diote, eta aldi berean zerbitzu publiko unibertsaletan gastua murriztu behar dela diote. Nolako inpostura.

Behin eta berriz aipatzen dute kotizatzaile eta pentsiodunen arteko ratioa, edo pentsioek Estatuko Aurrekontu Orokorretako gastuan duten pisua, eta zifrak nahi bezala desitxuratzen dituzte. Baina inoizez dute aipatzen enpresarien eta langile-pentsiodunen populazioen arteko erlazioa 115ekoa dela: nahiz eta 1 horrek 15ek batera adina diru jasotzen duen. Zergatik ez dute eskatzen ez erabiltzea aurrekontuetako euro bat bera ere gerrarako? Hor ados egongo ginateke. Halaber, Euskadiko biztanleriaren zahartzea bereziki larritzat jotzera ausartzen dira: arazorik ez, gure baimena badute, bere zahartzaroan ez badute horretan lagundu nahi. Hauek bai 36ra itzuli nahi dutela, baina Kristoren aurreko 36ra. Benetan erreakzionarioak.

Gure pentsioak euskal langileentzako zama direla diote. Hemen egiaren zati bat dago, baina ez osoa: hala da eta horrela zen egungo belaunaldi pentsiodunak (guk) lan egiten genuenean ere. Bai, langileak dira beren soldatez gain pentsioak sortzen dituztenak, eta biztanleria horrek berak, pentsiodunekin batera, Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren zerga-bilketaren eta aurrekontuen %85 jartzen du, baita lau foru aldundien eta Araba, Bizkai, Gipuzkoa eta Nafarroako 500 udalen aurrekontuen %85 ere. Gainera, era guztietako azpiegiturak eta sareak ere bere bizkarretik sortu eta mantentzen dira, eta enpresa handien eta oligopolioen mordoxka horrek jasotzen duen onura izugarriak ere langileen lanetik sortzen dira. Langileak dira, funtsean, gizartea sostengatzen dutenak. Egia osoa ez bada, gezur galanta da. Zenbateko eskubidea dute soldatek eta pentsioek ekonomian? Kalkulatu.

Utzi aitzakiak bilatzeari. Jendarte osoaren bizi baldintzak hobetzeko ordua da, erronka globalei aurre agin nahi badiegu. Soldatak eta pentsioak benetako KPIarekin eguneratu behar dira. Horixe eskatzen ari da pentsiodunen mugimendua; gainera, batez besteko soldataren %60aren baliokidea den gutxieneko pentsio duina bermatu behar da, Europako Gutun Sozialak adierazten duen bezala, eta genero-arrakala eta miseriazko pentsioak amaitu. Lanbide arteko gutxieneko soldata 1.400 eurora igo behar da. Zer ari zarete asmatzen gazteen eta nagusien arteko liskarrak!